Theo Trung Hoa Nhật Báo, cha bà, Ngô Trọng Duệ, được "tiếp thu những giá trị của các tư tưởng phương Tây trong khi vẫn 'nặng lòng' với những tư tưởng văn hóa Trung Quốc vốn bén rễ sâu vào trong tiềm thức".Người cha đã có ảnh hưởng sâu sắc nhất đến cuộc đời và sự nghiệp của Ngô Kiện Hùng.

Năm 1913, ông thành lập trường học đầu tiên dành cho nữ sinh mang tên Minh Đức ở Thái Thương nhằm phá vỡ quan điểm phân biệt giới tính lạc hậu rằng "phụ nữ vô tài, chính là đức".

Chính vì vậy, ngay từ nhỏ, Ngô Kiện Hùng được cha tạo điều kiện tiếp cận nền giáo dục tốt nhất. Bà học trường Sư phạm nữ giới số 2 ở Tô Châu, Đại học quốc lập Trung ương tại Nam Kinh (sau là Đại học Nam Kinh).

Sau khi tốt nghiệp (1934), cô sinh viên trẻ đăng ký vào Đại học California, Berkeley (Mỹ) để tiếp tục nghiên cứu vật lý.

Làm việc trong giới khoa học vốn do nam giới thống trị, bà Ngô không bao giờ từ bỏ hay hạ thấp tiêu chuẩn của mình, ngay cả khi bị đối xử bất bình đẳng. Có lẽ, chính người cha đã truyền cho bà động lực và niềm tin vững chắc để bà vững bước trên con đường này. 

Thách thức ý niệm thông thường

Bà Ngô làm việc tại Đại học Princeton (1942-1944) và sau đó là Đại học Columbia (1944-1980). Bà nổi tiếng về độ chính xác trong làm việc. Các nhà vật lý thời bấy giờ thường truyền tai nhau rằng nếu thí nghiệm được thực hiện bởi bà Ngô, thì nó tuyệt đối chính xác.

Thí nghiệm của bà đã lật ngược nhiều kết quả và lý thuyết trước đó - nhận xét của nhà vật lý người Mỹ gốc Hoa đoạt giải Nobel Đinh Triệu Trung.

Năm 1956, 2 nhà vật lý lý thuyết Lý Chính Đạo và Dương Chấn Ninh đã tham vấn bà Ngô để tiến hành một thí nghiệm nhằm kiểm tra giả thuyết của họ về tính bảo toàn chẵn lẻ - một nguyên lý nền tảng lâu đời trong cơ học lượng tử. 

Thí nghiệm của bà đã trở thành nguồn chế nhạo của những nhân vật lớn trong ngành vật lý lúc bấy giờ.

Vào thời điểm đó, hầu hết các nhà khoa học đều tin rằng vũ trụ là đối xứng (tồn tại phiên bản đối xứng của vũ trụ với hạt mang điện tích ngược và thời gian đi lùi).

Tuy nhiên, thí nghiệm được thiết kế tinh vi của bà Ngô và cộng sự chứng minh không phải như vậy. Bà Ngô đã quan sát thấy trong sự phân rã của chất phóng xạ coban-60, các tương tác yếu và tính chẵn lẻ không được bảo toàn. Vũ trụ, vì thế, mà bất đối xứng.

Điều này "đã thay đổi hoàn toàn quan điểm của chúng ta về vũ trụ", Brian Greene, giáo sư vật lý và toán học tại Đại học Columbia, cho biết trong một cuộc phỏng vấn với CNN.

Thành công này giúp 2 cộng sự của bà đạt giải Nobel, nhưng bà Ngô không có tên trong danh sách. Ủy ban Nobel đã nhận "mưa" chỉ trích vì đối xử bất công với bà.

Năm 1964, trong buổi nói chuyện chuyên đề tại Viện Công nghệ Massachusetts, bà đã thâm thúy khi đặt câu hỏi rằng "liệu các nguyên tử và hạt nhân nhỏ bé, hay các ký hiệu toán học, hoặc các phân tử ADN có đối xử ưu ái hơn cho nam giới hay nữ giới không?".

Hình mẫu nữ quyền

Ngô Kiện Hùng đã trở thành một hình mẫu cho phụ nữ và trẻ em gái Trung Quốc.

Bà đã đấu tranh, vượt qua rào cản xung quanh để được nhìn nhận và tôn trọng vào thời điểm mà phụ nữ và người Trung Quốc hay châu Á làm việc ở Mỹ hiếm khi được như vậy.

Bà Ngô nhiều lần trở lại Trung Quốc và đóng góp cho quê hương.

Năm 1986, bà thành lập học bổng tại Đại học Nam Kinh (trường bà từng theo học) để khuyến khích những sinh viên xuất sắc trong môn vật lý. 

Năm 1992, bà thành lập Thư viện Ngô Kiện Hùng chứa hàng chục nghìn cuốn sách học thuật từ khắp nơi trên thế giới.

Bà Ngô cũng quyên góp hết số tiền tiết kiệm cả đời mình để làm phần thưởng cho học sinh và giáo viên tại Trường THPT Minh Đức (do cha bà thành lập năm xưa).

Ngô Kiện Hùng sống một cuộc sống giản dị, nhưng hết mình với sự nghiệp nghiên cứu khoa học thế giới và nền giáo dục quê nhà.

Bảo Huy

2. Cánh cửa đi tiếp vào vòng loại 3 World Cup 2026 hẹp dần có lẽ tuyển Việt Nam cần phải quên đi giấc mơ góp mặt ở ngày hội bóng đá thế giới diễn ra vào 2 năm sau. 

VCK U23 châu Á 2024 diễn ra ngay thời điểm tuyển Việt Nam liên tiếp không thành công dẫn đến Troussier mất việc, nên mọi hy vọng và niềm tin lúc này dồn cả lên vai U23 Việt Nam, với mục tiêu lấy vé dự TVH Olympic.

Càng có cơ sở để mơ mộng, bởi trong quá khứ HLV Hoàng Anh Tuấncũng từng làm được điều không tưởng khi giúp U19 Việt Nam giành vé dự U20 World Cup, sau VCK U19 châu Á vào năm 2016.

3. Lạc quan, hy vọng không sai và cũng nên có trước mỗi giải đấu, tuy nhiên thực tế lại khác, thậm chí rất phũ phàng như từng thấy ở giấc mơ World Cup.

Có thể thấy, với những gì mà bóng đá Việt Nam đang sở hữu hay tồn tại để vươn tới hay đạt được thành công một cách rực rỡ hơn, cụ thể là tham dự World Cup hoặc giành vé đến Olympic lúc này có lẽ vẫn chưa thể.

Quá nhiều vấn đề từng được chỉ rõ như cơ sở vật chất, hệ thống đào tạo trẻ, cho tới thi đấu… vẫn còn nhiều bất cập, cho nên xem chừng bóng đá Việt Nam cần định hướng lại rõ ràng hơn mục tiêu, con đường sẽ đi thay vì mộng mơ một cách thái quá.

Nói như thế chẳng có nghĩa thầy trò HLV Hoàng Anh Tuấn dự VCK U23 châu Á như một chuyến rong chơi. Sẽ rất vui nếu U23 Việt Nam viết lại kỳ tích Thường Châu và ở chiều ngược lại chẳng có gì phải buồn khi bóng đá Việt Nam chưa thật sự sẵn sàng cho giấc mơ lớn World Cup hay Olympic.

U23 Việt Nam: Phía sau mục tiêu cao ở VCK U23 châu Á

Theo La Reppublica, MUđã đưa ra lời đề nghị 55 triệu euro cho Sergej Milinkovic-Savic tới Lazio, sau cuộc nói chuyện với người đại diện của cầu thủ này.

Nguồn tin cho hay thêm, Lazio định giá Milinkovic-Savic (còn hợp đồng đến hè 2024) khoảng 80 triệu euro, nhưng người đại diện của anh tin rằng, MU có thể đạt thỏa thuận với mức giá từ 65-70 triệu euro.

Chủ tịch Lazio, Claudio Lotito khẳng định Milinkovic-Savic không phải để bán, còn HLV Sarri tin rằng, tiền vệ này sẽ không ở lại Serie A, nếu anh quyết định ra đi.

Erik ten Hag đang cùng MU ‘đi chợ’ để xây dựng đội hình cho mùa giải mới, dự kiến mang về ít nhất 1 tiền vệ mới khi Pogba, Matic, Lingard và Mata sẽ ra đi khi hợp đồng hết hạn vào tháng tới.

HLV Thomas Tuchel được chủ mới cấp 200 triệu bảng mua sắm hè

Tờ Telegraph loan tin, chủ mới Chelseado tỷ phú người Mỹ, Todd Boehly đứng đầu, có kế hoạch cấp 200 triệu bảng cho HLV Thomas Tuchel mua sắm ở chuyển nhượngmùa hè sau khi việc tiếp quản được hoàn tất.

Kế hoạch của Todd Boehly cùng nhóm sở hữu là để Chelsea thu hẹp khoảng cách với Man City và Liverpool. Và họ tin rằng, The Blues cần một khoản tiền đáng kể để thực hiện điều đó.

Chelsea đang muốn tăng cường hàng thủ và tuyến giữa. Thomas Tuchel cũng ám chỉ đội cần một chân sút mới khi đội vẫn thiếu độ sát thương trước cầu môn đối phương.

Việc bổ sung hàng công là khả thi nếu Timo Werner, Ziyech hoặc Pulisic rời Stamford Bridge.

Liverpool cập nhật đàm phán hợp đồng với Salah và Sadio Mane

Hợp đồng của Salah và Sadio Mane đều hết hạn vào 2023. Liverpoolcó nguy cơ mất trắng 2 trụ cột, nếu không đàm phán thành công việc ký mới.

Khúc mắc giữa Liverpool với 2 ngôi sao nằm ở vấn đề tiền lương, nhưng CLB cho thấy quan điểm rất rõ ràng.

Trả lời tờ Athletic về tình hình đàm phán với Salah và Sadio Mane, Chủ tịch CLB Liverpool, Tom Werner cho hay: “Tôi muốn giữ bí mật những cuộc trò chuyện đó, nhưng chúng tôi đã nói rõ mong muốn của CLB: muốn họ ở lại.

Ngoài ra, tôi sẽ giao việc đó cho Julian Ward, người sắp trở thành Giám đốc thể thao Liverpool sau khi Michael Edwards từ chức”.

Cả Salah và Sadio Mane đều được khuyên ở lại Liverpool, bất chấp sự quan tâm của nhiều đội bóng hàng đầu khác.

L.H