Theo dự thảo, thông tư này hướng dẫn việc quản lý kinh phí thẩm định sách giáo khoa giáo dục phổ thông do Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa thực hiện (theo quy định tại Quyết định số 404/QĐ-TTg ngày 27/3/2015 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông).

Ảnh minh họa: Thanh Hùng

Nguồn kinh phí thẩm định sách giáo khoa giáo dục phổ thông gồm:

Nguồn ngân sách nhà nước (ngân sách chi sự nghiệp giáo dục - đào tạo và dạy nghề thuộc ngân sách trung ương) theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước.

Nguồn tài trợ, hỗ trợ của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước; các nguồn vốn xã hội hóa, nguồn vốn huy động hợp pháp, nguồn thu khác theo quy định của pháp luật.

Dự thảo cũng nêu rõ về từng nội dung và mức chi thẩm định sách giáo khoa giáo dục phổ thông.

Chi tổ chức họp thẩm định sách giáo khoa

Chi thuê hội trường, phòng họp, trang thiết bị phục vụ cho các cuộc họp thẩm định (nếu có), bao gồm thuê thiết bị công nghệ thông tin, máy chiếu, thuê đường truyền, các chi phí trực tiếp khác có liên quan; Chi khác phục vụ trực tiếp họp Hội đồng thẩm định (điện, nước, thông tin liên lạc, văn phòng phẩm, chuyển phát tài liệu đến thành viên của Hội đồng và các khoản chi trực tiếp khác): theo thực tế phát sinh.

Các khoản chi phí thực tế nêu trên khi thanh toán phải có đầy đủ chứng từ, hoá đơn theo quy định.  

Các khoản chi cho thành viên Hội đồng thẩm định sách giáo khoa

Chi tiền công đọc thẩm định tài liệu trước phiên họp: tối đa 35.000 đồng/tiết/người.

Chi thanh toán tiền phương tiện đi lại, tiền thuê phòng nghỉ.

Chi phụ cấp tiền ăn: Theo Thông tư số 40/2017/TT-BTC và văn bản của Bộ, ngành, địa phương hướng dẫn thực hiện Thông tư số 40/2017/TT-BTC của Bộ Tài chính.

Chi tiền công họp thẩm định: Tối đa 200.000 đồng/người/buổi với chủ tịch Hội đồng thẩm định; tối đa 150.000 đồng/người/buổi với phó chủ tịch, ủy viên, thư ký Hội đồng thẩm định.

Mức chi này áp dụng đối với thành viên Hội đồng thẩm định sách giáo khoa giáo dục phổ thông đang hưởng lương từ ngân sách nhà nước, và sẽ hết hiệu lực sau khi có quy định về chế độ tiền lương mới (theo Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 21 tháng 5 năm 2018).

Các mức chi quy định tại Thông tư này là mức chi làm căn cứ để lập dự toán chi cho công tác thẩm định sách giáo khoa giáo dục phổ thông.

Hải Nguyên

'Phép thử' cho cuộc đổi mới giáo dục

Năm 2020 ngành giáo dục gặp phải tiền lệ chưa từng có: nghỉ kéo dài vì dịch Covid-19, thi THPT quốc gia thành 2 lần... Nhưng gây xôn xao hơn cả là việc thay SGK lớp 1, bước khởi động của đưa chương trình giáo dục phổ thông mới vào đại trà.

Đoạn video cho thấy, sau khi phải nhận 100 roi trước sự chứng kiến của đám đông, cô gái đã ngã gục và ngất xỉu. Các nhân viên chức trách sau đó phải khiêng cô rời khỏi bục xử phạt.

Theo Daily Mail, người yêu của cô gái cũng bị phạt 100 roi cho cùng vi phạm theo luật Hồi giáo.

Một số cá nhân khác cũng bị đánh roi tại buổi lễ là người đàn ông đã cho cặp đôi nói trên thuê phòng, nhận hình phạt 75 roi và 2 người bị phạt 40 roi vì uống rượu bia.

Tuấn Anh

'Tòm tem' phụ nữ có chồng, quan chức Indonesia bị phạt roi

Một quan chức thuộc tỉnh Aceh, Indonesia đã phải nhận 28 roi trước sự chứng kiến của đông đảo người dân địa phương sau khi bị phát hiện có quan hệ ngoài luồng với một phụ nữ đã có chồng.

Khảo sát của Reuterscho thấy, các chuyên gia và nông dân, startup trong ngành cùng NGOs (tổ chức phi chính phủ) có chung nhận định công nghệ vũ trụ và dữ liệu lớn có tiềm năng đưa nông nghiệp nhảy vọt.

Dữ liệu từ Market Research Future, công ty phân tích dữ liệu có trụ sở tại Ấn Độ, cho thấy thị trường nông nghiệp vũ trụ toàn cầu sẽ trị giá 11,51 tỷ USD vào năm 2032, tăng từ mức 4,99 tỷ USD vào năm 2023. Mặc dù Trung Quốc chiếm thị phần lớn nhất nhưng Ấn Độ đang có tốc độ tăng trưởng nhanh hơn bất kỳ nơi nào khác ở châu Á-Thái Bình Dương.

Cropin, thành lập năm 2010 và được hỗ trợ bởi cả Google và Gates Foundation, gần đây đã ký một thỏa thuận với Amazon Web Services để thu thập dữ liệu vệ tinh nhằm giải quyết tình trạng mất an ninh lương thực toàn cầu.

Nghiên cứu của công ty khởi nghiệp ghi nhận 92% nông dân tham gia dự án số hoá, đã tăng năng suất trung bình lên 30% và doanh thu trang trại tăng gần 27%. 

Động lực mới 

Deloitte cho biết trong một báo cáo rằng việc sử dụng dữ liệu vệ tinh cho bảo hiểm cây trồng và làm vườn có tiềm năng thị trường khoảng 1,35 tỷ USD trong 5 năm tới.

Ấn Độ có 2.743 công ty khởi nghiệp công nghệ nông nghiệp, nhiều công ty trong số đó kết hợp dữ liệu vệ tinh hoặc công nghệ vũ trụ khác. Tuy nhiên, vẫn còn những rào cản đối với việc áp dụng công nghệ vũ trụ trong nông nghiệp trên quy mô lớn.

“Nông nghiệp chưa bao giờ là lĩnh vực tiên tiến về công nghệ và nông dân thường muốn dựa vào các phương pháp truyền thống hoặc trí tuệ của tổ tiên họ”, Raghunath Reddy, Giám đốc Tập đoàn phát triển nông nghiệp Syngenta, cho biết.

Ở Ấn Độ, công nghệ nông nghiệp có tiềm năng tăng thu nhập của nông dân từ 25% đến 35%.

Đối với những người nông dân như Reddy, công nghệ nông nghiệp có nghĩa là mức sống tốt hơn. Chỉ trong vài năm, ông đã có thể mua một chiếc ô tô và một ngôi nhà mới trong thị trấn.

 “Thu nhập tăng lên cũng đồng nghĩa với việc con trai tôi được giáo dục tốt hơn, nó có kế hoạch trở thành kỹ sư phần mềm ở nước ngoài, ở Mỹ hoặc London. Cuối cùng, chúng tôi muốn có một tương lai tốt hơn cho con mình”, Reddy nói.

PV: Vì sao ông lại khởi xướng việc thành lập cộng đồng mã nguồn mở có chủ quyền tại châu Âu?

Ông Alexandre Zapolsky:Chủ quyền số chính là khả năng quản lý sự phụ thuộc về công nghệ đối với các đơn vị cung cấp. Một quốc gia không thể có chuyển quyền số nếu họ không làm chủ công nghệ nguồn mở. Mã nguồn mở giúp chúng ta hoàn toàn không bị phụ thuộc vào bất đơn vị cung cấp phần mềm cụ thể nào.

Điều này đặc biệt đúng với trí tuệ nhân tạo (AI). Nếu không có một mô hình ngôn ngữ lớn mở (openLLM), bạn sẽ phụ thuộc vào một hệ thống mô hình ngôn ngữ lớn độc quyền. Hầu hết các hệ thống nền tảng này sẽ đến từ Mỹ hoặc Trung Quốc.

Những mô hình ngôn ngữ độc quyền sẽ sử dụng bộ dữ liệu không công bố. Nhà phát triển huấn luyện AI bằng bộ dữ liệu đó theo cách của họ. Việc không thể kiểm soát dữ liệu đầu vào, đầu ra sẽ tạo ra rủi ro lớn đối với người sử dụng.

AI đóng có thể tạo ra một câu trả lời không phù hợp về văn hóa hay lợi ích địa chính trị của quốc gia bạn. Ví dụ, AI sẽ trả lời thế nào nếu được hỏi về một vùng lãnh thổ đang có tranh chấp giữa nhiều quốc gia? Theo tôi, không một quốc gia nào nên bị phụ thuộc vào tầm nhìn của các quốc gia khác.

Không nên chỉ có một hoặc một vài mô hình trí tuệ nhân tạo như OpenAI từ Mỹ hay Baidu AI từ Trung Quốc. Chúng ta cần có sự “đa dạng sinh học” trong môi trường kỹ thuật số, với sự xuất hiện của nhiều mô hình trí tuệ nhân tạo khác nhau. Đó là những gì mã nguồn mở LLM có thể mang lại cho thế giới.

PV: Từ góc nhìn của ông, chủ quyền số có ý nghĩa thế nào đối với các quốc gia?

Ông Alexandre Zapolsky: Tôi sẽ lấy ví dụ về cuộc xung đột ở Ukraine. Chúng ta đã thấy điều gì xảy ra với nước Nga khi bị tách khỏi hầu hết các nhà cung cấp phần mềm từ Mỹ.

Do sức ép từ các lệnh trừng phạt, MongoDB - một công ty về giải pháp dữ liệu đã chặn toàn bộ truy cập dịch vụ của tất cả các công ty và cơ quan có liên quan tới yếu tố Nga. Chỉ trong một ngày, những tổ chức này không còn có quyền truy cập vào dữ liệu của họ nữa.

Tệ hơn nữa, chỉ sau đó một thời gian, MongoDB quyết định hủy toàn bộ các dữ liệu trên. Điều đó khiến khách hàng tại Nga của nhà cung cấp phần mềm độc quyền này mất hoàn toàn quyền khôi phục dữ liệu từ dịch vụ mà họ phụ thuộc.

Đây là một ví dụ cụ thể về tầm quan trọng của chủ quyền số, nhất là với những dịch vụ như dữ liệu. Nếu phụ thuộc vào các nhà cung cấp phần mềm hoặc giải pháp thương mại quốc tế không mở, bạn đang gặp rủi ro. Bạn có thể sẽ không còn quyền truy cập vào hệ thống CNTT của chính mình trong một ngày nào đó.

Để tránh điều đó xảy ra, bạn cần phát triển cơ sở hạ tầng số cốt lõi của mình dựa trên nền tảng mã nguồn mở. Đây là điều chúng tôi đã xây dựng ở Pháp và châu Âu, một sáng kiến gọi là “cơ sở hạ tầng công cộng số” (Digital Public Infrastructure). Chúng được xây dựng dựa trên các tiêu chuẩn mở với các công cụ phần mềm mã nguồn mở.

PV: Tại sao mã nguồn mở với nhiều ưu điểm như vậy nhưng lại không quá phổ biến?

Ông Alexandre Zapolsky: Thách thức của mã nguồn mở chính là sức mạnh thống trị đến từ GAFAM (Google, Amazon, Facebook, Apple, Microsoft). Giá trị vốn hóa của GAFAM thậm chí vượt toàn bộ ngân sách nước Pháp.

Những gã khổng lồ công nghệ này có sức mạnh tiền bạc, tài chính và đòn bẩy kinh tế lớn tới từ ngân sách quảng cáo, tiếp thị, vận động hành lang chính sách.

Họ tạo ra rào cản thị trường công nghệ, khiến khả năng cạnh tranh của mã nguồn mở trở nên khó khăn. Việc truyền thông, thuyết phục người dùng sử dụng các giải pháp mã nguồn mở cũng đòi hỏi một khoản ngân sách hay nguồn lực đáng kể.

Tuy nhiên, bất chấp những thách thức, ngày càng nhiều người nhận ra rằng mã nguồn mở có lợi cho hành tinh, cho cá nhân và cho xã hội nói chung. Sự phổ biến của mã nguồn mở đang tăng lên, đặc biệt là trong thế hệ trẻ. Tôi tin rằng chúng ta vẫn đang ở giai đoạn đầu của cuộc hành trình này và thế giới sẽ ngày càng chấp nhận mã nguồn mở.

PV: Ông có lời khuyên gì cho Việt Nam trong việc bảo vệ chủ quyền số quốc gia?

Ông Alexandre Zapolsky:Mỗi quốc gia nên có khả năng quản lý hạ tầng của mình, không nên phụ thuộc vào bất kỳ quốc gia nào khác. Ở Việt Nam, tôi thấy một số công ty rất thành công trong xây dựng chủ quyền số. Họ sử dụng những công nghệ mở với sự trợ giúp của một số chuyên gia và tổ chức nước ngoài, nhưng vẫn toàn toàn độc lập trong hạ tầng công nghệ.

Ở Pháp và các nước châu Âu, có rất nhiều chương trình tài trợ cho các công ty mã nguồn mở. Ví dụ Linagora đang được tài trợ bởi một vài đơn vị để phát triển một giải pháp có tên Twake workplace nhằm thay thế Microsoft 365.

Những trụ cột của hạ tầng số gồm: hệ điều hành, quản lý, thư mục, dữ liệu… cần được xây dựng dựa trên mã nguồn mở. Tôi nghĩ Chính phủ Việt Nam nên tài trợ việc nghiên cứu, phát triển và hỗ trợ tăng trưởng quy mô các phần mềm được sản xuất tại Việt Nam.

Diễn đàn Make in Viet Nam dựa trên sáng kiến của Bộ TT&TT là một chương trình rất tốt để vinh danh các sản phẩm sản xuất trong nước. Tuy nhiên, để công nghệ nguồn mở phát triển hơn nữa, Việt Nam cần có cơ chế tài chính mạnh mẽ hơn nhằm hỗ trợ các đơn vị sản xuất công nghệ mở.

Việt Nam có phần nào đó giống với Ấn Độ. Trong nhiều năm qua, Ấn Độ đã làm tốt việc gia công phần mềm, tuy nhiên họ cũng đang dần chuyển giao, làm chủ và xuất khẩu công nghệ. Chương trình Make in Viet Nam sẽ là tiền đề để phát triển hơn nữa các công nghệ, đặc biệt là các phần mềm mở được tạo ra, sản xuất tại Việt Nam.

PV: Cảm ơn ông!