Đổi mới lần 1: Chuyển từ công nghệ Analog sang công nghệ số

Sau chiến thắng lịch sử năm 1975, ngành Bưu điện Việt Nam phải đối mặt với muôn vàn khó khăn. Trong những năm đầu thập kỷ 80, đất nước vừa ra khỏi cuộc chiến tranh, ngành Bưu điện cũng như các ngành kinh tế khác đang trên đà hồi phục, nhưng vẫn mang trên mình nhiều “vết thương” và sự lạc hậu về công nghệ.

Lúc bấy giờ, mạng lưới thông tin liên lạc của Việt Nam vẫn chủ yếu dựa trên công nghệ Analog. Trước những yêu cầu cấp bách của sự phát triển, lãnh đạo ngành đã thể hiện tinh thần dũng cảm khi quyết định bỏ qua công nghệ trung gian, đi thẳng vào hiện đại hóa với công nghệ số (Digital). Đây là một quyết định mang tính đột phá trong bối cảnh cả nước vẫn đang gặp nhiều khó khăn về vốn đầu tư và hạ tầng kỹ thuật.

Việc chuyển từ Analog sang Digital không chỉ là một bước tiến về công nghệ mà còn thể hiện tầm nhìn xa, dám nghĩ dám làm của những người đứng đầu ngành Bưu điện. Sự thành công của quyết định này đã mở ra một kỷ nguyên mới cho ngành viễn thông Việt Nam, tạo ra cơ sở hạ tầng hiện đại, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Đồng thời, quyết định này cũng là tiền đề cho những bước tiến xa hơn, đưa Việt Nam vào hàng ngũ các quốc gia có nền viễn thông phát triển.

Những năm 2000, ngành viễn thông Việt Nam lại một lần nữa khẳng định tinh thần đổi mới khi quyết định mở cửa thị trường, chuyển từ mô hình độc quyền sang nền kinh tế cạnh tranh. Đây là thời điểm ngành chuyển từ chiến lược tăng tốc sang chiến lược hội nhập, phát triển với nội dung chính là mở rộng hợp tác, kinh doanh với nước ngoài.

Thời điểm này cũng là lúc ngành Bưu điện chứng kiến những bước đột phá trong tư duy quản lý và điều hành, khi các nhà mạng mới được khuyến khích tham gia vào thị trường, tạo ra sự cạnh tranh lành mạnh và thúc đẩy sự phát triển.

Kết quả của những chính sách mở cửa này là sự phát triển mạnh mẽ của viễn thông di động và Internet tại Việt Nam. Những khẩu hiệu như “Internet về làng”, “Di động như cơm bình dân”, “Nông dân có di động dắt cạp quần” đã trở thành hiện thực, mang lại cơ hội tiếp cận công nghệ thông tin cho mọi tầng lớp nhân dân.

Cũng nhờ những chính sách đó, giá cước viễn thông giảm mạnh, số lượng người sử dụng di động và Internet tăng nhanh, góp phần đưa Việt Nam vào top các quốc gia có tốc độ phổ cập dịch vụ viễn thông hàng đầu thế giới.

Đổi mới lần 2: Thúc đẩy hạ tầng số để phát triển kinh tế số

Gần 40 năm sau công cuộc đổi mới lần 1, ngành TT&TT lại đứng trước một cuộc cách mạng mới. Lần này, thách thức không chỉ đến từ nhu cầu phát triển mà còn từ sự thay đổi nhanh chóng của công nghệ và thị trường.

Những năm gần đây, các dịch vụ viễn thông truyền thống liên tục sụt giảm do sự xuất hiện của các dịch vụ OTT (Over-The-Top) và nhu cầu của người tiêu dùng ngày càng đa dạng hơn. Trong bối cảnh đó, ngành TT&TT đã khởi xướng cuộc đổi mới lần 2, chuyển từ hạ tầng viễn thông truyền thống sang hạ tầng số.

Hạ tầng số không chỉ bao gồm hạ tầng viễn thông và Internet, mà còn mở rộng sang hạ tầng dữ liệu, hạ tầng số hóa toàn bộ dữ liệu, và hạ tầng cung cấp các tiện ích phục vụ cho chuyển đổi số. Đây cũng chính là hạ tầng của kinh tế số Việt Nam, là nền tảng quan trọng để thúc đẩy phát triển kinh tế số, đóng góp vào sự tăng trưởng của nền kinh tế quốc gia trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ.

Những thành tựu đạt được trong việc phát triển hạ tầng số thời gian qua là minh chứng cho tầm nhìn chiến lược của ngành TT&TT. Tính đến tháng 5/2024, tỷ lệ hộ gia đình sử dụng cáp quang đạt 82,2%. Tỷ lệ người sử dụng Internet đạt 78,1%. Số thuê bao băng rộng di động đạt 91,9 thuê bao/100 dân, vượt xa kế hoạch đề ra năm 2024 (87,5 thuê bao/100 dân). Số thuê bao di động sử dụng smartphone đạt 100,7 triệu thuê bao, tăng 0,1% so với cùng kỳ năm 2023.

Ở thời điểm hiện tại, Việt Nam cũng đã xây dựng được 32 trung tâm dữ liệu thương mại, với tổng công suất thiết kế đạt 145 MW, đáp ứng nhu cầu phát triển AI và các ứng dụng công nghệ cao.

Nhờ sự phát triển nhanh chóng của hạ tầng số, ngành TT&TT đã tạo nên những điều kiện thuận lợi để thúc đẩy kinh tế số, từ đó góp phần nâng cao tỷ trọng của kinh tế số trong GDP Việt Nam.

Theo Báo cáo kinh tế số Việt Nam của Lab Kinh tế số, Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông (Bộ TT&TT), tỷ trọng của kinh tế số trong GDP Việt Nam 6 tháng đầu năm 2024 đạt 18,3%. Trong đó, mức đóng góp của kinh tế số ICT (chiếm khoảng 45,78%) và kinh tế số ngành, lĩnh vực ngoài ICT (chiếm khoảng 54,22%).

Tỷ trọng kinh tế số ngành, lĩnh vực ngoài ICT tăng đều từ năm 2022 đến nay. Điều này cho thấy ảnh hưởng của việc ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số tới các ngành kinh tế khác. Quyết tâm chuyển đổi số, phát triển hạ tầng số của ngành TT&TT đã bắt đầu chứng minh được hiệu quả.

Với cơ cấu kinh tế số ICT, đóng góp của ngành Dịch vụ và nội dung ICT hiện chiếm 41,29%, trong khi hoạt động sản xuất phần cứng, thiết bị điện tử, quang học chiếm 58,71%.

Tỷ trọng kinh tế số trên tổng GDP hiện đã rất gần với mục tiêu trong Quyết định số 749/QĐ-TTg ngày 3/6/2020 về phê duyệt Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 và Quyết định số 411/QĐ-TTg ngày 31/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược quốc gia phát triển kinh tế số và xã hội số đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Theo đó, tới năm 2025, kinh tế số tại Việt Nam chiếm 20% trên tổng GDP. 

Những thành công hiện tại đã giúp ngành TT&TT tiếp tục khẳng định vai trò tiên phong trong công cuộc đổi mới và phát triển kinh tế số, với mục tiêu không chỉ đóng góp vào sự tăng trưởng của nền kinh tế quốc gia mà còn tạo ra nhiều cơ hội việc làm, nâng cao năng suất lao động và cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân.

Nhìn lại chặng đường phát triển của ngành TT&TT, có thể thấy, tinh thần dũng cảm đổi mới luôn là kim chỉ nam cho mọi hành động. Những thành công trong quá khứ và hiện tại không chỉ là niềm tự hào của ngành TT&TT mà còn là nền tảng vững chắc để Việt Nam tiếp tục tiến bước trên con đường phát triển.

Lindsay Barrus Larsen (mẹ của cậu bé tự kỷ Christia) đã đăng trên Facebook.

“Tôi không đổ lỗi cho những đứa trẻ, vì có thể hiểu điều đó. Thật chẳng dễ dàng gì để làm bạn với một người thường đột ngột bộc phát cảm xúc và bất ngờ khóc to ở trong lớp”.

Lindsay Larsen cho biết, cô rất biết ơn bé gái đã nhận lời tham dự bữa tiệc.

Trong một bài đăng Facebook khác sau đó, Lindsay tiết lộ rằng, bạn của cô đã tìm đến huấn luyện viên bóng đá Dan Holtry, Trường Trung học Nampa, sau khi đọc bài đăng đầu tiên về bữa tiệc sinh nhật của Christian. Nampa nằm cách Boise khoảng 20 dặm (hơn 32km).

Món quà sinh nhật tuyệt vời nhất của cậu bé tự kỷ

“Trước khi tôi biết điều đó, huấn luyện viên Dan đã liên lạc với tôi, hỏi liệu anh ấy có thể đến bữa tiệc với một số cầu thủ giỏi nhất của anh ấy không”, Lindsay viết trong bài đăng. Cô cho biết thêm, cô đã vui vẻ chấp nhận lời đề nghị của huấn luyện viên.

Huấn luyện viên Dan Holtry chia sẻ với KTVB-TV (Đài truyền hình trực thuộc NBC được cấp phép hoạt động tại Boise, Idaho, Mỹ), ông đã nhắn tin cho đội bóng của mình để nói với họ về bữa tiệc sinh nhật.

“Những đứa trẻ rất thích thú với điều đó, thậm chí còn muốn tới nhà cậu bé ngay lập tức. Tôi khá ngạc nhiên vì điều này, và những cậu bé đã quan tâm Christian rất nhiều”.

Donovan Estrada, một cầu thủ trong đội bóng đá của Trường Trung học Nampa cho biết, ngay lập tức muốn tới tham dự bữa tiệc, và các đồng đội khác của Donovan cũng vậy.

Estrada đã nói với Đài KTVB-TV: “Chúng tôi đã lập tức trả lời lại huấn luyện viên, “Vâng, chúng ta hãy làm điều đó!”.

Vào ngày sinh nhật của Christian, cả đội bóng xuất hiện trong màu áo của họ và hô vang tên cậu bé.

Christian chia sẻ đài truyền hình: "Cháu đã giả vờ bất tỉnh khi chứng kiến điều đó, thực sự rất tuyệt vời. Cháu chỉ biết ồ lên kinh ngạc! Thật không thể giải thích về cảm xúc lúc đó!".

"Christian có vẻ rất hạnh phúc khi nhìn thấy chúng tôi. Điều đó khiến chúng tôi rất vui vì đã đến đó và vì tất cả những điều khác”, Estrada chia sẻ.

Estrada cho biết thêm: “Christian muốn chơi bóng đá cùng chúng tôi, cho chúng tôi xem những món quà mà cậu bé nhận được. Cậu bé muốn chúng tôi ở lại ăn bánh và những đồ ăn khác”.

Christian mở món quà mà các cầu thủ bóng đá Trường Trung học Nampa đã tặng trong ngày sinh nhật (Ảnh: Lindsay Barrus Larsen).

Christian nói với KTVB: "Đây có lẽ là sinh nhật tuyệt nhất từ trước đến giờ. Cháu từng có rất nhiều ngày tuyệt nhất trong đời và đây có thể là một trong số đó”.

Hạnh phúc khi thấy con trai vui vẻ, Lindsay đã viết trên Facebook: “Thật tuyệt vời khi ngắm họ vui vẻ như vậy. Những cậu bé trung học đã ở lại cho đến khi kết thúc bữa tiệc”.

Cô cho biết thêm, cả đội bóng đã chơi trò chơi và hát bài "Chúc mừng sinh nhật" cho con trai mình.

Huấn luyện viên Dan Holtry chia sẻ với Đài KTVB rằng, thật vinh dự khi đội bóng trở thành một phần trong bữa tiệc sinh nhật của Christian.

“Chúng tôi may mắn khi là một phần của Trường Trung học Nampa, và có những học trò tuyệt vời. Khi biết được một đứa trẻ đang gặp khó khăn, chúng tôi sẽ giúp đứa trẻ ấy chiến đấu”.

Khánh Hòa (Theo Fox News Network)

Cô giáo Mỹ viết thư chỉ trích phụ huynh làm giáo dục thất bại

 Một bức thư được đăng tải trên Facebook cách đây 2 năm bất ngờ được quan tâm trở lại, thu hút tới 50 nghìn lượt yêu thích, hơn 1 triệu lượt chia sẻ.  

Cơ sở của ĐH New York ở Abu Dhabi, Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất

Tôi không phản đối các chương trình nghiên cứu hợp tác về luật, kinh doanh, y tế và đào tạo kỹ thuật ở những quốc gia giàu có, độc tài hoặc cả hai. Nhiều sinh viên ở những nước này có thể muốn mở rộng tầm nhìn chính trị và xã hội cũng như các kỹ năng nghiệp vụ. Tuy nhiên, giả vờ rằng tự do truy vấn có thể được tách ra từ tự do ngôn luận là sự ngây ngô lạc quan nhất và là sự hoài nghi bi quan nhất.

Có lẽ không có ví dụ nào tốt hơn về sự hoài nghi này hơn ở Yale – nơi tôi đang giảng dạy. Quyết định thành lập một trường mới trong tiến trình liên kết với ĐH Quốc gia Singapore (NUS) đã gây ra một trong những cuộc tranh cãi gay gắt nhất trong nhiệm kỳ hiệu trưởng dài 20 năm của ông Richard C. Levin, người đã nghỉ hưu vào mùa hè năm nay - một năm sau khi nghị quyết giảng viên không ràng buộc cho thấy sự hạn chế nghiêm trọng của dự án này.

Yale hứa hẹn rằng những giảng viên mới thuê tại Yale-N.U.S sẽ “suy nghĩ lại về giáo dục tự do từ đầu” trong một ngôi trường được xây dựng và cấp kinh phí bởi Singapore – một đất nước độc tài với những hạn chế nghiêm trọng về tự do ngôn luận.

“Chúng ta phải nhìn vào từ “tự do” theo nghĩa rộng, chứ không phải chỉ là “tự do” – ông Kay Kuok, một doanh nhân đứng đầu ban điều hành Yale-N.U.S cho hay. “Nó là tự do về suy nghĩ; không nhất thiết phải là tự do ngôn luận”.

Ông Levin hứa rằng sinh viên sẽ được tự do thành lập các hội “miễn là họ không phân biệt chủng tộc hay tôn giáo”. Tuy nhiên, hiệu trưởng cơ sở Singapore cho rằng họ sẽ không được tự do thành lập các hiệp hội chính trị, các cuộc biểu tình chính sách của chính phủ.

“Trong một môi trường mà tự do ngôn luận bị hạn chế nếu không muốn nói là bị cấm thì đội ngũ giảng viên sẽ phải tự giữ mồm giữ miệng, và mục tiêu của giáo dục tự do đích thực sẽ bị ảnh hưởng” – Hiệp hội giảng viên đại học Mỹ cảnh báo trong một bức thư chỉ trích việc Yale liên kết với Singapore. Bức thư này đăng tải 16 câu hỏi mà Yale không giải đáp. Thậm chí, Yale còn không tiết lộ cho giảng viên các điều khoản đầy đủ của hợp đồng với Yale-NUS.

Năm nay, Hiệp hội Phóng viên không biên giới đã xếp Singapore đứng thứ 149 trong số 179 quốc gia về tự do báo chí – tụt từ vị trí số 135 vào năm ngoái. Các giảng viên của Claremont Colleges (California) và ĐH Warwick (Anh) đã tỏ ra lo ngại về tự do học thuật khi họ từ chối đề nghị của Singapore về việc tài trợ cho các trường “liberal arts” của nước này – trước khi Yale đồng ý.

Tự do học thuật không phải là lý tưởng duy nhất có nguy cơ rủi ro. Năm 2009, khi ĐH Wisconsin ở Madison được Kazakhstan mời tới để giúp tạo một chương trình công nghệ sinh học, thay vào đó người Mỹ đã đề xuất thiết kế một ngôi trường chuyên về khoa học xã hội nhân văn – ngôi trường “được lấy cảm hứng từ ý tưởng của Wisconsin” – một tầm nhìn tiến bộ về quyền lao động và Chính phủ mở. Kết quả là một thứ rất khác so với dự kiến ban đầu đã được xây dựng: ngôi trường 2 tỷ đô la được điều hành bởi một tổ hợp trong đó có ĐH Wisconsin, và được đặt tên theo tên của Tổng thống độc đoán Nursultan A. Nazarbayev – người đại diện cho hội đồng quản trị. Tổ chức Nhân quyền thế giới và các nhóm khác đã ghi nhận nhiều vụ vi phạm quyền lao động ở Vương quốc Ả Rập thống nhất – nơi mà các công nhân nhập cư (chiếm hơn 70% cư dân của Abu Dhabi nhưng được hưởng rất ít sự bảo vệ của luật pháp) - vẫn đang xây dựng cơ sở của ĐH New York trên đảo Saadiyat – khu dân cư và du lịch sang trọng.

Khi các chế độ độc tài mua lại danh tiếng và tài năng của các trường đại học Mỹ, họ “đã đi tắt một quãng đường dài cả thế kỷ” – ông Harry R. Lewis, cựu hiệu trưởng Harvard College nhận xét trên tờ South China Morning Post.

Hiệu trưởng các trường đại học đã đổ tiền vào một giả thuyết không chính xác, được tán thành bởi các nhà tư tưởng như Fareed Zakaria và Kishore Mahbubani rằng, những quốc gia tự do hóa nền kinh tế cũng sẽ tự do hóa chính trị. Các trường đại học cần phục hồi mục tiêu tìm kiếm tự do, “truyền giáo” nhiều hơn ở các quốc gia bản xứ. Hoặc họ nên làm theo mô hình của Columbia và các trường đại học khác: tạo những trung tâm học tập với quy mô nhỏ hơn, không phải là những trường chính thức.

Tốt nhất, một nền giáo dục tự do nên truyền thụ cho các nhà lãnh đạo tương lai những giá trị và kỹ năng cần thiết để đặt vấn đề, chứ không phải chỉ để phục vụ và tập trung vào quyền lực và lợi nhuận. Các trường đại học từ bỏ lý tưởng này đang cho mượn tên tuổi của mình, biến chính mình thành những trung tâm mạng lưới nghề nghiệp và làm rẻ mạt giá trị của những tấm bằng mà họ cấp ở trong nước cũng như ở nước ngoài.

Bài viết của tác giả Jim Sleeper – giảng viên Khoa học chính trị tại ĐH Yale, tác giả cuốn “Liberal Racism”.

• Nguyễn Thảo(Dịch từ New York Times)