Chris – giám đốc điều hành của US Trust cho biết: “Gia đình được coi trọng nhất nhưng rõ ràng cuộc khảo sát cho thấy nhiều người giàu không nghĩ rằng thế hệ tiếp theo có đủ trách nhiệm và khả năng về tài chính để kế thừa những gì họ sẽ truyền lại”.

Tất nhiên, các ưu tiên của cuộc sống thay đổi theo độ tuổi. 3/4 số người được khảo sát cho biết càng lớn tuổi thì vấn đề sức khỏe và gia đình càng trở nên quan trọng. Đối với những người trẻ tuổi thì kiếm tiền và an ninh tài chính là quan trọng nhất.

Có mục đích sống cũng là điều quan trọng đối với người giàu. Cụ thể, 75% người giàu ở Mỹ nói rằng mục đích sống của họ sẽ không thay đổi - ngay cả khi họ mất hết tài sản.

Gần như tất cả (86%) coi việc đóng góp lại cho xã hội là cần thiết hoặc ít nhất là quan trọng, trong đó hơn một nửa (54%) coi đó là điều hoàn toàn cần thiết.

Bạn có phải đánh đổi sức khoẻ để kiếm tiền?

"Tôi nghĩ điều đáng khích lệ trong cuộc khảo sát này là việc làm tình nguyện cũng được coi trọng không thua kém gì nguồn tài chính của bạn. Điều đó thật đáng khích lệ”, Heilmann nói.

Nhưng việc có nhiều tiền cũng có mặt trái của nó. Bốn trong mười người được hỏi nói rằng họ sẽ phải từ bỏ hoặc cắt giảm việc kiếm tiền để có một cuộc sống viên mãn hơn.

Nhưng câu trả lời đó đặt ra câu hỏi tiếp theo rằng: Giàu có liệu có phải luôn đi kèm với việc phải trả giá?

Hơn một nửa số người trẻ trong cuộc khảo sát (53%) - nhiều hơn bất kỳ thế hệ nào khác - thừa nhận: “Sự giàu có của tôi phải trả giá bằng sức khỏe của tôi”.

10 quy tắc dạy con khôn ngoan về tiền bạc của người giàu

Người giàu có cách dạy con cái rất độc đáo, quan điểm về tiền bạc cũng khác biệt, có nhiều bài học rất đáng để mọi người học hỏi theo.

Chứa đựng linh hồn tổ tiên

Trên ngôi nhà sàn bằng gỗ truyền thống, ông K’Mun Sơn (người dân tộc K'Ho, ngụ huyện Di Linh, tỉnh Lâm Đồng) lặng lẽ vệ sinh dàn ché “khủng” của gia đình một cách trân trọng. Tại huyện, ông là người cuối cùng còn lưu giữ được số lượng ché nhiều và đầy đủ đến vậy.

Ông nói, khi buôn làng phát triển theo nhịp đô thị hóa, chiêng, ché cũng từ trong nhà sàn, nhà rông chạy vào tay giới cổ vật. Hằng năm, ông phải tiếp và từ chối không biết bao nhiêu tay buôn cổ vật đến tham quan, hỏi mua dàn ché của mình.

Thậm chí, có người đưa ra mức giá trên trời, ông có làm trăm mùa lúa cũng không có được số tiền nhiều như vậy. Thế nhưng, ông vẫn một mực từ chối. Bởi, với ông, ché là vật thiêng, linh hồn của dân tộc K’Ho.

“Ché có hồn thiêng. Ngày xưa, để có ché, tổ tiên chúng tôi phải đổi bằng trâu, dê, voi có ngà dài…Ché như một vị thần trong mỗi gia đình người K'ho. Nói cho đúng là người dân chúng tôi lấy ché làm vật tượng trưng, thay thế cho cái hồn, thần trong gia đình. Người K’Ho trước đây, khi muốn cầu xin điều gì cũng phải cúng ché”, ông K’Mun Sơn nói.

Theo lời ông, để ché linh thiêng, có hồn, người K’Ho phải thực hiện lễ cúng ché. Sau khi bày biện đủ lễ vật dâng lên Yàng (thần linh-PV), chủ nhà sẽ đọc bài khấn rước thần ché về nhập vào vật này.

Sau nghi thức trên, gia chủ cẩn trọng bưng ché đặt vào những vị trí trang trọng trong nhà rồi cùng khách mời ăn mừng ché mới. Kết thúc lễ ăn mừng, ché được xem là đã chứa đựng linh hồn tổ tiên của gia chủ, thần linh cũng đã ngự trị trong ché.

Ông K’Mun Sơn cho biết, trong văn hóa người K’Ho tại cao nguyên Di Linh, ché đựng linh hồn tổ tiên gia chủ. Đây cũng là nơi thần linh ngự trị. (Ảnh: Nguyễn Sơn).

Thông tin thêm về loại vật thiêng này, già làng K’Tiếu (thôn Duệ, xã Đinh Lạc, huyện Di Linh) cho biết, ché là biểu tượng tâm linh, vật thiêng của người K’Ho. Thế nên, các dịp lễ, Tết, gia chủ phải làm lễ cúng ché.

“Thường ngày, không ai được vấy bẩn lên ché, không được tự ý dời đổi ché khỏi vị trí. Khi lỡ may làm vỡ ché, gia chủ phải làm lễ cúng với mục đích xin thần linh tha thứ và tiễn đưa hồn thiêng ngự trị trong ché về nơi khác. Kết thúc lễ cúng, gia chủ mới được đem chiếc ché vỡ ra khỏi nhà”, già làng K’Tiếu thông tin thêm.

Biểu tượng của sự phồn thịnh

Quý hiếm, có ý nghĩa quan trọng là thế nhưng đa số người K’Ho tại cao nguyên Di Linh không hề biết nguồn gốc xuất xứ của loại vật thiêng này. Thậm chí, người được xem là “kỷ lục gia” về sở hữu ché tại Di Linh như ông K’Mun Sơn cũng không nắm rõ.

Ông nói, người K’Ho không biết làm gốm. Thế nhưng ché được làm bằng gốm nên nó có xuất xứ từ nơi khác. Chia sẻ về dàn ché hơn 30 cái lớn nhỏ của mình, ông Sơn cho biết, khi ông sinh ra nhà đã có dàn ché này rồi.

Khi cha mẹ ông mất, ông được dặn rằng: “Ché này có từ thời xa xưa. Tuổi ché lớn hơn tuổi cha con, lớn hơn tuổi ông bà con. Ông bà tổ tiên để lại cho cha, cha để lại cho con, con phải truyền lại đời đời”.

Ông Sơn phỏng đoán, tính đến đời ông, bộ ché có thể đã hơn 100 năm tuổi. Ông Sơn kể: “Tôi cũng không biết ché có từ bao giờ, có từ đâu. Nhưng khi còn nhỏ, ông bà, cha mẹ tôi hay kể rằng, để có ché, người xưa phải cùng nhau gùi thức ăn, băng rừng, lội suối xuống Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận đổi, đem về”.

Một trong những chiếc ché cổ có giá trị cao của già làng K’Tiếu. (Ảnh: Nguyễn Sơn).

“Ông bà kể, mọi người chỉ đi bộ và đi 7 ngày 7 đêm mới đến nơi. Họ phải đổi trâu bò, vàng, bạc để lấy ché rồi cõng ché quay ngược về nhà. Đó là một hành trình dài và có người đã nằm lại, không thể về buôn, làng của mình”, ông Sơn chia sẻ thêm.

Trong khi đó, nói về giá trị của ché, già làng K’Tiếu tặc lưỡi: “Ché quý lắm. Người K'ho chúng tôi có câu thế này: “Một mạng người 2 con trâu mới được một cái ché”. Nói như thế để hiểu trong đời sống văn hóa, tâm linh của người K’Ho, ché quan trọng, quý giá đến nhường nào”.

Cũng theo già Tiếu, ngoài mang ý nghĩa tâm linh, trước đây, ché còn tượng trưng cho sự sung túc, quyền uy, sức mạnh của người sở hữu. Bởi, trong cộng đồng người K’Ho, không phải ai cũng có thể sở hữu những chiếc ché to, chạm, khắc, đắp nổi hoa văn tinh xảo.

Già làng K’Tiếu quả quyết: “Ngày xưa, người ta mua ché để thể hiện năng lực kinh tế, sự giàu có của mình. Nhà nào có chum, có ché là có tiếng nói, có uy tín trong buôn làng. Ai càng có nhiều ché, người đó càng có vị trí trong buôn làng và được bà con tôn trọng”.

“Thế nhưng, bây giờ, hiện đại rồi, không ai còn lấy việc có nhiều ché ra xét vị trí, sức ảnh hưởng của người đó đến cộng đồng nữa. Tục thờ ché cũng dần mờ nhạt. Chúng tôi bây giờ đa số chỉ giữ ché như một cách bảo tồn vật phẩm gắn bó với văn hóa tâm linh của dân tộc mình”, già K’Tiếu nói thêm.

Làng chài miền Tây giữa núi rừng tan mộng đổi đời, mơ được lên bờ

Ngược dòng nước, 38 hộ dân miền Tây từ bỏ quê hương mang theo giấc mộng đổi đời đến lòng hồ thủy điện mưu sinh. Sau 10 năm, giấc mơ ngày đầu mờ phai theo năm tháng. Bây giờ, họ chỉ mong được lên bờ lập nghiệp.

Trong khi nhiều người bày tỏ sự đồng cảm bởi đây là con ngõ có vị trí "đắc địa", thường xuyên phải "gánh" lượng lớn phương tiện vào giờ tan tầm gây ra tình trạng ồn ào, ùn tắc, gây khó chịu và phiền toán cho người dân thì ở chiều ngược lại, không ít người lại cho rằng đây là hành động thể hiện sự ích kỷ và không phù hợp quy định của pháp luật. 

"Đừng lấy lý do đường tắc để che đi sự ích kỷ của bản thân"

Theo luồng quan điểm phản đối, độc giả Pham Anh Tuan bình luận gay gắt: "Cuộc sống vốn dĩ đã bon chen, khó khăn rồi, đừng lấy lý do để che đi sự ích kỷ của mình. Đường của dân, của Nhà nước, ngõ chật mà vẫn làm bậc để xe  chiếm nốt cái lòng đường. Nếu mỗi người lùi lại một ít đất thì có khi nhà nào ô tô cũng vào được". 

"Không thể để tình trạng vi phạm pháp luật ngang nhiên như vậy. Nếu thấy không ở được thì đi chỗ khác, đừng có cấm đường thiên hạ như vậy", bạn đọc Bao Do tiếp lời. 

"Đường Nhà nước, có phải của riêng ai đi đâu mà chặn? Những người như vậy rất ích kỷ, chỉ biết nghĩ cho bản thân", anh Nhật Thanh Nguyễn viết. 

Có chung sự bất bình, độc giả Đạt Huỳnh bình luận châm biếm: "Vậy hẻm này là đất của "công" hay đất của "ông"?". 

"Đường của chung, nỗi khổ của riêng"

Trong khi nhiều người bày tỏ sự bất bình thì ở chiều ngược lại, không ít người bày tỏ sự cảm thông với hành động trên của những người dân trong ngõ, đặc biệt với những người đã từng trải qua hoàn cảnh tương tự. Chia sẻ câu chuyện bản thân, độc giả Huynh Huynh viết: "Tôi ở ngõ 149 đường Láng, ngày trước lúc chưa có thanh chắn, dân họ bán hàng ở chợ cạnh đó còn dựng cả xe, khóa dây sắt để khóa xe họ vào cửa nhà tôi tránh bị mất cắp, chắn hết cả lối ra vào, cửa không mở được rất bực mình. 

Việc này ảnh hưởng rất lớn tới người khác, có hôm tôi còn phải trèo qua tầng nhà hàng xóm để xuống chợ tìm người để xe chắn cửa, rất mất thời gian và gây ức chế. Bởi vậy, có thể hiểu cho sự phiền toái của người dân tại đây khi phương tiện lúc nào cũng qua lại nườm nượp, choán hết lối ra vào của gia đình, gây ồn ào và ô nhiễm". 

Rơi vào hoàn cảnh tương tự, anh Nguyen Van Phuoc viết: "Khu nhà tôi cũng có con hẻm độc đạo dẫn qua đường lớn, giờ cao điểm rất nhiều xe máy lựa chọn cung đường này. Để giảm tình trạng này, Tổ trưởng khu phố đã cho lắp đặt gờ giảm tốc tại các giao lộ với hẻm khác và kết quả rất khả quan khi giảm hẳn xe máy đổ dồn vào hẻm, nếu có đều phải chạy chậm cho an toàn". 

"Tôi không sống ở trong khu này nhưng tôi hoàn toàn đồng ý chặn lại. Đường lớn không đi, toàn đi vào khu dân cư làm tắc hết đường. Không khí thì ô nhiễm tiếng ồn, khói bụi", độc giả Phú Lê ủng hộ việc chặn ngõ của cư dân. 

Phản biện những ý kiến chỉ trích, chủ tài khoản Linh Thầy Giáo viết: "Các bạn nào không đồng ý thì xin lưu ý vài vấn đề như sau: Thứ nhất,khi tắc ùn, ngõ 2 xe máy tránh nhau mà bịt kín lại thì lượng khí thải, âm thanh dồn thành một cục sẽ như thế nào? Nên nhớ xung quanh là tường cao. Thứ hai, nếu bắt dỡ bỏ, tin tôi đi, họ sẽ dựng hàng rào bằng người đứng chặn 2 đầu đường. Người dân ở đó họ quá khổ rồi, họ sẽ sẵn sàng làm vậy. Thứ ba, người Việt tính hy sinh rất cao, nhưng khổ quá thì họ mới phải làm vậy và cũng chỉ có 1 tiếng buổi sáng, ngoài ra họ cũng đã báo cáo, xin phép lãnh đạo phường rồi mà". 

"Ai đã và đang ở những hẻm nhỏ mới thấu hiểu được nổi khổ này, mong cơ quan chức năng giải quyết thấu tình đạt lý", "Từng bước dẹp xe máy thì sẽ hết thôi. Đường của chung, nỗi khổ của riêng"... nhiều ý kiến khác cũng bày tỏ sự đồng cảm với người dân trong con ngõ này. 

Giải pháp nào cho những con ngõ ở Thủ đô?

Từ tình trạng trên, độc giả Doanh Tran đưa ra gợi ý như sau: "Thành phố nên ra quy định về chiều rộng tối thiểu để cho phép xe ra vào, đồng thời quy định giờ ra vào ngõ đối với ngõ nhỏ hẹp, tránh tình trạng chặn lối đi vô tội vạ, thích chặn là dựng barrier". 

"Nên học tập TPHCM, xây dựng phong trào xóa ngõ hẹp trong thành phố. Mỗi bên chỉ cần lui vào 50 cm sẽ có lối đi vừa đảm bảo an toàn giao thông, vừa đảm bảo an toàn cháy nổ", bạn đọc Trai Nguyenbình luận. 

Còn với độc giả Hoang Sy Ke, người này nhìn nhận đây là con ngõ có nhiều hộ dân có sổ đất chờm ra lối đi. Khi xưa họ đã thảo luận tự lùi lại để lấy lối đi cho người trong ngõ. Bởi vậy, lãnh đạo phường cần có ý kiến, đo đạc lại và thỏa thuận đền bù (nếu có) cho họ, rồi sau đó áp dụng các phương pháp tiếp theo để giải quyết tình trạng này".