Phát biểu khai mạc hội nghị, nhà văn Trịnh Bích Ngân - Chủ tịch Hội Nhà văn TPHCM cho biết chủ đề Khát vọng phương Namcủa năm nay thể hiện nỗi khao khát những tác phẩm văn học phản ánh được hơi thở của thời đại. 

Bà kỳ vọng một lớp nhà văn trẻ, sung sức, có kiến thức và kỹ năng để nắm bắt được những dòng chảy trên bề mặt hay tầng sâu của cuộc sống và đưa vào trang viết. 

"Đời sống và công chúng đang cần, rất cần tác phẩm văn học phản ánh được hiện thực cả bề rộng lẫn chiều sâu. Tác phẩm có thể bao quát được những gì đang diễn ra ở TPHCM, một đô thị năng động, hào hiệp và bao dung, một thành phố luôn đi đầu của cả nước, luôn hành động vì cả nước", bà Ngân nói.

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam có chia sẻ tâm tư, tình cảm gửi đến thế hệ nhà văn kế thừa. Theo ông, con đường văn chương thuộc về những người trẻ. Một nền văn học Việt Nam kiêu hãnh, đầy sáng tạo, kỳ diệu hay không là do người viết trẻ hôm nay quyết định.

Là khách mời rất được quan tâm tại sự kiện, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh nói khi hiện diện ở hội trường, ông như nhìn thấy chính mình nhiều năm về trước. Việc tham dự ngày hội như một điều gì háo hức, được hít thở trong bầu không khí văn chương ấm áp. 

Ông bày tỏ sự ngạc nhiên vì không nghĩ nghề văn lại được rất nhiều bạn trẻ yêu thích, họ bị mê hoặc bởi chữ nghĩa, nhất là trong thời đại bùng nổ công nghệ. 

Với Nguyễn Nhật Ánh, viết văn là nghề bất trắc nhất trong các nghề. Thời trẻ, ông vào nghề chỉ vì đam mê, song bản thân không biết rằng đặt chân vào thành bại được mất thế nào. 

Năm 18 tuổi, ông đọc một quyển sách nước ngoài có tựa Việt Văn chương là gì?, trong đó có 3 câu hỏi quan trọng: Tại sao viết? Viết cái gì? Viết cho ai? Nhà văn đã dựa vào đây để tự hỏi mình. 

“Tôi đặt ngược vấn đề để tìm câu trả lời. Không viết được không? Sống mà không viết có thích không? Không viết thì cuộc sống có đáng sống hay không? Qua đó để thấy rằng tất cả các cây bút trẻ ngồi đây đều vì đam mê. Chữ nghĩa có sự mê hoặc của nó với người thích sáng tạo”, ông bộc bạch. 

Nguyễn Nhật Ánh tin rất nhiều người, đặc biệt là các bạn trẻ đều như ông: Say mê văn chương một cách vô điều kiện, không thể đánh đổi bằng vật chất hay bất kể điều gì khác. 

Ông so sánh văn chương giống như tình yêu, không biết đối phương có yêu mình không, nhưng cứ theo đuổi và tận hưởng. 

“Văn chương cũng vậy thôi, ta không biết thành bại được mất ra sao cả. Tôi nghĩ cái hạnh phúc của người viết là khám phá, sáng tạo, làm điều bản thân thích”, ông bày tỏ. 

Mỗi nhà văn nên giữ một trái tim thanh xuân

Đồng quan điểm, đạo diễn - nhà văn 95 tuổi Xuân Phượng nói niềm vui của bà là được sáng tác, có được người đồng điệu văn chương. Bà từng nhận giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam cho cuốn hồi ký Gánh gánh... gồng gồng..., hiện vẫnsay mê sáng tác ở tuổi "xưa nay hiếm". 

Với nữ nhà văn, tuổi tác không là vấn đề, miễn sao người ta giữ được thanh xuân của trái tim. Mỗi cá nhân nên sống tích cực, truyền được nguồn năng lượng ra xung quanh. Đó cũng là phương thức để chống lại sự cô đơn. 

“Khi giữ một trái tim thanh xuân, tôi tin rằng không có gì hạn chế chúng ta trong vấn đề sáng tác văn học hay tiếp xúc với cuộc đời này”, bà nói. 

Nhà văn Xuân Phượng nhắn nhủ đến các bạn trẻ bên cạnh chuyên môn thơ văn, nên trau dồi ngoại ngữ. 

“Đừng để trí thức của mình bị ảnh hưởng bởi lũy tre làng. Ta phải vượt tầm khỏi Việt Nam, tiếp thu tinh hoa của các nước khác. Khi có thêm ngoại ngữ, các bạn sẽ thấy cuộc đời đẹp hơn rất nhiều”, bà nêu ý kiến. 

Hội nghị lần này quy tụ 100 tác giả, là những người có tác phẩm được công chúng đón nhận, đoạt giải thưởng ở các cuộc thi văn chương. 

Hai gương mặt trẻ nhất là Cao Việt Quỳnh (sinh năm 2008) đã đoạt Giải thưởng Sách quốc gia năm 2022 và Trần Phú Minh Anh (sinh năm 2007) đoạt giải A của Liên hiệp Các hội văn học nghệ thuật Việt Nam năm 2023.

Các đại biểu trao đổi câu chuyện nghề nghiệp và kiến nghị giải pháp thúc đẩy công tác phát hiện, bồi dưỡng nhân tài trong lĩnh vực văn chương.

Qua các bài tham luận của Cao Việt Quỳnh (Trí tưởng tượng là thuộc tính tự nhiên của con người), Huỳnh Trọng Khang (Truyện ngắn Ôm đóa cúc trắng), Lê Quang Trạng (Một ví dụ về văn học trẻ), Nguyễn Thị Kim Hòa (Hành trình không có đích đến), Võ Chí Nhất (Tác giả trẻ trong lực lượng vũ trang nhân dân)… cơ quan quản lý mong muốn đề cao tinh thần cởi mở, sáng tạo và phát triển.

Tiêu chí của Hội Nhà văn TPHCM là ở thời đại 4.0 không có vách ngăn, tất cả đều phải rộng mở và hội nhập theo xu thế chung của thế giới. 

Ảnh:HK

Tuy nhiên, câu hỏi của nữ sinh cũng khiến vị giảng viên nhận ra rằng, việc tuyên truyền kỹ năng phòng tránh xâm hại tình dục, giáo dục giới tính cho đối tượng phụ huynh cũng quan trọng không kém, đặc biệt là ở các khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa.

Chính vì thế, trong những buổi tập huấn, truyền thông tại địa phương dành cho người lớn về công tác xã hội nói chung, thầy Thái luôn cố gắng lồng ghép những câu chuyện, tình huống có liên quan đến kỹ năng bảo vệ trẻ em, phòng tránh xâm hại tình dục trẻ em vào các bài giảng của mình.

Với thâm niên gần 15 năm giảng dạy và tập huấn, tư vấn về chủ đề phòng tránh xâm hại tình dục trẻ em, thầy Thái nhận ra, mức độ hiểu biết của trẻ em về vấn đề này ở mỗi vùng miền có sự chênh lệch rõ rệt. Trẻ ở thành thị thường hiểu biết nhiều hơn trẻ ở nông thôn, vùng sâu vùng xa. Đối tượng phụ huynh cũng như vậy. 

Giảng viên này chia sẻ, với mỗi buổi tập huấn, truyền thông ở các vùng miền, anh thường đặt ra mục tiêu chung là cung cấp cho các em kỹ năng bảo vệ bản thân, nhận biết nguy cơ và hành vi xâm hại. “Tuy nhiên, tôi luôn cố gắng không ‘hù dọa’ khiến đứa trẻ sợ hãi.

Tôi mong muốn các em biết rằng, trên thực tế, các em có nguy cơ là nạn nhân của xâm hại tình dục. Nhưng không phải vì thế mà sợ hãi mọi người xung quanh mình”. 

Anh cũng nhận ra một vấn đề chung qua chia sẻ của các em, đó là các em rất khó nói chuyện được với người thân khi có hành vi xâm hại xảy ra hoặc sự nghi ngờ về hành vi nào đó. “Cuối mỗi buổi chia sẻ, tôi hay dành ra 30 phút để lắng nghe các em chia sẻ. Tuy nhiên, tại đó, các em cũng chỉ dám chia sẻ những vấn đề chung.

Thi thoảng, có em gọi vào số điện thoại của tôi để hỏi. Các em thường thắc mắc hành động này, hành động kia có phải là xâm hại hay không. Vì các em không biết chia sẻ cùng ai”.

Chính vì vậy, theo thầy Thái, tại mỗi địa phương hay trường học, nên có một bộ phận tiếp nhận những thông tin nhạy cảm, mang tính cá nhân từ trẻ em. 

Nhận diện đúng thủ phạm, hành vi

Trong các bài giảng của mình, thầy Thái thường chia sẻ cho các em quy tắc 5 ngón tay, trong đó mỗi ngón đại diện cho những hành vi có nguy cơ trở thành hành vi xâm hại tình dục. “Ngoài nhận diện hành vi, tôi cũng chia sẻ cho các em biết các dấu hiệu nhận diện địa điểm, nhận diện đối tượng thực hiện hành vi xâm hại. 

Địa điểm xảy ra hành vi xâm hại tình dục có thể là bất cứ nơi nào, kể cả ở nơi đông người và trong gia đình, chứ không phải chỉ ở nơi vắng người. Đối tượng thực hiện hành vi rất có thể là những người quen, người thân, chứ không phải chỉ là người lạ”.

Giảng viên này chia sẻ, nhiều đứa trẻ vẫn hiểu nhầm giữa việc thể hiện tình cảm với hành vi xâm hại. “Đôi khi các em nghĩ người đó là người thân quen thì hành vi đó được chấp nhận. Các em có thể cảnh giác với người lạ, nhưng lại chủ quan với người quen. Trên thực tế, phần lớn thủ phạm lại là người quen của nạn nhân”. 

Vì thế, việc cung cấp kiến thức để trẻ nhận diện đúng nguy cơ có thể tới từ đâu là rất quan trọng. 

Ngày nay, hành vi xâm hại tình dục có thể là trực tiếp nhưng cũng có thể là gián tiếp qua môi trường mạng. Việc người khác yêu cầu các em chụp những bức hình không mặc đầy đủ quần áo, gửi qua mạng cũng là một hành vi xâm hại – thầy Thái nói. 

Do đó, việc hướng dẫn các em nhận biết các bộ phận nhạy cảm của cơ thể, cách thức sử dụng Internet an toàn cũng là một trong số những kỹ năng cần thiết để phòng tránh xâm hại.

Từ những chia sẻ trên, thầy Thái mong muốn rằng việc trang bị kỹ năng phòng tránh xâm hại tình dục trẻ em không chỉ đơn thuần dừng ở những buổi truyền thông, tập huấn mà phải thực sự trở thành những câu chuyện trao đổi trong gia đình. Đó là câu chuyện trao đổi giữa bố mẹ với con cái, giữa anh chị lớn và các em nhỏ hoặc trở thành diễn đàn trong các buổi sinh hoạt ngoại khoá thường xuyên tại trường học – nơi các em có thể nói lên suy nghĩ, cảm nhận, sự hiểu biết, những thắc mắc cần giải đáp hoặc kể câu chuyện của chính bản thân, của bạn bè về vấn đề liên quan.

Trang bị kỹ năng phòng tránh xâm hại tình dục là một phần quan trọng trong việc bảo vệ sự an toàn và phát triển toàn diện của trẻ em. Người lớn có trách nhiệm cung cấp kiến thức, kỹ năng cần thiết, song bản thân các em nếu có nhận thức đúng, đầy đủ, sự tự tin và kết nối tốt với thầy cô, gia đình thì nguy cơ bị xâm hại sẽ giảm thiểu đáng kể. Điều này góp phần tạo dựng môi trường an toàn, lành mạnh cho trẻ, tạo nền tảng cho sự phát triển xã hội bền vững.

Nguyễn Thảo

Gen Z lập dự án phòng chống xâm hại tình dục trẻ em ở Tây Nguyên

Trong bối cảnh "chuyển đổi số" trở thành từ khóa quen thuộc ở Việt Nam, nhiều doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn trong việc xây dựng văn hóa số hiệu quả. Câu nói "Văn hóa xơi tái chiến lược" (Culture eats strategy for breakfast) được nhấn mạnh trong buổi tọa đàm, khẳng định rằng văn hóa là yếu tố then chốt cho thành công của chuyển đổi số. Văn hóa số không chỉ tối ưu hóa quy trình và nâng cao hiệu suất mà còn khơi dậy tiềm năng sáng tạo, thúc đẩy đổi mới trong kinh doanh và đời sống.

Chuyên gia Lại Tiến Mạnh phân chia sự trì trệ trong chuyển đổi số của lãnh đạo thành 3 cấp độ: chưa từng nghĩ đến, nhận thức được tầm quan trọng nhưng chưa biết bắt đầu từ đâu và có ý định nhưng chưa thực hiện thực sự.

Ông Nguyễn Cảnh Bình, Chủ tịch HĐQT của Alpha Books nhấn mạnh sự cần thiết của một "cẩm nang" văn hóa số, được viết dựa trên trải nghiệm thực tiễn trong nước và kết hợp kiến thức từ các chuyên gia quốc tế.

Chính từ nhu cầu đó, ông Lê Quang Vũ đã viết Văn hóa số - Gỡ bỏ rào cản trong chuyển đổi số. Là CEO của công ty tư vấn văn hóa doanh nghiệp và truyền thông nội bộ, tác giả thường xuyên gặp những câu hỏi tuy đơn giản nhưng chạm đến giá trị cốt lõi về chuyển đổi số. Động lực này đã thôi thúc ông viết cuốn sách, với nội dung được đúc kết từ kinh nghiệm tư vấn cùng nghiên cứu các tài liệu quốc tế của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, TMForum và những chia sẻ từ các chuyên gia như David Rogers, Josh Bersin, Jacob Morgan.

Ông bắt đầu viết từ Tết 2024, dành trọn thời gian sáng tạo. Chỉ 200 trang với ngôn từ đơn giản, dễ hiểu và súc tích, cuốn sách giải đáp hầu hết thắc mắc về chuyển đổi số. Hình ảnh minh họa sinh động đem đến góc nhìn mới mẻ, truyền cảm hứng cho cá nhân và tổ chức muốn tối ưu quy trình và phát huy sáng tạo trong kỷ nguyên số.

Điều mà Lê Quang Vũ tâm đắc nhất ở cuốn sách chính là những trang viết về việc học: "Học tập là một hành trình liên tục và phải diễn ra mỗi ngày, ở mọi nơi – từ sếp, đồng nghiệp, khách hàng, đến gia đình và cả những người lạ trên đường. Quan trọng nhất là luôn sẵn sàng thích ứng nhanh, để nắm bắt và phát triển trong thời đại đòi hỏi sự tự học không ngừng".

Trước câu hỏi về mối quan hệ giữa đổi mới sáng tạo và rủi ro, tác giả khẳng định: "Giá trị của sáng tạo dựa trên ba hành vi cốt lõi: thử - sai - sửa, nghĩ - làm mới, và học liên tục. Nếu không học liên tục, chúng ta sẽ bỏ lỡ những điều quan trọng. Ba yếu tố đó cần kết hợp, đảm bảo sáng tạo hiệu quả và thực tế, cần sẵn sàng đón nhận những thất bại trong hành trình này".

Ảnh: BTC