Những bữa cơm gia đình thường đạm bạc. Bố mẹ tôi đi học ở nước ngoài về, những thứ đáng giá nhất được bán dần để chi tiêu lúc gia đình có việc. Mẹ tôi được cơ quan giao trông coi một kho hàng, gồm đủ vật dụng hiếm, khó mua thời đó. Mẹ kể có những đơn vị tới mua hàng, kẹp vài đồng tiền vào chứng từ để cảm ơn. "Mẹ thấy tiền, run bắn người, trả lại ngay".

Theo lời mẹ, hầu hết mọi người xung quanh sống như vậy: vô tư, không vụ lợi, không tơ hào của công. Có những cán bộ cấp cao thời đó sẵn sàng nhường các suất nhà rộng hơn cho những gia đình đông người. Nhiều người từ chối tiêu chuẩn ôtô, sẵn sàng đạp xe đi làm. Ai cũng nghèo nhưng mọi người biết nhìn nhau mà sống. Vả lại, các quy định pháp lý giai đoạn đó chưa chặt chẽ và nghiêm khắc như bây giờ nhưng nếu bị phát hiện nhận vài chục quả trứng gà là quà "cảm ơn" cũng có thể bị tổ chức đưa ra phê bình, thậm chí kỷ luật.

Tôi tin môi trường giáo dục và nền tảng gia đình đặc biệt có tác động lớn tới năng lực điều chỉnh hành vi của mỗi cá nhân.

Trong một xã hội với trình độ dân trí cao, sự điều chỉnh hành vi bằng đạo đức mang tính tự nguyện và đôi khi có khả năng ngăn ngừa sai trái mạnh hơn cả tính cưỡng chế của pháp luật. Ở trường học của con trai tôi, các phụ huynh vẫn kể cho nhau một câu chuyện minh họa chất lượng giáo dục của trường: học sinh thấy bịch rác trên đường sẽ tự nguyện mang bỏ vào thùng, bởi nếu nhắm mắt lướt qua, các em sẽ áy náy không yên. Rõ ràng, sự giáo dục chu đáo về tinh thần cộng đồng, về nhận thức đối với hành vi chuẩn mực có tính nhắc nhở cao hơn tấm biển "cấm vứt rác".

Khi còn làm báo, tôi từng phỏng vấn Đại sứ Phần Lan Kari Alanko. Phần Lan luôn nằm trong tốp đầu các nước được xếp hạng "trong sạch" nhất của Tổ chức Minh bạch quốc tế (Transparency International). Năm 2022, Phần Lan xếp thứ hai, còn Việt Nam xếp thứ 77 về chỉ số nhận thức tham nhũng (CPI), trong số 180 quốc gia được xếp hạng. Một công chức nhận vé máy bay đi nghỉ dưỡng của doanh nghiệp là hành vi không thể chấp nhận ở Phần Lan, cán bộ từ cấp vụ trưởng trở lên phải công khai toàn bộ tài sản và các mối quan hệ với đối tác. Bên cạnh sự trừng phạt của pháp luật, ông Alanko cũng nhấn mạnh vai trò của giáo dục đạo đức trong việc hình thành văn hóa sống và năng lực hành vi xã hội của con người. "Chữ tín quan trọng hơn cả sự kết án của pháp luật. Một cá nhân bị phát hiện liên quan tới tham nhũng, dù nặng hay nhẹ cũng hoàn toàn đánh mất lòng tin của dân chúng", ông chia sẻ.

Rõ ràng, rường cột đạo đức và các chuẩn mực xã hội có giá trị điều chỉnh hành vi mạnh mẽ. Khế ước xã hội giúp ngăn ngừa các hành vi làm tổn hại tới cộng đồng hoặc dẫn đến các hậu quả pháp lý. Trong xã hội pháp quyền, mỗi người sẽ phải gạt bỏ một số quyền tự do và lợi ích cá nhân nhất định để đổi lấy việc duy trì trật tự xã hội và hưởng thụ một đời sống văn minh, nhân bản.

Pháp luật chắc chắn là công cụ thiết yếu để quản lý nhà nước và xã hội. Nghị quyết 27 của Trung ương Đảng ban hành năm ngoái đặt mục tiêu đưa thượng tôn Hiến pháp và pháp luật trở thành chuẩn mực ứng xử của mọi chủ thể trong xã hội vào năm 2030. Trong đó, đề cao việc xây dựng hệ thống pháp luật công bằng, minh bạch, nghiêm minh cùng việc đảm bảo sự hoạt động độc lập và chỉ tuân theo pháp luật của hệ thống tòa án. Tuy nhiên, việc vun trồng một xã hội với những rường cột đạo đức vững chãi và các chuẩn mực xã hội tiến bộ, giúp ngăn ngừa từ trong trứng nước các mầm mống hành vi phạm tội, cũng quan trọng không kém. Xã hội đề cao phẩm giá sẽ hình thành nên những công chức không cố tình nhầm lẫn tiền hối lộ thành quà cảm ơn, những người dân và doanh nghiệp không dùng tiền để làm méo mó trật tự và luật định.

Những hành vi đúng chuẩn được kế thừa liên tục sẽ trở thành giá trị của cộng đồng, giúp cải thiện vị thế quốc gia trên các bảng xếp hạng thế giới.

Cẩm Hà

Bố mẹ tôi đều là công chức nhà nước, sáng sáng đeo một cặp lồng cơm ở ghi-đông xe đạp đến cơ quan. Một ngày hè, trong lúc mẹ còn sửa soạn, tôi tranh thủ trèo lên xe tập đi. Chiếc xe cao quá tầm với khiến tôi loạng choạng ngã. Cặp lồng cơm văng ra, vài ba miếng rau và quả cà rơi xuống đất. Nghe động, mẹ chạy vội ra, đỡ tôi lên rồi nhặt mấy quả cà, lau sạch bụi, xếp ngay ngắn trở lại cặp lồng cơm.

Những bữa cơm gia đình thường đạm bạc. Bố mẹ tôi đi học ở nước ngoài về, những thứ đáng giá nhất được bán dần để chi tiêu lúc gia đình có việc. Mẹ tôi được cơ quan giao trông coi một kho hàng, gồm đủ vật dụng hiếm, khó mua thời đó. Mẹ kể có những đơn vị tới mua hàng, kẹp vài đồng tiền vào chứng từ để cảm ơn. "Mẹ thấy tiền, run bắn người, trả lại ngay".

Theo lời mẹ, hầu hết mọi người xung quanh sống như vậy: vô tư, không vụ lợi, không tơ hào của công. Có những cán bộ cấp cao thời đó sẵn sàng nhường các suất nhà rộng hơn cho những gia đình đông người. Nhiều người từ chối tiêu chuẩn ôtô, sẵn sàng đạp xe đi làm. Ai cũng nghèo nhưng mọi người biết nhìn nhau mà sống. Vả lại, các quy định pháp lý giai đoạn đó chưa chặt chẽ và nghiêm khắc như bây giờ nhưng nếu bị phát hiện nhận vài chục quả trứng gà là quà "cảm ơn" cũng có thể bị tổ chức đưa ra phê bình, thậm chí kỷ luật.

Tôi tin môi trường giáo dục và nền tảng gia đình đặc biệt có tác động lớn tới năng lực điều chỉnh hành vi của mỗi cá nhân.

Trong một xã hội với trình độ dân trí cao, sự điều chỉnh hành vi bằng đạo đức mang tính tự nguyện và đôi khi có khả năng ngăn ngừa sai trái mạnh hơn cả tính cưỡng chế của pháp luật. Ở trường học của con trai tôi, các phụ huynh vẫn kể cho nhau một câu chuyện minh họa chất lượng giáo dục của trường: học sinh thấy bịch rác trên đường sẽ tự nguyện mang bỏ vào thùng, bởi nếu nhắm mắt lướt qua, các em sẽ áy náy không yên. Rõ ràng, sự giáo dục chu đáo về tinh thần cộng đồng, về nhận thức đối với hành vi chuẩn mực có tính nhắc nhở cao hơn tấm biển "cấm vứt rác".

Khi còn làm báo, tôi từng phỏng vấn Đại sứ Phần Lan Kari Alanko. Phần Lan luôn nằm trong tốp đầu các nước được xếp hạng "trong sạch" nhất của Tổ chức Minh bạch quốc tế (Transparency International). Năm 2022, Phần Lan xếp thứ hai, còn Việt Nam xếp thứ 77 về chỉ số nhận thức tham nhũng (CPI), trong số 180 quốc gia được xếp hạng. Một công chức nhận vé máy bay đi nghỉ dưỡng của doanh nghiệp là hành vi không thể chấp nhận ở Phần Lan, cán bộ từ cấp vụ trưởng trở lên phải công khai toàn bộ tài sản và các mối quan hệ với đối tác. Bên cạnh sự trừng phạt của pháp luật, ông Alanko cũng nhấn mạnh vai trò của giáo dục đạo đức trong việc hình thành văn hóa sống và năng lực hành vi xã hội của con người. "Chữ tín quan trọng hơn cả sự kết án của pháp luật. Một cá nhân bị phát hiện liên quan tới tham nhũng, dù nặng hay nhẹ cũng hoàn toàn đánh mất lòng tin của dân chúng", ông chia sẻ.

Rõ ràng, rường cột đạo đức và các chuẩn mực xã hội có giá trị điều chỉnh hành vi mạnh mẽ. Khế ước xã hội giúp ngăn ngừa các hành vi làm tổn hại tới cộng đồng hoặc dẫn đến các hậu quả pháp lý. Trong xã hội pháp quyền, mỗi người sẽ phải gạt bỏ một số quyền tự do và lợi ích cá nhân nhất định để đổi lấy việc duy trì trật tự xã hội và hưởng thụ một đời sống văn minh, nhân bản.

Pháp luật chắc chắn là công cụ thiết yếu để quản lý nhà nước và xã hội. Nghị quyết 27 của Trung ương Đảng ban hành năm ngoái đặt mục tiêu đưa thượng tôn Hiến pháp và pháp luật trở thành chuẩn mực ứng xử của mọi chủ thể trong xã hội vào năm 2030. Trong đó, đề cao việc xây dựng hệ thống pháp luật công bằng, minh bạch, nghiêm minh cùng việc đảm bảo sự hoạt động độc lập và chỉ tuân theo pháp luật của hệ thống tòa án. Tuy nhiên, việc vun trồng một xã hội với những rường cột đạo đức vững chãi và các chuẩn mực xã hội tiến bộ, giúp ngăn ngừa từ trong trứng nước các mầm mống hành vi phạm tội, cũng quan trọng không kém. Xã hội đề cao phẩm giá sẽ hình thành nên những công chức không cố tình nhầm lẫn tiền hối lộ thành quà cảm ơn, những người dân và doanh nghiệp không dùng tiền để làm méo mó trật tự và luật định.

Những hành vi đúng chuẩn được kế thừa liên tục sẽ trở thành giá trị của cộng đồng, giúp cải thiện vị thế quốc gia trên các bảng xếp hạng thế giới.

Cẩm Hà

Các bang đông dân sẽ được phân bổ nhiều đại cử tri hơn. California, bang đông dân nhất nước Mỹ với hơn 39 triệu người, được trao 54 phiếu đại cử tri, chiếm hơn 10% tổng số phiếu đại cử tri toàn quốc. Bang đông dân thứ hai là Texas, với hơn 30 triệu người, có 40 phiếu đại cử tri.

Ngược lại, những bang có diện tích lớn nhưng dân số thưa thớt, như Wyoming với hơn 700.000 người, chỉ được phân bổ 3 đại cử tri. Để đắc cử tổng thống Mỹ, ứng viên cần nhận được tối thiểu 270 phiếu đại cử tri.

Không dựa lưng vào ghế

Khi ngồi ở bàn, bạn nên ngồi giữa ghế, giữ tư thế thẳng lưng và không tựa vào thành ghế. Với cách ngồi này, trông bạn sẽ sang trọng, quyến rũ hơn. 

Không ngại làm việc

Phụ nữ ngày nay không còn thu mình trong vỏ bọc gia đình. Họ luôn khẳng định bản lĩnh, nỗ lực tạo ra bản sắc riêng từ trí tuệ đến vẻ đẹp bên ngoài. 

Lao động chăm chỉ không chỉ giúp tinh thần sảng khoái, cơ thể dẻo dai, chúng còn khiến bạn năng động hơn. 

Biết cách từ chối

Từ chối luôn luôn là một nghệ thuật. Hãy biết từ chối đúng cách và không quan tâm đến việc của người khác. Như vậy, bạn sẽ bớt ưu phiền, bớt sân si và bớt bị gặp rắc rối. 

Trang điểm phù hợp

Trang điểm là bí quyết giúp các cô gái trở nên tự tin, xinh đẹp hơn khi ra ngoài giao tiếp.

Tuy nhiên, bạn cần nắm rõ các nguyên tắc phối hợp màu sắc khi trang điểm.. Ví dụ: Không nên kết hợp phấn mắt đậm và son môi đỏ, chúng sẽ khiến khuôn mặt bạn trông dữ dằn và già nua. 

Không nên kết hợp phấn mắt đậm và son môi đỏ, chúng sẽ khiến khuôn mặt bạn trông dữ dằn và già nua.

Cách tốt nhất, bạn hãy lựa chọn điểm nhấn là mắt hoặc môi. Nếu mắt trang điểm tông đậm, môi bạn chỉ cần thoa một lớp son màu trung tính là đủ và ngược lại. 

Tôn trọng bản thân và thời gian của bạn

Nếu vị khách đến nhà không báo trước, bạn đừng ngại khi mình đang mặc áo choàng tắm, cuốn lô tóc hay đồ ngủ. 

Ở Anh, để đối phó với những vị khách đột ngột xuất hiện trước cửa nhà, phụ nữ thường có mẹo đi giày, đội mũ hoặc cầm ô. 

Nếu quý mến vị khách, cô ấy sẽ nói: "Thật may mắn, tôi vừa trở về nhà". Trường hợp không thích người đó vào nhà, cô ấy sẽ nói: "Thật đáng tiếc, tôi phải rời đi ngay bây giờ".

Không đặt điện thoại lên bàn

Khi bạn ngồi ở nơi công cộng như nhà hàng, quán cà phê, nếu đặt điện thoại lên mặt bàn, bạn sẽ mất tập trung vì chú tâm quá nhiều vào việc xem điện thoại. 

Bên cạnh đó, điện thoại lưu trữ nhiều thông tin cá nhân, nếu bị mất hoặc sao chép dữ liệu trong điện thoại, bạn có thể gặp rắc rối khi thông tin của bạn bị lộ ra ngoài. Tốt nhất, bạn hãy cất điện thoại vào túi xách khi đến chỗ công cộng. 

Không đặt tay lên eo 

Đây là cách tạo dáng chỉ phù hợp khi chụp ảnh. Bình thường, khi xuất hiện ở nơi đông người, nếu bạn làm vậy, người ta thường cho rằng bạn hung hăng, cao ngạo hoặc quá lố bịch. 

Để tạo cảm giác kín đáo, là người cư xử có chừng mực, bạn chỉ cần đan nhẹ hai tay vào nhau, để phía trước bụng. 

Không quay lại khi ai đó gọi nhưng không dùng tên của bạn

Một người phụ nữ lịch sự sẽ không bao giờ quay đầu lại sau khi nghe thấy ai đó gọi mình bằng những câu: "ê ê", "hây hây"... mà không dùng tên của bạn để gọi.

Đây là câu cảm thán thô tục, thể hiện sự thiếu tôn trọng của người đó dành cho bạn. Bạn cũng lưu ý, không bao giờ dùng cách này để gọi người khác. 

Trường hợp gặp người lạ, chưa biết tên họ nhưng muốn nhờ họ giúp đỡ bạn hãy bắt đầu bằng câu: "Xin lỗi anh/chị...".

Những dấu hiệu nhận biết khi đàn ông yêu thật lòng

Phụ nữ thường hay băn khoăn liệu chàng của mình đã yêu chưa. Dưới đây là dấu hiệu đàn ông khi yêu mà các nhà khoa học đã nghiên cứu và chỉ ra.

Trong xã hội xưa, người phụ nữ bị ràng buộc bởi quá nhiều quy tắc và lễ giáo cổ hủ. Thời nay, người phụ nữ có thể thoải mái làm những gì mình thích, sống phóng khoáng hơn. Tuy nhiên, để giúp bản thân trở thành cô gái hiện đại biết ứng xử, bạn hãy tuân thủ những quy tắc sau.

Không dựa lưng vào ghế

Khi ngồi ở bàn, bạn nên ngồi giữa ghế, giữ tư thế thẳng lưng và không tựa vào thành ghế. Với cách ngồi này, trông bạn sẽ sang trọng, quyến rũ hơn. 

Không ngại làm việc

Phụ nữ ngày nay không còn thu mình trong vỏ bọc gia đình. Họ luôn khẳng định bản lĩnh, nỗ lực tạo ra bản sắc riêng từ trí tuệ đến vẻ đẹp bên ngoài. 

Lao động chăm chỉ không chỉ giúp tinh thần sảng khoái, cơ thể dẻo dai, chúng còn khiến bạn năng động hơn. 

Biết cách từ chối

Từ chối luôn luôn là một nghệ thuật. Hãy biết từ chối đúng cách và không quan tâm đến việc của người khác. Như vậy, bạn sẽ bớt ưu phiền, bớt sân si và bớt bị gặp rắc rối. 

Trang điểm phù hợp

Trang điểm là bí quyết giúp các cô gái trở nên tự tin, xinh đẹp hơn khi ra ngoài giao tiếp.

Tuy nhiên, bạn cần nắm rõ các nguyên tắc phối hợp màu sắc khi trang điểm.. Ví dụ: Không nên kết hợp phấn mắt đậm và son môi đỏ, chúng sẽ khiến khuôn mặt bạn trông dữ dằn và già nua. 

Không nên kết hợp phấn mắt đậm và son môi đỏ, chúng sẽ khiến khuôn mặt bạn trông dữ dằn và già nua.

Cách tốt nhất, bạn hãy lựa chọn điểm nhấn là mắt hoặc môi. Nếu mắt trang điểm tông đậm, môi bạn chỉ cần thoa một lớp son màu trung tính là đủ và ngược lại. 

Tôn trọng bản thân và thời gian của bạn

Nếu vị khách đến nhà không báo trước, bạn đừng ngại khi mình đang mặc áo choàng tắm, cuốn lô tóc hay đồ ngủ. 

Ở Anh, để đối phó với những vị khách đột ngột xuất hiện trước cửa nhà, phụ nữ thường có mẹo đi giày, đội mũ hoặc cầm ô. 

Nếu quý mến vị khách, cô ấy sẽ nói: "Thật may mắn, tôi vừa trở về nhà". Trường hợp không thích người đó vào nhà, cô ấy sẽ nói: "Thật đáng tiếc, tôi phải rời đi ngay bây giờ".

Không đặt điện thoại lên bàn

Khi bạn ngồi ở nơi công cộng như nhà hàng, quán cà phê, nếu đặt điện thoại lên mặt bàn, bạn sẽ mất tập trung vì chú tâm quá nhiều vào việc xem điện thoại. 

Bên cạnh đó, điện thoại lưu trữ nhiều thông tin cá nhân, nếu bị mất hoặc sao chép dữ liệu trong điện thoại, bạn có thể gặp rắc rối khi thông tin của bạn bị lộ ra ngoài. Tốt nhất, bạn hãy cất điện thoại vào túi xách khi đến chỗ công cộng. 

Không đặt tay lên eo 

Đây là cách tạo dáng chỉ phù hợp khi chụp ảnh. Bình thường, khi xuất hiện ở nơi đông người, nếu bạn làm vậy, người ta thường cho rằng bạn hung hăng, cao ngạo hoặc quá lố bịch. 

Để tạo cảm giác kín đáo, là người cư xử có chừng mực, bạn chỉ cần đan nhẹ hai tay vào nhau, để phía trước bụng. 

Không quay lại khi ai đó gọi nhưng không dùng tên của bạn

Một người phụ nữ lịch sự sẽ không bao giờ quay đầu lại sau khi nghe thấy ai đó gọi mình bằng những câu: "ê ê", "hây hây"... mà không dùng tên của bạn để gọi.

Đây là câu cảm thán thô tục, thể hiện sự thiếu tôn trọng của người đó dành cho bạn. Bạn cũng lưu ý, không bao giờ dùng cách này để gọi người khác. 

Trường hợp gặp người lạ, chưa biết tên họ nhưng muốn nhờ họ giúp đỡ bạn hãy bắt đầu bằng câu: "Xin lỗi anh/chị...".

Những dấu hiệu nhận biết khi đàn ông yêu thật lòng

Phụ nữ thường hay băn khoăn liệu chàng của mình đã yêu chưa. Dưới đây là dấu hiệu đàn ông khi yêu mà các nhà khoa học đã nghiên cứu và chỉ ra.