- Nhớ lại thời điểm con mới vào lớp 1, tôi vẫn cảm thấy sợ hãi. Tôi luôn bắt cháu phải làm theo ý muốn của mình,  muốn con phải học giỏi ngay lập tức, ngày nào cũng phải được cô giáo khen. Kết quả là mẹ thường xuyên cáu gắt, con thì sợ.

Năm học mới đã bắt đầu, bên cạnh niềm vui trở lại bục giảng, gặp đồng nghiệp, học trò sau những tháng hè oi ả, những giáo viên làm công tác chủ nhiệm còn bị nỗi ám ảnh mang tên:thu tiền.

Vì giáo viên chủ nhiệm là cầu nối giữa nhà trường và phụ huynh học sinh, nên đương nhiên trong buổi họp phụ huynh đầu năm học, giáo viên là người trực tiếp thông báo những khoản thu trong năm học của nhà trường. Nếu chỉ đứng lên thông báo thôi thì mọi chuyện sẽ thật đơn giản. Nhưng sau bản danh sách mà nhiều giáo viên đã kì công biên soạn, đánh máy gửi đến tận tay mỗi học sinh trước buổi họp là những ý kiến phản hồi với thành ý không mấy tích cực của phụ huynh.

Cô giáo Lê Nga, sau buổi họp đã ngồi thần ở phòng hội đồng, mặt buồn rượi. Cô chia sẻ:"Phụ huynh họ nghĩ cô giáo là người đưa ra nhiều khoản thu, rồi có khoản trực tiếp thu để giữ tiền. Mình đã cố gắng kiềm chế, đã giải thích cặn kẽ, thế mà họ nói còn to hơn mình!".

Cô Yến Trang thì dở khóc dở cười nói: "Phụ huynh lớp mình thì đòi hỏi phải có bản kê danh sách tất cả các loại thu chi của nhà trường trong năm học thì mới nộp. Nhiều bác còn vặn vẹo thu để làm gì, ai đưa ra quy định thu…Mà thực ra, mình cũng chỉ là giáo viên chủ nhiệm, mình thực hiện theo yêu cầu của nhà trường, các khoản thu đầu năm thì đã có họp hành thống nhất giữa bạn giám hiệu, chi hội trưởng hội phụ huynh, rồi các đoàn thể, mình đâu có quyết định gì, mệt lắm!"

Nhiều cuộc họp phụ huynh đầu năm đã biến thành buổi đi nộp tiền và giải thích các khoản tiền nộp. Phụ huynh đóng góp ý kiến về xây dựng chất lượng học tập thì ít, mà thắc mắc các khoản thu thì nhiều. Thắc mắc của phụ huynh là điều có thể hiểu và trách nhiệm của giáo viên chủ nhiệm là giải thích cặn lẽ, tỉ mỉ để đi tới phương án thống nhất, tuy nhiên cách nói của không ít phụ huynh đã khiến nhiều giáo viên chủ nhiệm phải suy nghĩ.

Nhiều giáo viên cảm thấy mình bị đặt lên bàn cân; tri thức, cách ứng xử cũng bị trả giá cò kè như "mớ rau, con cá". Có giáo viên trẻ sau buổi họp phụ huynh đã khóc nức nở: "Họ chỉ tay vào mặt em và nói như quát, các cô làm gì với số tiền ấy? Chúng tôi không đóng tiền thì lấy tiền đâu ra nuôi các cô".

Cô Hạnh, giáo viên đã có thâm niên gần 20 năm chủ nhiệm chia sẻ:"Không chỉ là giáo viên, mình còn là phụ huynh nên hiểu được những thắc mắc và nỗi lo của họ trước mỗi năm học. Có nhà phải bán lợn, bán thóc cho con tiền đóng học. Bản thân mình cũng thế thôi, 2 đứa con đi học, đầu năm đóng 1 đống tiền, không vay mượn thì lấy ở đâu ra. Nhưng một số phụ huynh không hiểu vấn đề, nhầm tưởng giáo viên chủ nhiệm thu và quản lí chi tiêu số tiền, phản ứng cực đoan nên dễ làm tổn thương các thầy, các cô".

Nhiều giáo viên đã ước chỉ đi dạy, không phải chủ nhiệm để không phải thu tiền. Mỗi buổi lên lớp, chỉ quan tâm đến chuyện làm sao để dạy cho hay, cho dễ hiểu chứ không phải thốt lên cái câu mà thầy cô nào cũng ngán ngẩm: em nào nộp tiền?

Việc thu tiền thực sự là một gánh nặng của giáo viên chủ nhiệm. Các em bao giờ cũng nộp rải rác, lắt nhắt, có em mãi không đóng tiền cho cô buộc cô phải trích lương mình ra để nộp lên trường khi hết hạn thu. Có cô còn thu phải những tờ tiền giả, có cô thu xong thì bị mất, phải đền cả năm lương…

Xin kết lại bài viết bằng câu nói đùa mà thật của một cậu học sinh lớp 11 khi gặp thầy chủ nhiệm: "Nhìn thấy mặt thấy mặt thầy là thấy đòi tiền rồi!". Và sau câu nói có vẻ như rất hài hước của cậu là những tràng cười giòn tan của các bạn học sinh trong lớp.

• Lộc Nguyên                                                                                            

Những lý do nhân sự dời đi

Các chuyên gia kỳ cựu về nhân sự phân tích rằng, đầu tiên, kể cả trong trường hợp nhân sự đó và quản lý trực tiếp của họ ‘cơm không lành, canh không ngọt’ thì các lãnh đạo vẫn nên ưu tiên giữ lại những tài năng mà họ đã dày công tuyển dụng và đào tạo. 

Thứ hai, các nhân viên có ý định rời đi vì quy trình làm việc là những người nhìn ra các vấn đề cốt lõi ảnh hưởng đến hiệu suất và doanh thu. Nếu ở lại và được trao quyền, họ có thể giúp giải quyết vấn đề. 

Thứ ba, các nhân viên rời đi vì không tìm được môi trường hoặc điều kiện phù hợp để phát triển thường là những người có tố chất, quan điểm riêng. Họ là những người có thể nhìn ra và thúc đẩy sự đổi mới, giúp chuyển hướng phát triển cho công ty trong những tình huống ngặt nghèo.

Tuy nhiên, chuyên gia cho rằng, trách nhiệm giữ chân nhân viên không chỉ thuộc về các lãnh đạo cấp cao và bộ phận nhân sự. Những tư duy trên cần được thấm nhuần trong đội ngũ quản lý, để họ đặt quyền lợi của tổ chức, tập thể lên trước mong muốn chủ quan. Họ cũng có trách nhiệm tìm hiểu yếu tố khác biệt của mỗi nhân viên dưới quyền, điều gì là động lực, nguyện vọng, lợi ích khiến họ cống hiến trong công việc.

3 nghệ thuật cơ bản để "giữ chân" nhân sự

Chế độ làm việc linh hoạt như mong muốn

Cuộc cách mạng công nghiệp đã khiến ‘sáng cắp ô đi chiều cắp về’ là mô hình làm việc tiêu chuẩn. Mô hình này bị phá vỡ phần nào bởi đại dịch Covid. Và chúng ta cũng không biết được rằng 100 năm tới, những quy định cứng nhắc về giờ làm, chỗ làm việc có thể thay đổi đến đâu, nhưng thực tế đang có một bộ phận lớn nhân sự mong muốn chế độ làm việc linh hoạt hơn.

Môi trường làm việc được sắp xếp linh hoạt được chứng minh là có thể giảm căng thẳng, tiết kiệm thời gian và giảm lượng khí thải carbon cho các đô thị. Tất nhiên, việc sắp xếp công việc linh hoạt chỉ phát huy tác dụng nếu được quản lý cẩn thận và có chủ đích. Nếu không, nó có thể trầm trọng thêm các vấn đề như: quá tải (vì quản lý sợ không kiểm soát được hiệu quả nên chủ ý gia tăng khối lượng công việc), bất bình đẳng giới (phụ nữ phải làm việc gia đình nhiều hơn nữa khi làm việc ở nhà - WFH), sự bất bình đẳng về cơ hội thăng tiến… 

Chưa kể, theo một nghiên cứu toàn cầu, trong thời gian giãn cách kể từ tháng 2 năm 2020, thời gian dành cho các cuộc họp đã tăng trung bình hơn 250%, tạo ra mức độ căng thẳng, không vui và kiệt sức cao hơn cho nhân sự.

Để giải quyết những thách thức này, các nhà lãnh đạo phải đặt ra hệ thống hiệu quả hơn về phân bổ thời gian, ưu tiên các nhiệm vụ quan trọng và phù hợp với từng môi trường làm việc khác nhau; đồng thời đề nghị nhân viên cân nhắc về thời gian và địa điểm và các phương pháp hay nhất để hệ thống đó phù hợp với đặc thù công việc của họ.

Quản lý bằng sự nhân văn

Nguyên tắc quản lý kiểu quyền lực tập trung (chỉ huy “chỉ tay năm ngón” và kiểm soát vi mô) với mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận được cho là sẽ kéo dài tình trạng bất bình đẳng và không nhân văn với người lao động. Trong một xã hội mà người lao động ngày càng có nhận thức cao về quyền lợi của họ cũng như các giá trị khác trong cuộc sống, nguyên tắc quản lý này sẽ không được lòng người lao động. Nghỉ việc là cách nhân viên nắm quyền kiểm soát, xem xét lại mối quan hệ của họ với công việc và thương lượng để có lợi ích, sự linh hoạt và được đối xử tốt hơn.

Đó cũng là cơ hội để các nhà lãnh đạo nhìn nhận những thiếu sót. Bạn cần đặt mình vào vị trí của nhân viên, nhìn ra các vấn đề để áp dụng các quy trình mới cân bằng giữa nhu cầu của tổ chức với nhu cầu về phẩm giá và hạnh phúc của nhân viên.

Tận dụng phỏng vấn nghỉ việc

Phỏng vấn nghỉ việc là hình thức vẫn còn xa lạ với nhiều nhà quản lý. Nhưng đây là một thao tác tuy không mất quá nhiều thời gian (30 phút - 1 tiếng trao đổi với nhân sự có ý định nghỉ việc), nhưng lại có thể tiết kiệm rất nhiều công sức và chi phí tuyển dụng thay thế. 

Kể cả khi đó không phải nhân viên xuất sắc mà bạn muốn ưu tiên giữ lại, thì cũng nên nhớ trong một tổ chức chỉ có 5-10% nhân sự lõi xuất sắc, tức là 90% nhân sự thông thường còn lại có thể gặp phải vấn đề tương tự. Vì thế, phỏng vấn nghỉ việc cũng giúp bạn nhận ra những vấn đề cần cải thiện để giữ chân số đông nhân viên. 

Một môi trường làm việc hạnh phúc không đảm bảo hoàn toàn cho một công ty phát triển, nhưng chắc chắn sẽ là nền tảng cần thiết để nhân viên yên tâm cống hiến và tập thể vượt qua sóng gió khi cần. 

Vĩnh Phú

Hiện nay, số người bị rối loạn tiền đình ngày càng tăng cao và đối tượng mắc hội chứng này ngày càng trẻ hóa.