Người đàn ông tay không bắt ổ rắn khổng lồ

"Đây là con số rất đáng lo ngại, có trường hợp có dấu hiệu rối loạn nghiêm trọng. Tương tự như nhiều nước trên thế giới, Việt Nam cũng gặp nhiều ca bị tổn thương phổi cấp, một bệnh mới do thuốc lá điện tử", TS Khoa nói.

Ông Khoa cũng khẳng định tất cả các loại thuốc lá đều có hại, thành phần chính là nicotine. Với thuốc lá điếu, chúng ta có kiểm soát được lượng nicotine vào cơ thể, còn thuốc lá mới thì không, mức độ gia tăng nghiện rất nhanh.

Các sản phẩm này cũng có mẫu mã phong phú, thu hút, hấp dẫn giới trẻ, đây là điều cực kỳ nguy hiểm. Đáng lo ngại là tỷ lệ trẻ hút thuốc lá điện tử tăng nhanh chóng.

"Chúng ta trầy trật gần 10 năm mới giảm được tỷ lệ sử dụng thuốc lá ở nhóm tuổi 13-17 từ 5,36% xuống 2,78%. Mức độ gia tăng sử dụng thuốc lá điện tử cũng rất nhanh. Điều tra ở nhiều nước và ở Việt Nam cho thấy sau 2 năm, tỷ lệ này tăng gấp đôi. Đây là điều đáng lo ngại nhất của chúng tôi", TS Khoa trăn trở.

Theo chuyên gia, từ nhiều thập niên trước, các công ty thuốc lá tuyên bố "đầu lọc của điếu thuốc" là những đột phá về công nghệ cho đến thuốc lá "nhẹ - light - mild" và "ít hắc ín - low tar". Thực tế hơn 60 năm qua, ngày càng nhiều người hút thuốc hơn, ít người bỏ thuốc hơn, đồng thời gây ra nhiều tử vong hơn.

Tương tự tuyên bố "Thuốc lá điện tử giảm hại hơn 95% so với thuốc lá điếu thông thường" là không có bằng chứng khoa học. Thông tin "giảm hại" này dựa trên ý kiến của một nhóm nhỏ các chuyên gia, được dựa trên cơ sở một bài báo được tài trợ bởi ngành công nghiệp thuốc lá và không đảm bảo cơ sở khoa học.

"Chúng ta cần cấm ngay khi có thể để bảo con em chúng ta", ông Khoa nhấn mạnh. 

Thuốc lá gây ra 8 triệu ca tử vong mỗi năm trên thế giới

Chung quan điểm, Thạc sĩ - Bác sĩ Nguyễn Tuấn Lâm, Văn phòng Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam, cho biết, chúng ta đang đối mặt vấn đề nghiêm trọng đó là giới trẻ có hành vi mới là sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Đây là điều cực kỳ nguy hiểm, các sản phẩm này không chỉ chứa nitcotine là chất độc mà còn là môi trường tốt để kẻ xấu trộn ma túy tổng hợp để kiếm lợi trên trẻ nhỏ.

"Chúng ta cần ý thức nguy cơ đang đến để ngăn chặn nguy cơ với giới trẻ, trong đó có con em chúng ta", BS Lâm nhấn mạnh.

Theo ông, các sản phẩm thuốc lá đang gây ra số tử vong rất lớn, gây ra 8 triệu ca tử vong mỗi năm trên thế giới, chiếm 14% số tử vong trên thế giới. Một điểm rất quan trọng là số tử vong này hoàn toàn có thể tránh được, 8 triệu ca tử vong này lẽ ra không xảy ra nếu chúng loại trừ được sản phẩm thuốc lá. Con số này cực kỳ lớn.

Thuốc lá cũng liên quan đến 11 loại ung thư khác nhau, trong đó chủ yếu là ung thư phổi. Tại Việt Nam, ung thư phổi là bệnh ung thư đứng hàng đầu ở nam giới. Hút thuốc lá thụ động cũng rất nguy hiểm, gây ra tới 11 triệu ca tử vong, phụ nữ chiếm đa số, trẻ em cũng là nạn nhân.

"Cội nguồn của vấn đề là ngành công nghiệp thuốc lá. Nếu họ không quảng cáo, quảng bá, can thiệp chính sách, ủng hộ các đề xuất từ y tế công cộng, hạn chế sản phẩm của họ với giới trẻ thì chúng ta sẽ không thấy vấn đề hút thuốc lan rộng như hiện nay. Chúng ta cũng không phải đối đầu với thuốc lá mới. 

Có bác sĩ nói sản phẩm thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử tốt thế này, ngược lại vai trò bảo vệ sức khỏe, lờ đi vấn đề nguy hiểm với giới trẻ, đặc biệt nguy cơ pha trộn ma túy", BS Lâm nói.

Tại Việt Nam hiện nay, ngành công nghiệp thuốc lá đang can thiệp nhiều, họ đưa ra khuyến cáo làm yếu, làm chậm chính sách nhà nước đưa ra nhằm kiểm soát thuốc lá mới, thuốc lá truyền thống.

Bà Đinh Thị Thu Thủy, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế, cho biết, Việt Nam đã tham gia công ước khung về kiểm soát thuốc lá gần 20 năm, trong đó điều 5.3 có nội dung về việc khi quy định các chính sách không bị lợi ích về thương mại và các lợi ích khác tác động, đồng thời phù hợp với quy định của quốc gia,

"Vừa qua, có một số bác sĩ tham gia một số hội thảo do ngành công nghiệp thuốc lá đứng sau tài trợ, bác sĩ vô tư không biết việc làm của mình đã vi phạm điều 5.3 công ước khung. Ranh giới về việc có lợi ích nhóm, cục bộ cực khó. Quan điểm của Bộ Y tế là đặt lợi ích chung, lợi ích của tập thể lên hàng đầu, không có lợi ích nhóm", bà Thủy nhấn mạnh.

Ngoài ra, cà chua còn chứa nhiều hợp chất thực vật khác và chất xơ giúp giảm lượng cholesterol trong máu, giảm cục máu đông, đề phòng các tai biến của bệnh tim mạch, bệnh béo phì.

Cà chua ăn tươi, làm nước ép thì không bị mất vitamin C nhưng khi nấu chín như làm sốt cà chua, nấu canh với sườn, với thịt nạc hay riêu cua, riêu cá… lại làm tăng khả năng hấp thu lycopene và beta-carotene.

Chuyên gia dinh dưỡng Angela Houlie nói với Verywell rằng việc bạn nấu chín hay ăn sống cà chua đều có thể ảnh hưởng đến chất dinh dưỡng nào dễ hấp thụ nhất và điều này không quan trọng khi bạn duy trì một chế độ ăn uống cân bằng.

Houlie nói: "Sự đa dạng là chìa khóa và điều này thực sự phù hợp với bất kỳ loại trái cây và rau quả nào. Bạn hãy thử ăn chúng sống, nấu chín và hấp, vì tùy thuộc vào các phương pháp khác nhau, nó chắc chắn có thể làm tăng hoặc giảm chất dinh dưỡng có trong trái cây hoặc rau quả cụ thể".

Ngoài ra, hãy uống nước ép cà chua. Nó có lượng chất chống oxy hóa cao gấp đôi so với cà chua sống hoặc nấu chín hàng ngày và cũng có thể giúp giảm viêm.

Dưới đây là những phân tích cụ thể về những lợi ích sức khỏe của cà chua và sự khác biệt về chất dinh dưỡng khi bạn nấu chín và ăn sống: 

Cả cà chua nấu chín và sống đều giàu chất dinh dưỡng

Cà chua có lượng calo thấp và đầy đủ các chất dinh dưỡng quan trọng.

Một quả cà chua sống cỡ vừa chứa khoảng 22 calo và ít hơn một gram chất béo. Nó có lượng natri thấp và lượng đường huyết thấp tự nhiên, chỉ với 6mg natri và 3gr đường. Nó cũng thực sự là thực phẩm tuyệt vời để cung cấp nước cho cơ thể.

Một số chất chống oxy hóa, chẳng hạn như lycopene, lutein và zeaxanthin, cơ thể dễ hấp thụ hơn khi cà chua được nấu chín. Chất chống oxy hóa có thể giúp chống lại các gốc tự do, các phân tử không ổn định gây tổn hại cho tế bào của cơ thể và có thể dẫn đến ung thư.

Cà chua cũng chứa một số vitamin và khoáng chất thiết yếu hỗ trợ hệ thống cơ thể, bao gồm hệ thống miễn dịch, xương và máu của bạn. Chuyên gia dinh dưỡng Lorraine Kearney nói với Verywell: "Một lượng nhỏ fluor, folate, vitamin A, vitamin K và beta-carotene có thể được tìm thấy trong cà chua sống".

Hỗ trợ sức khỏe tim mạch

Houlie cho biết, bạn có thể nhận được một lượng kali lành mạnh từ cà chua. Một quả cà chua cỡ vừa chứa lượng kali tương đương với một quả chuối.

Kearney giải thích, kali và natri đều là những thành phần quan trọng cho chức năng của tim. Tim của bạn cần những chất điện giải này để nó có thể co bóp và giãn nở, và kali rất cần thiết để thư giãn các mạch máu.

Houlie cho biết thêm, hầu hết những người bị huyết áp cao đều có thể được hưởng lợi từ hàm lượng kali, chất xơ và lycopene cao trong cà chua. Những chất dinh dưỡng này đều quan trọng, một số nghiên cứu đã liên kết lycopene với việc giảm nguy cơ mắc bệnh tim và tử vong.

Hỗ trợ phục hồi sau khi tập thể dục

Cà chua chứa một số chất điện giải cần thiết cho hoạt động cơ bản của tế bào. Kearney cho biết, kali, natri, magie và fluor trong cà chua có thể giúp giảm đau nhức cơ bắp và mệt mỏi sau khi tập luyện.

Magie rất quan trọng cho sự co cơ, vì vậy ăn cà chua trước hoặc sau khi tập luyện có thể giúp bổ sung lượng magie này. Hàm lượng nước trong cà chua cũng giúp bổ sung thêm lượng nước cho cơ thể.

Kearney cho biết thêm, trái cây này cũng có khả năng chống viêm nhờ vitamin C. Vitamin C có thể giúp hỗ trợ phục hồi sau khi tập thể dục.

Tốt cho não bộ

Houlie cho biết kali giúp cung cấp năng lượng cho tim và đóng vai trò trong chức năng thần kinh trên toàn cơ thể. Một nghiên cứu gần đây cho thấy những người tiêu thụ nhiều kali và ít natri có chức năng nhận thức tốt hơn.

Một nghiên cứu khác xem xét carotenoid, chất chống oxy hóa tạo màu cho rau, ảnh hưởng đến sức khỏe não bộ về lâu dài như thế nào.

Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những người có nồng độ lutein và zeaxanthin trong máu cao hơn - cả hai đều có trong cà chua nấu chín - có tỷ lệ mắc chứng mất trí nhớ thấp hơn. Lutein và zeaxanthin cũng được biết đến với tác dụng bảo vệ sức khỏe của mắt khi con người già đi.

Cà chua nấu chín giúp ngăn ngừa ung thư tuyến tiền liệt

Nấu cà chua có thể làm giảm hàm lượng vitamin C nhưng nó lại tăng cường một số chất chống oxy hóa quan trọng có thể bảo vệ chống lại sự phát triển của ung thư.

Houlie cho biết: "Đặc biệt đối với nam giới, lycopene thực sự có lợi trong việc giúp giảm bất kỳ vấn đề nào liên quan đến tuyến tiền liệt và có thể thực sự bảo vệ chống lại bệnh ung thư".

Lycopene và các sắc tố thực vật khác (carotenoid) có tác dụng bảo vệ chống lại sự phát triển của ung thư nhờ đặc tính chống oxy hóa của chúng. Chất chống oxy hóa có thể giúp chống lại stress oxy hóa do các gốc tự do gây ra, thường thấy trong khói thuốc lá, tia UV và thực phẩm chế biến sẵn.

Một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những người đàn ông ăn nhiều cà chua - bao gồm cà chua sống, sốt cà chua và pizza - có nguy cơ phát triển ung thư tuyến tiền liệt thấp hơn do tổng lượng lycopene được hấp thụ được tối ưu hóa trong cà chua nấu chín.

Lycopene và các chất chống oxy hóa khác trong cà chua cũng có thể mang lại lợi ích cho khả năng sinh sản của nam giới bằng cách cải thiện số lượng tinh trùng và khả năng vận động của tinh trùng.

Giúp cân bằng lượng đường trong máu

Kearney cho biết cà chua có thể giúp kiểm soát lượng đường trong máu ở những người mắc bệnh tiểu đường. Hàm lượng chất xơ của chúng giúp điều chỉnh lượng đường trong máu và nhu động ruột. Loại trái cây này cũng có lượng đường huyết thấp, vì vậy nó có thể là một món ăn nhẹ tốt để tránh lượng đường trong máu tăng đột biến.

Houlie nói thêm: "Chất xơ làm chậm quá trình tiêu hóa một cách tự nhiên, vì vậy nó sẽ giúp bạn no lâu hơn. Và nó không làm tăng lượng đường trong máu, điều quan trọng đối với những bệnh nhân tiểu đường".

Naringenin, một polyphenol có trong trái cây họ cam quýt và cà chua, cũng có thể có đặc tính chống tiểu đường. Các nhà khoa học đã nghiên cứu điều này chủ yếu ở động vật, nhưng nhiều nghiên cứu hơn có thể tiết lộ cách các hợp chất trong cà chua có thể giúp kiểm soát bệnh tiểu đường ở người.

Thúc đẩy sự phát triển của làn da, tóc và móng khỏe mạnh

Kearney cho biết cà chua chứa axit chlorogen, một hợp chất có thể giúp khuyến khích sản xuất collagen. Vitamin C và A - cả hai đều được tìm thấy trong cà chua sống - có thể giúp làm sáng vẻ ngoài của da, tóc và móng.

Kearney cho biết, để có được những lợi ích cho làn da nhờ cà chua, bạn có thể ăn chúng như một món ăn nhẹ hoặc món salad. Ăn thực phẩm nguyên chất là cách tốt nhất để hấp thụ các chất dinh dưỡng quan trọng.

Như vậy, cà chua có hàm lượng calo thấp và giàu chất dinh dưỡng, khiến chúng trở thành một phần quan trọng trong chế độ ăn uống cân bằng. Cà chua sống rất giàu vitamin C, giúp làm sáng da và chống viêm trong khi nấu cà chua sẽ giải phóng nhiều chất chống oxy hóa như lycopene, có thể bảo vệ chống ung thư.