Lỗ rò não tủy hành hạ bệnh nhân suốt 11 năm khiến dịch chảy ra mũi liên tục khi cúi người hoặc nghiêng đầu. Ảnh: Nam Phương

Ban đầu người nhà chỉ nghĩ H. bị viêm mũi thông thường nhưng điều trị nhiều nơi, tình trạng chảy mũi trong không cải thiện. Đồng thời, bé nhiều lần phải nhập viện điều trị viêm màng não không rõ nguyên nhân tái đi tái lại suốt từ năm 2007 - 2018. Sau đó, bé được chẩn đoán xác định đây là một trường hợp rò dịch não tuỷ qua mũi và được chuyển đến BV Đại học Y dược TPHCM.

Tại bệnh viện, khảo sát hình ảnh học, các bác sĩ đã chẩn đoán đây là một trường hợp rò dịch não tuỷ do giãn rộng lỗ tròn nơi đi qua của dây thần kinh V2 (nhánh hàm trên của thần kinh sinh ba - chi phối cảm giác một phần vùng mặt). Đây cũng là một trong những vị trí rò dịch não tuỷ tự phát hiếm hoi trên y văn thế giới.

Trước khi phẫu thuật, Khoa Tai-Mũi-Họng đã tiến hành hội chẩn với khoa Chẩn đoán hình ảnh và khoa Ngoại thần kinh để đưa ra những phương án phẫu thuật chính xác và an toàn nhất.

Ca mổ phức tạp vô cùng và có thể nói là thử thách đối với ê-kíp. Vì vây, bác sĩ giải thích tường tận với gia đình về nguy cơ phải mổ hở nếu thất bại qua đường nội soi, nguy cơ tái phát lỗ rò sau này, cũng như nguy cơ viêm màng não sau mổ khi can thiệp vào nền sọ và quyết định gửi gắm niềm tin hy vọng vào nỗ lực của nhóm phẫu thuật. Thiếu niên được phẫu thuật nội soi đường mũi vá lỗ rò dịch não tuỷ bằng vật liệu tự thân với mảnh cân cơ thái dương, sụn vách ngăn và vạt mũi vách ngăn.

Trường hợp thuộc dạng hiếm mới ghi nhận trong y văn có 3 ca. Ảnh: Nam Phương

Sau 3 tuần phẫu thuật, bác sĩ  đánh giá và ghi nhận thấy hiện tượng chảy dịch trong qua mũi tiếp diễn. 6 tháng sau, phần vạt mũi vách ngăn hồng hào, che phủ tốt vùng phẫu thuật, tình trạng chảy dịch trong qua mũi đã hoàn toàn chấm dứt. Đây được xem trường hợp rò dịch não tuỷ tự phát qua lỗ tròn hiếm hoi và kết quả cho thấy trường hợp này có thể được sửa chữa thành công qua đường nội soi mũi xoang.

TS BS. Lý Xuân Quang, Phó Trưởng Khoa Tai-Mũi-Họng chia sẻ, trường hợp này bệnh hiếm gặp, và cũng là trường hợp được phẫu thuật thứ 3 ghi nhận theo báo cáo y văn trên thế giới. Người bệnh đến bệnh viện với triệu chứng chảy mũi trong và tiền căn viêm màng não tái đi tái lại, đây là một trong những triệu chứng điển hình và thường gặp nhất RDNT vùng nền sọ bên cạnh triệu chứng nhức đầu.

Rò dịch não tủy (RDNT) là tình trạng thông thương bất thường giữa khoang dưới nhện và nền sọ. Đường rò này đi qua màng nhện, màng cứng, xương nền sọ và niêm mạc lót vùng hốc mũi. Chảy dịch não tủy qua đường rò ở mũi có thể do chấn thương và không chấn thương. Rò DNT không do chấn thương hay còn gọi là tự phát chiếm khoảng 4 % trong số đó. RDNT tự phát trong trường hợp điển hình xuất hiện tại vị trí nền sọ bị khí hóa quá mức gây mỏng nền sọ, thường gặp nhất ở vùng khe khứu hoặc ở các xoang cạnh mũi.

Một số trường hợp RDNT tự phát có thể tự lành, nhưng nếu không điều trị thì có khoảng 10% đến 40% số trường hợp xuất hiện viêm màng não mỗi năm nếu không điều trị trong thời gian dài. Viêm màng não tái đi tái lại có thể xuất hiện nếu như các phản ứng viêm tự nhiên không thể tạo mô sợi xơ lấp đường rò gây rò DNT kéo dài.

 Phan Nhơn

Trước đó, hồi tháng 7/2023, đại diện Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) đã thông tin về chiến dịch lừa người dân cài các app giả mạo ứng dụng Chính phủ, Tổng cục Thuế. Các app giả mạo này chứa mã độc giúp các đối tượng có thể điều khiển từ xa, thực hiện lệnh chuyển tiền trên chính điện thoại của nạn nhân.

Những thông tin cảnh bảo kể trên phần nào cho thấy người dùng vẫn là khâu yếu trong chuỗi an toàn thông tin. Thống kê của các chuyên gia NCS đã chỉ ra rằng, trong top 3 điểm yếu của các hệ thống tại Việt Nam bị khai thác nhiều năm 2023, điểm yếu con người chiếm tỷ lệ cao nhất, gần 33% số vụ tấn công.

Đưa ra dự báo an toàn, an ninh mạng năm 2024, các chuyên gia NCS cho rằng, các hình thức tấn công mạng, tấn công có chủ đích APT vào các hệ thống trọng yếu, tấn công mã hoá dữ liệu sẽ tiếp tục tiếp diễn.

Đặc biệt, các chuyên gia nhận định, chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ khiến điện thoại thông minh (smartphone) trở nên vô cùng quan trọng trong đời sống cũng như công việc của nhiều người; tuy nhiên cũng vì thế smartphone cũng trở thành ‘miếng mồi’ hấp dẫn của các nhóm tội phạm mạng.

“Trong năm 2024, người dùng di động sẽ phải đối mặt nhiều hơn với các loại mã độc mới có khả năng xâm nhập, khai thác lỗ hổng, chiếm quyền điều khiển điện thoại, bao gồm cả các điện thoại chạy hệ điều hành Android và hệ điều hành iOS”, chuyên gia NCS dự báo.

Cũng trong năm tới, sẽ có những đợt tấn công quy mô lớn nhắm vào các thiết bị IoT tại Việt Nam, đặc biệt các thiết bị có khả năng thu thập thông tin, hình ảnh như camera an ninh, màn hình quảng cáo công cộng.

Hacker gia tăng ứng dụng AI soạn kịch bản tấn công, lừa đảo

Một điểm đáng chú ý là các chuyên gia đều có chung nhận định rằng tội phạm mạng ngày càng biết cách lợi dụng công nghệ AI để hỗ trợ các hoạt động tấn công mạng, và xu hướng này sẽ tiếp tục nở rộ trong năm 2024.

Theo ông Lê Quang Hà, Phó Giám đốc Công ty An ninh mạng Viettel, với sự bùng nổ của AI tạo sinh và ứng dụng phổ biến là ChatGPT, các cuộc tấn công mạng đã có sự thay đổi rõ ràng. Chuyên gia này phân tích, nếu như trước đây, các email lừa đảo gửi đến người dùng nếu không phải diện tấn công có chủ đích thì nội dung trong mail khá ngô nghê; hiện nay, với việc sử dụng AI, lượng email lừa đảo tự động gửi đến người dùng được “may đo”, thiết kế với lời lẽ hợp lý, khiến cho người dùng dễ bị dẫn dụ mắc vào bẫy lừa đảo hơn.

Đồng quan điểm, chuyên gia Vũ Ngọc Sơn, Giám đốc Kỹ thuật Công ty NCS nhấn mạnh, công nghệ trí tuệ nhân tạo đã có những bước phát triển thần kỳ trong năm 2023 và sẽ tiếp tục bùng nổ ứng dụng trong năm 2024. Điều này sẽ kéo theo những công cụ phục vụ mục đích xấu như lừa đảo, tấn công mạng.

“AI tạo sinh như ChatGPT và Deepfake sẽ được sử dụng để tự soạn các kịch bản lừa đảo nhằm chiếm đoạt tiền của nạn nhân. Mã độc và các công cụ khai thác lỗ hổng sẽ được trang bị thêm trí tuệ nhân tạo để tăng khả năng khai thác lỗ hổng cũng như giúp qua mặt các giải pháp an ninh mạng”, ông Vũ Ngọc Sơn phân tích.

Ông Nguyễn Gia Đức, Giám đốc quốc gia Fortinet Việt Nam cũng cho hay, báo cáo dự báo về các mối đe dọa an ninh mạng năm 2024 của nhóm nghiên cứu FortiGuard đã nhấn mạnh nguy cơ leo thang của các mối đe dọa mạng nâng cao do sự phổ cập của dịch vụ tội phạm mạng và tác động của AI tạo sinh.

“Với việc các tác nhân đe dọa hiện được trang bị các công cụ tiên tiến, sử dụng các kỹ thuật tinh vi hơn và biết cách đa dạng hóa các mục tiêu, cộng đồng chuyên gia an ninh mạng cần phải thống nhất về cách thức phản ứng”, ông Nguyễn Gia Đức nêu khuyến nghị.

Phóng viên: Thưa Bộ trưởng, xin ông cho biết trách nhiệm của Bộ chủ quản khi xảy ra những sai phạm nghiêm trọng trong kỳ thi THPT quốc gia năm 2018 ở một số địa phương như Hà Giang và Sơn La?

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ: Trước hết, trên phương diện quản lý ngành, tất cả các vấn đề xảy ra trong lĩnh vực giáo dục đào tạo thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ GD-ĐT thì Bộ phải có trách nhiệm xem xét, chỉ đạo giải quyết và xử lý trách nhiệm các tổ chức, cá nhân để xảy ra sai phạm.

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ: "Đánh giá kỳ thi THPT quốc gia trung thực, cầu thị"

Với trường hợp Hà Giang và Sơn La, khi phát hiện những dấu hiệu bất thường trong kết quả thi THPT quốc gia, tôi cùng lãnh đạo Bộ đã chỉ đạo kiểm tra, xác minh, đồng thời thành lập ngay tổ công tác về địa phương để làm rõ các dấu hiệu sai phạm. Các anh em trong tổ công tác đã làm việc ngày đêm để đưa ra được kết luận nhanh chóng và chính xác nhất.

Tôi cho rằng, trả lại công bằng cho các em học sinh, niềm tin cho xã hội là việc mà Bộ GDĐT phải làm và thực tế những ngày qua đã khẳng định rằng Bộ GD-ĐT đã làm bằng quyết tâm cao nhất.

Khi phát hiện những sai phạm tại Hà Giang và Sơn La, quan điểm của lãnh đạo Bộ là kiên quyết xử lý nghiêm theo đúng quy chế thi và quy định của pháp luật. Tại Hà Giang, cơ quan công an đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can.

Còn về phía ngành Giáo dục, tôi đã đề nghị các địa phương kiên quyết đưa ra khỏi ngành những cán bộ sai phạm.

Phóng viên: Vì sao lại xảy ra sai phạm như thế này, có phải do quy trình chấm thi chưa chặt chẽ?

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ: Qua từng năm, quy chế cũng như quy trình kỹ thuật chấm thi ngày càng hoàn thiện. Nhưng kỹ thuật tới mức nào thì vẫn dưới sự vận hành của con người. Con người mà không có tâm trong sáng, thiếu trách nhiệm thì kỹ thuật đến mấy cũng có thể làm sai lệch kết quả, nhất là khi sai phạm mang tính có chủ đích.

Trong quá trình chuẩn bị và tổ chức kỳ thi, với trách nhiệm của mình, Bộ GD-ĐT đã ban hành quy chế, hướng dẫn tổ chức thi; tập huấn nghiệp vụ về tổ chức thi, vận hành các phần mềm quản lý thi, chấm thi; công tác chỉ đạo, thanh tra, giám sát cũng được tập huấn và thực hiện liên tục trước, trong và sau kỳ thi.

Tuy nhiên, sau sự việc xảy ra tại Hà Giang, Sơn La, Bộ GD-ĐT sẽ nghiêm túc rà soát kỹ lưỡng lại toàn bộ quy trình tổ chức thi, nhất là khâu chấm thi, khắc phục những bất cập để hạn chế tới mức thấp nhất các hiện tượng tiêu cực có thể xảy ra trong các kỳ thi tiếp theo.

Có ý kiến cho rằng, Bộ GD-ĐT nên cân nhắc việc tổ chức coi thi, chấm thi ở địa phương. Quan điểm của Bộ GD-ĐT như thế nào về điều này?

Việc tổ chức thi ở địa phương là chủ trương đúng, tạo thuận lợi cho thí sinh, giảm tốn kém cho xã hội. Điều đó đã được minh chứng trong thực tiễn tổ chức kỳ thi những năm qua. Chúng ta nhớ lại những năm trước đây, nhiều gia đình phải vất vả đưa con về thành phố lớn dự thi đại học, có khi phải bán cả gia sản mới đủ tiền đưa con đi thi thì nay đã hoàn toàn khác. Đây cũng là lí do để việc đổi mới thi trong những năm qua nhận được sự đồng thuận của toàn xã hội.

Ngoài ra, từ 2 năm nay, phần lớn các bài thi theo hình thức trắc nghiệm khách quan, mỗi thí sinh có một mã đề riêng hay bài thi tự luận môn Ngữ văn ra đề mở đã hạn chế tối đa các gian lận, tiêu cực trong phòng thi.

Vì vậy, việc coi thi ở địa phương đã cơ bản đảm bảo được tính nghiêm túc, an toàn. Năm nay, chúng ta phát hiện tiêu cực trong khâu chấm thi tại một số địa phương. Bộ sẽ chỉ đạo rà soát lại toàn bộ quy trình tổ chức thi, nhất là quy trình chấm và bảo quản bài thi, đồng thời tăng cường công tác kiểm tra, giám sát để kỳ thi đảm bảo an toàn, chính xác, khách quan hơn.

Bộ GD-ĐT tính toán như thế nào để đảm bảo sự việc tương tự không lặp lại trong những năm sau?

Bộ GD-ĐT đã có văn bản yêu cầu Ban Chỉ đạo thi THPT quốc gia các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khẩn trương rà soát, đánh giá quy trình thực hiện các khâu tổ chức thi tại địa phương, nhất là khâu coi thi, chấm thi.

Ngay sau đây, Bộ GD-ĐT sẽ tổng kết, đánh giá công tác tổ chức Kỳ thi THPT quốc gia năm 2018 trên tinh thần trung thực và cầu thị. Bộ cũng sẽ hoàn thiện và nâng cao chất lượng của ngân hàng câu hỏi thi chuẩn hóa phù hợp hơn với kỳ thi THPT quốc gia phục vụ hai mục đích để xét công nhận tốt nghiệp THPT và làm căn cứ để tuyển sinh đại học, cao đẳng.

Hoàn thiện quy trình chấm thi (bao gồm cả phần mềm chấm thi) đảm bảo tính trung thực, khách quan của kết quả thi.

Đặc biệt sẽ làm rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân có sai phạm để xử lý theo đúng quy chế và quy định của pháp luật. Việc xử lý nghiêm những cá nhân sai phạm sẽ có tác dụng trong việc răn đe đối với những người tham gia trực tiếp vào các khâu của kỳ thi những năm tiếp theo. 

Hoàng Thanh (Ghi)