Ironman Việt Nam đã “lôi kéo” các CEO công nghệ như thế nào?

Tiếp theo, để được bảo hộ theo pháp luật Việt Nam, tác phẩm của AI phải đáp ứng điều kiện “do tác giả trực tiếp sáng tạo bằng lao động trí tuệ của mình mà không sao chép từ tác phẩm của người khác”(theo Khoản 3 Điều 14 Luật Sở hữu trí tuệ số 50/2005/QH11 ngày 29/11/2005 sửa đổi, bổ sung bởi Luật số 36/2009/QH12 ngày 19/6/2009 và Luật số 07/2022/QH15 ngày 16/6/2022).

Tại đây, chúng ta cần xác định tác giả của tác phẩm của AI trong ba đối tượng sau: AI, người tạo ra AI và người đưa ra yêu cầu để AI để tạo ra tác phẩm báo chí.

Hiện nay, pháp luật sở hữu trí tuệ Việt Nam định nghĩa tác giả “là ngườitrực tiếp sáng tạo tác phẩm”(theo Khoản 4 Điều 1 Luật số 07/2022/QH15 ngày 16/6/2022 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ), và Công ước Berne về Bảo hộ các tác phẩm văn học và nghệ thuật mà Việt Nam gia nhập từ năm 2004 cũng quy định rõ Công ước này bảo hộ “Tác phẩm của các tác giả là công dâncủa một trong những nước là thành viên của Liên hiệp dù những các tác phẩm của họ đã công bố hay chưa”(Điều 3 Công ước năm 1971 về việc bảo hộ các tác phẩm văn học và nghệ thuật).

Như vậy, vì AI không phải là con người, nên không được pháp luật Việt Nam công nhận là tác giả của tác phẩm báo chí.

Hai đối tượng còn lại là người tạo ra AI và người đưa ra yêu cầu để AI tạo ra tác phẩm báo chí đều không “trực tiếp sáng tạo bằng lao động trí tuệ của mình” để tạo ra tác phẩm của AI nên cũng không được công nhận là tác giả của tác phẩm của AI, cụ thể: Người tạo ra AI chỉ tạo ra AI, sau đó AI sẽ tự tạo ra các tác phẩm, người tạo ra AI không có hoạt động sáng tạo để tạo ra các tác phẩm này; Người đưa ra yêu cầu để AI tạo ra tác phẩm cũng không trực tiếp sáng tạo ra tác phẩm, mà chỉ đơn thuần đưa ra ý tưởng, yêu cầu để AI tự tạo ra tác phẩm.

Những phân tích nêu trên cho thấy: Tuy tác phẩm của AI có thể được công nhận là tác phẩm báo chí, nhưng việc không xác định được tác giả cho tác phẩm của AI đã khiến tác phẩm này rơi vào tình trạng chưa rõ cơ sở pháp lý để được bảo hộ theo pháp luật Việt Nam.

Vậy các tác phẩm của AI có thể được sử dụng như thế nào?         

Tình trạng “chưa rõ cơ sở pháp lý để được bảo hộ” nêu trên đặt tác phẩm của AI trước kịch bản không rõ ràng: Có phải bất kỳ tổ chức, cá nhân nào cũng có thể sử dụng tác phẩm này? 

Tuy nhiên, kể cả câu trả lời là có, thì chúng tôi cho rằng phạm vi sử dụng tác phẩm của AI không được trùng lặp với các quyền tác giả và quyền của chủ sở hữu quyền tác giả đối với tác phẩm này (nếu có) theo pháp luật Việt Nam.

Về nguyên tắc, tác giả - người sáng tạo ra tác phẩm là xuất phát điểm của quyền tác giả để được thụ hưởng các quyền lợi phát sinh từ tác phẩm, cũng như được pháp luật bảo vệ trước những hành vi xâm phạm đến quyền tác giả của mình. Như đã phân tích ở phần trên, vì chưa có cơ sở để xác định tác giả cho tác phẩm của AI, nên bất kỳ chủ thể nào tự nhận là tác giả đối với tác phẩm của AI để hưởng lợi từ quyền tác giả đối với tác phẩm đó đều không phù hợp pháp luật Việt Nam và có rủi ro dẫn đến các cáo buộc về đạo nhái, đạo đức hành nghề và gây ra các tranh chấp phức tạp về bản quyền báo chí. 

Cách thức phát hiện trường hợp sử dụng tác phẩm của AI chưa phù hợp pháp luật

Trong mức độ gợi mở của bài viết này, chúng tôi xin phép tạm gác lại sự cần thiết của các quy định pháp luật xác định bản quyền các tác phẩm của AI, để đưa ra yêu cầu cần được giải quyết trước tiên là phải xác định được tác phẩm nào là tác phẩm của AI. Để thực hiện được yêu cầu này, chúng ta cần một giải pháp, công cụ kết hợp các nền tảng công nghệ (như Blockchain, Big Data, AI) có chức năng rà soát và phát hiện được mức độ giống nhau giữa tác phẩm báo chí được công bố và các tác phẩm của AI, từ đó đánh giá các hành vi sử dụng tác phẩm của AI có phù hợp pháp luật hay không.

Bằng chức năng và nhiệm vụ của mình, Trung tâm Bản quyền số (DCC) thuộc Hội Truyền thông số Việt Nam (VDCA) hân hạnh được làm cầu nối giữa những tác giả, nhà báo, đơn vị báo chí với các đơn vị cung cấp công nghệ, dịch vụ pháp lý và các cá nhân, đơn vị liên quan trong lĩnh vực báo chí để cùng phát triển các giải pháp toàn diện, hiệu quả trong công cuộc bảo vệ bản quyền báo chí trên nền tảng số trong kỷ nguyên AI.

Hoàng Đình Chung(Giám đốc Trung tâm Bản quyền số)
Trương Minh Toàn(Trưởng Phòng Pháp chế Trung tâm Bản quyền số)

Thời gian qua, những bức ảnh nude của Kim Kardashian đã thực sự làm chao đảo các trang mạng xã hội. Thậm chí nhiều người nổi tiếng còn 'nhái lại' bức ảnh nude mà Kim selfie trong nhà tắm mới đây.

Nghệ sĩ đường phố kiêm nhà hoạt động xã hội Lush Sux vừa thực hiện bức tranh tường khổ lớn tại Melbourne, Australia nhằm tái hiện lại bức hình nude từng gây tranh cãi của Kim siêu vòng 3.

Hình chụp bức tranh tường này của Lush Sux sau đó đã được Kim đăng tải lại trên tài khoản Instagram cá nhân nhằm đáp trả lại những người phản đối cô. Kèm theo đó Kim cũng đăng bức tranh khác được Lush Sux thực hiện tại Chippendale, Sydney.

Nguyễn Hoàng - Theo Huffington Post

Quá trình làm việc, công ty của tôi phá sản liên tục. Bản thân tôi cũng phải cầm về năm bộ máy tính để trừ vào lương, trong khi công ty cũng nợ lương đến vài tháng. Làm ngày, làm đêm cho kịp tiến độ, tôi thường xuyên bị dựng dậy giữa đêm, đến mức ám ảnh tiếng chuông điện thoại.

Đã 14 năm làm lập trình, nhưng tôi chưa bao giờ được ngừng học, bởi công nghệ mới ra từng ngày, chúng tôi ngừng học là sẽ bị đào thải ngay. Các bạn ngành khác đi làm về có thể nhậu nhẹt, còn chúng tôi lại phải học. Nên tôi nghĩ lương 100 triệu đồng vẫn còn là thấp so với một số nghề khác vì họ nhàn hơn chúng tôi nhiều".

Đồng quan điểm, bạn đọc Blackpantherluv2code chia sẻ nỗi vất vả của kỹ sư IT: "Mức thu nhập tại Nhật Bản hiện tại của tôi là 80 triệu mỗi tháng (có thể dao động tùy theo tỷ giá). Sau khi trừ tiền nhà cửa, thuế thu nhập cá nhân, tôi còn khoảng 60 triệu. Tuy nhiên, mức thu nhập như vậy tại Nhật cũng chỉ là trung bình. Nếu về Việt Nam, tôi ước tính thu nhập của mình chỉ ở mức 40 triệu.

Thú thực, để kiếm được 100 triệu trở lên, bạn phải lên cỡ quản lý một đơn vị 50-60 người, ăn hoa hồng theo dự án, hoặc phải làm sales, pre-sales. Một saler giỏi sau hai, ba năm làm việc có thể mua được căn hộ triệu đô là bình thường. Làm công ăn lương, coder mà lương 100 triệu thì kinh nghiệm phải cỡ năm, sáu năm (làm cứng), ngoại ngữ cũng phải cực kỳ thành thạo và làm việc rất cực. Hầu hết, mọi người đều không muốn làm coder sau 35 tuổi vì ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe".

Không có được mức lương cao như vậy, nhưng độc giả Cường Nguyễn cũng không tránh khỏi những áp lực khủng khiếp của nghề này: "Tôi làm nghề được hơn 5 năm, lương hiện tại khoảng 50-60 triệu đồng, nhưng có khi rất áp lực, phải suy nghĩ nhiều và tập trung cao. Tôi có thể phải làm việc liên tục từ sáng đến 14h cho xong một vấn đề. Có khi lại phải thức đến 1-2h sáng để tìm ra giải pháp. Quan trọng là tôi luôn phải tập trung cao độ, suy nghĩ, tìm ý tưởng và làm việc bền bỉ đến cùng.

Làm lâu, tôi chỉ cần sinh hoạt hằng ngày đơn giản và dành hầu thời gian cho công việc. Rất may, tôi quen vợ từ lúc còn sinh viên, ra trường một năm là cưới luôn, nên hiện mới có một con trai ba tuổi. Nghề này, các bạn nhìn vào tưởng nhẹ nhàng, lương cao, nhưng thực ra để nhận được đồng lương đó, bạn phải bỏ ra sức lao động tương ứng hoặc cao hơn rất nhiều. Nhiều người đã bỏ nghề vì không chịu được áp lực và sự kiên trì bền bỉ dài lâu".

>> Tôi bỏ bằng kỹ sư, đi làm bồi bàn

Có chồng làm kỹ sư IT, bạn đọc Sự Thật thậm chí còn phải trải qua cảm giác như mẹ đơn thân: "Chồng tôi làm việc ở Nhật Bản, 33 tuổi, làm kỹ sư IT với lương tháng sau khi trừ thuế và bảo hiểm (20 triệu) còn lại khoảng 90 triệu đồng. Đó là một mức thu nhập chưa cao nhưng so với nhiều người Việt ở Nhật Bản thì cũng đáng mơ ước. Tuy nhiên, anh cũng phải đánh đổi rất nhiều thứ, đó là sức khỏe và gia đình. Anh bận rộn cả tuần và phải ngồi nhiều bên máy tính. Bản thân tôi nhiều khi cũng có cảm giác mình là bà mẹ đơn thân ở trong nhà vậy".

Nhấn mạnh những kỹ năng cần có để đạt mức thu nhập 100 triệu đồng đối với một kỹ sư IT, độc giả Anh khẳng định: "Để kiếm được 100 triệu, người lập trình viên cần có những kỹ năng, kiến thức sau:

- Công nghệ: vô cùng nhiều các công nghệ, ngôn ngữ lập trình cần phải học và thành thạo.

- Toán: giỏi về các thuật toán, đặc biệt các kỹ sư thuộc lĩnh vực AI hay Machine Learning.

- Ngoại ngữ: ít nhất phải đọc, viết tốt tiếng Anh.

- Nghiệp vụ chuyên môn của phần mềm mà mình phát triển: ví dụ lập trình viên cho hệ thống ngân hàng phải am hiểu nghiệp vụ ngân hàng, lập trình viên cho phần mềm bảo hiểm phải am hiểu nghiệp vụ bảo hiểm...

- Học liên tục: Với đa số các ngành nghề khác, cơ bản thì những kiến thức bạn học từ thời sinh viên là đủ để làm việc cả đời, nhưng với lập trình viên thì không phải như thế. Công nghệ thông tin là lĩnh vực rộng lớn và thay đổi rất nhanh, nếu người lập trình viên ngừng học thì chỉ sau một thời gian ngắn, họ sẽ trở thành lạc hậu và thậm chí vô dụng. Không chỉ trong lĩnh lực công nghệ, khi một lập trình viên chuyển sang phát triển một hệ thống mới cho khách hàng mới (ví dụ: giao dịch chứng khoán), họ cũng phải lập tức học nghiệp vụ của ngành đó.

Có thể thấy, lập trình viên là một nghề rất khắc nghiệt, giống như khi đi xe đạp, bạn ngừng đạp là xe sẽ đổ. Và những kiến thức ở trên mới chỉ giúp bạn đạt được mức khá, chứ chưa phải giỏi. Khi đã có thể làm việc sòng phẳng ở mọi quốc gia phát triển trên thế giới như Mỹ, châu Âu, Nhật... tức là bạn đã là công dân toàn cầu. Như vậy, mức lương 100 triệu đồng là hoàn toàn xứng đáng.

Thành Lêtổng hợp

>> Bài viết không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net. Gửi bài tại đây.