Nhận định, soi kèo Tijuana vs Atlas, 10h00 ngày 10/3: Trên đà lao dốc

Ảnh minh họa. Nguồn: GZERO.

Việc cựu Tổng thống Donald Trump đắc cử có thể mở ra một kỷ nguyên bất ổn đối với sự phát triển của trí tuệ nhân tạo tại Mỹ. Theo chuyên gia AI Gary Marcus, tác giả cuốn Taming Silicon Valley, triển vọng về một khuôn khổ pháp lý hiệu quả để kiểm soát AI tạo sinh dưới chính quyền Trump là điều khó xảy ra.

“EU đã có Đạo luật AI, nhưng Mỹ gần như không có luật cụ thể nào để bảo vệ công dân khỏi rủi ro AI. Tôi không thấy điều này sẽ thay đổi trong vài năm tới”, ông Marcus nhận định.

Viễn cảnh đen tối của AI tại Mỹ

Bên cạnh điểm nghẽn về hành lang pháp lý, chuyên gia AI nhận định các cơ sở hạ tầng cũng tạo ra nhiều thách thức với sự phát triển của trí tuệ nhân tạo.

Dưới thời chính quyền ông Biden, công ty Microsoft, Amazon, Google, Meta đã nỗ lực tiếp cận năng lượng hạt nhân để vận hành trung tâm dữ liệu khổng lồ. Dù vậy, kế hoạch này chưa được thông qua. Năng lượng hạt nhân được coi giải pháp hợp lý về mặt kỹ thuật nhưng đổ dồn nguồn lực này cho một nhóm nhỏ có thể ảnh hưởng đến các ngành khác.

“Dưới chính quyền Trump, kế hoạch này nhiều khả năng sẽ được thúc đẩy mạnh mẽ, bất chấp những xung đột lợi ích tiềm tàng. Tôi không nghĩ Trump có khái niệm về ‘xung đột lợi ích’. Ông ấy thường bỏ qua các chuẩn mực trước đây. Ai sẽ ngăn ông ấy?”, tác giả cuốn Taming Silicon Valleynhận định.

Chuyên gia AI Gary Marcus. Ảnh: Wired.

Cũng theo vị chuyên gia này, mối nguy lớn hơn nằm ở sự gia tăng quyền lực của các tập đoàn công nghệ lớn trong xã hội Mỹ. Ông nhấn mạnh chính quyền Tổng thống Trump được cho là thân thiện với Big Tech nên khó có thể thực thi các biện pháp kiểm soát cần thiết. Trong khi các công ty Big Tech sẽ không tự điều chỉnh hay ban hành ra một bộ quy tắc chung nào về đạo đức AI, chính phủ Mỹ lại quá lệ thuộc vào họ để đạt được lợi ích cuối cùng.

Ông Marcus cũng chỉ ra nếu không có sự phản kháng quyết liệt từ công chúng, những tác động tiêu cực của AI sẽ trở nên trầm trọng hơn. Chuyên gia AI khuyến nghị người dân cần lên tiếng mạnh mẽ để buộc các tập đoàn công nghệ phải chịu trách nhiệm. AI tạo sinh không chỉ gây tổn hại cho môi trường mà còn làm xói mòn văn hóa sáng tạo, xuyên tạc thông tin.

Với một tương lai mà các tiêu chuẩn pháp lý có thể bị xóa nhòa dưới ảnh hưởng của chính trị và lợi ích kinh tế, Mỹ có nguy cơ trở thành nơi thử nghiệm không kiểm soát cho những công nghệ mạnh mẽ và nguy hiểm nhất. Chỉ có sự đoàn kết và quyết tâm của cộng đồng quốc tế mới có thể “thuần hóa” Silicon Valley, ngăn AI gây ra những hậu quả khôn lường cho xã hội.

Niềm hy vọng đặt ở tân lãnh đạo Bộ Hiệu quả

Trong bối cảnh AI đang đặt ra những thách thức nghiêm trọng về mặt pháp lý, môi trường và xã hội, Elon Musk, người từng cảnh báo về rủi ro của công nghệ này, được kỳ vọng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc định hình chính sách AI tại Mỹ. Thế nhưng, ông Gary Marcus cho rằng đây là canh bạc may rủi.

“Elon là một trong những người đầu tiên cảnh báo về rủi ro của AI, nhưng giờ đây ông đã đầu tư rất nhiều vào công nghệ này. Khó để trông chờ Musk đưa ra những khuyến nghị trung lập cho chính quyền Trump khi bản thân ông ấy có nhiều lợi ích tài chính liên quan”, tác giả Gary Marcus nhận xét.

Cuốn sách Taming Silicon Valley được xuất bản bởi Nhà xuất bản Viện Công nghệ Massachusetts. Ảnh:Amazon.

Điều trớ trêu hơn nằm ở sự xung đột giữa hình ảnh của ông Musk với thực tế. Tesla, công ty mang lại phần lớn tài sản và tầm ảnh hưởng cho Musk, được xem là thân thiện với môi trường. Trong khi đó, các mô hình AI mà Musk theo đuổi lại tiêu thụ khối lượng lớn năng lượng và nước, gây ra tác động không nhỏ đến môi trường. Với dự đoán chính quyền Tổng thống Donald Trump sẽ nới lỏng các quy định môi trường, Marcus cho rằng những mâu thuẫn lợi ích này sẽ trở thành vấn đề đáng lo ngại.

Trước đó, dù ký tên vào bức thư kêu gọi tạm dừng phát triển AI trong sáu tháng, nhà sáng lập SpaceX lại ngầm xây dựng một cụm GPU khổng lồ cho các dự án AI riêng.

Ngoài ra, ông Marcus nhận thấy sự tập trung quá mức vào trí tuệ nhân tạo sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy hơn là lợi ích. Nếu AI tạo sinh không sớm mang lại lợi nhuận, bong bóng sẽ vỡ, tức nền kinh tế Mỹ phải chịu một khoản nợ khổng lồ.

Trong bức tranh tối tăm của AI tại Mỹ, quyết định của tân lãnh đạo Bộ Hiệu quả là một biến số khó lường. Vì vậy, mỗi cá nhân phải tự hình thành ý thức khi sử dụng AI tạo sinh. Đây cũng là thông điệp chính trong cuốn sách Taming Silicon Valleycủa chuyên gia Gary Marcus.

Đọc được sách hay, hãy gửi review cho Tri Thức - Znews

Bạn đọc được một cuốn sách hay, bạn muốn chia sẻ những cảm nhận, những lý do mà người khác nên đọc cuốn sách đó, hãy viết review và gửi về cho chúng tôi. Tri Thức - Znews mở chuyên mục “Cuốn sách tôi đọc”, là diễn đàn để chia sẻ review sách do bạn đọc gửi đến qua Email: books@znews.vn. Bài viết cần gửi kèm ảnh chụp cuốn sách, tên tác giả, số điện thoại.

Trân trọng.

Sách Mỗi từ là một chú chim đang chờ ta dạy hót.Ảnh: Sơn Trà.

Vận dụng tài năng văn chương của mình, “phù thủy của những con số” liên tục nhào nặn sao cho mọi sự thật ẩn sâu bên trong mỗi con chữ được thành hình rõ ràng. Sách còn cung cấp khía cạnh từ nhiều nền văn hóa khác nhau, bao gồm cả văn minh đã lụi tàn như Esperanto (một ngôn ngữ nhân tạo cuối thế kỷ 19) từng được xem là tiếng nói toàn cầu.

Bạn đọc sẽ ngỡ ngàng với từng khám phá sâu sắc qua 15 chương. Daniel Tammet đã rất rộng lượng khi chấp nhận nhiều hình thức và phong cách giao tiếp khi đặt chân đến từng mảnh đất của ngôn từ. Có thể nói, sự nhiệt huyết trong tác giả đã làm cho những chủ đề hẹp như: tên trẻ em ở Iceland, hay sự phức tạp khi bàn về L'Academie Francaise (Viện Hàn lâm Pháp) trở nên dễ dàng và hấp dẫn hơn.

Nhà văn người Mỹ gốc Hoa - Amy Tan bày tỏ sự hứng thú về trí tuệ ngôn ngữ đáng kinh ngạc của người viết. Mỗi từ đơn lẻ do Daniel Tammet đặt bút đều gợi lên những trải nghiệm phong phú, đây là một khả năng bẩm sinh mà bất kỳ người yêu thích ngôn ngữ nào cũng phải “há hốc”.

Điển hình ở chương “Ngữ pháp của điện thoại”, tác giả đặt ra nghi vấn khi có điện thoại gọi đến thì nên trả lời sao cho phải? Nếu mở đầu bằng câu như “chào buổi sáng, thưa bà” hay “chào buổi tối thưa, ông” thì sẽ gặp rắc rối. Bởi buổi sáng ở đầu dây bên này có thể là buổi chiều ở bên phía đầu dây còn lại. Người được chào là “bà” có khi hóa ra là “ông”. Ban đầu, hô lên “Ahoy” là cách bắt đầu cuộc hội thoại, nhưng không lâu sau đã thay thế bằng từ “Hello”. Từ nguyên của hello là hallo - tiếng giục chó săn đi tiếp - ở thế kỷ 14; đây cũng là nguồn gốc của từ holler [tiếng la hét]. Xa hơn nữa, từ hail [xin chào] cũng sử dụng những âm thanh tương tự để nói với sự hiện diện vô hình của Chúa.

Mỗi từ là một bài ca

Đây là cuốn sách có thể mang đến cho bạn đọc những phút giây sống chậm và niềm vui trong giao tiếp. Daniel Tammet “khai quật” kha khá thứ đã bị lãng quên, từ những từ tượng thanh của người Nahua ở Mexico, đến quy luật đặt tên ở Iceland, hoặc sự thách thức của việc dịch Kinh Thánh cho một bộ tộc chưa từng thấy sữa hay mật ong ở Thái Bình Dương, thậm chí là nỗ lực giữ cho ngôn ngữ bản địa của đảo Man tồn tại.

Dù Mỗi từ là một chú chim đang chờ ta dạy hót có thể xem là công trình về ngôn ngữ học, nhưng nó hoàn toàn không đòi bạn đọc phải có kiến thức nền tảng quá nhiều. Ngược lại, cuốn sách không bị sa lầy vào việc làm dụng các thuật ngữ của lĩnh vực nghiên cứu ngôn ngữ, mà tác phẩm đích thị là “chân ái” cho những ai đam mê lịch sử, khảo cổ và khám phá văn hóa thế giới.

Cuốn sách là một bộ sưu tập các bài luận phản ánh sự diệu kỳ vốn cần được “đào bới” của ngôn ngữ, từ những văn tự đang chết dần chết mòn cho đến các cấu trúc câu chữ hoàn toàn mới mẻ. Quả thật, không ai có thể nghĩ Daniel Tammet là người vốn “không thoải mái” với ngôn ngữ mẹ đẻ (tiếng Anh) và mắc hội chứng bác học tự kỷ khi đắm chìm trong 328 trang sách này.

Tác phẩm là một sự nhắc nhở về việc tôn trọng đa văn hóa và không cần quá khắt khe về tính đúng sai của ngữ pháp. Mỗi ngôn ngữ đều có cách nhìn nhận và diễn đạt ý nghĩa bằng hình tượng riêng, đôi khi còn bị giới hạn trong phạm vi một hay vài cộng động sử dụng nó. Mục tiêu của ngôn ngữ là giao tiếp, chúng ta không nên giới hạn thứ “công cụ” quyền lực đó để làm gián đoạn các mối liên kết với nhau.

Qua những câu chuyện cá nhân và gặp gỡ với chuyên gia, Daniel Tammet đã thành công dệt nên một “tấm thảm” với dòng hoa văn là vẻ đẹp đan xen sự phức tạp của ngôn ngữ, vừa là phương tiện, vừa là rào cản của sự gắn bó. Đúng như tựa sách, mỗi từ ngữ xung quanh đều như bài ca líu lo của những chú chim, vừa vang vừa sang, vừa êm vừa đẹp.

Bài viết của bạn đọc Sơn Trà, được gửi từ email "tra...05@gmail.com".

Viện Tim nhận định, với sự có mặt trong 10 năm qua tại bệnh viện nên ông An dễ dàng đi lại ở khu hành chính, khoa xét nghiệm và phòng khám bệnh. Do ông An làm ở Hội Chữ thập đỏ TP nên đôi lúc vận động người tham gia hiến máu cho các bệnh nhi (không có người thân đủ điều kiện hiến máu). Việc này trở nên bình thường nên nhân viên y tế không phát hiện ra việc làm không phù hợp như phản ánh trên báo chí. 

Thời gian qua, bệnh viện cũng chưa ghi nhận bất kỳ phản ảnh tiêu cực nào từ phía bệnh nhân và người thân về người này. Đáng chú ý, ông An có danh sách của nhiều tình nguyện viên cho máu, đặc biệt các nhóm máu hiếm. 

“Viện Tim cực lực phản đối hành vi trục lợi này, nếu có xảy ra. Viện Tim vốn ra đời với tôn chỉ mục tiêu là cứu chữa bệnh nhân và thực hiện công tác thiện nguyện”, báo cáo nêu.

Bước đầu, qua kiểm tra, Viện Tim cho biết chưa xác định có mối liên hệ nào của nhân viên Viện Tim với ông Huỳnh Trọng An. Viện Tim có thiếu sót trong việc quản lý người đến làm việc từ thiện cũng như chưa làm tốt việc thông báo cho người nhà bệnh nhân về việc không phải nộp “chi phí bồi dưỡng” cho người hiến máu. 

Viện Tim sẽ tiến hành kiểm điểm, xử lý nghiêm túc những cá nhân và khoa phòng có liên quan nhằm ngăn chặn ngay các hành vi trục lợi tương tự.

Cũng trong báo cáo, Viện Tim nêu, năm 2021 đã hỗ trợ cho 169 bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn được mổ tim và điều trị nội trú với tổng số tiền trợ giúp tương đương với 9,7 tỷ đồng, chiếm tỷ lệ 21,8% trên tổng số viện phí thu được. Các nguồn hỗ trợ từ Hiệp hội Alain Carpentier, từ nguồn Viện Tim và các nguồn nhà tài trợ, mạnh thường quân, các tổ chức, quỹ/ hội bảo trợ.

Phẫu thuật tim là loại phẫu thuật chảy máu nhiều, luôn yêu cầu phải truyền máu trong lúc phẫu thuật và thường cần máu lưu trữ ngắn ngày. Thông thường bệnh viện vận động bệnh nhân kêu gọi người thân hiến máu.

Bệnh nhân nào không có thân nhân đủ điều kiện hiến máu, bệnh viện sẽ liên hệ nhận từ Ngân hàng máu và yêu cầu bệnh nhân thanh toán theo hóa đơn của Ngân hàng máu. 

Việc lên lịch mổ được thực hiện hàng tuần trong buổi duyệt mổ (trừ trường hợp cấp cứu) và kinh phí tài trợ cho bệnh nhân nghèo được thông qua Hội đồng xét duyệt của bệnh viện. Quy trình xếp lịch mổ và tài trợ kinh phí không phụ thuộc vào việc hiến máu của thân nhân. 

Trước đó, Báo Tuổi Trẻ TP.HCM đã đăng tải bài viết “Hút máu... tình nguyện viện hiến máu” tại Viện Tim TP.HCM. Dưới vỏ bọc làm thiện nguyện, người tên Huỳnh Trọng An đã lên "kịch bản" qua mặt cả nhân viên y tế, tình nguyện viên hiến máu và gia đình các bệnh nhi mổ tim.

Theo phản ánh trên, ông An đã yêu cầu người nhà bệnh nhi mổ tim chi tiền (từ 1-2 triệu) để bổi dưỡng cho người hiến máu. Thực tế, số tiền này không được đưa cho người hiến. Họ chỉ được thông báo có bệnh nhi cần máu để phẫu thuật tim nên tình nguyện có mặt hiến máu vì thiện nguyện, nghe theo mọi sự sắp xếp của ông An.

Linh Giao

Nhà văn được coi là một chỉ báo cho thương hiệu cá nhân thành công. Ảnh:The Times.

Đã từ lâu, viết sách được coi là một biểu tượng cho địa vị do đòi hỏi sự sáng tạo và cam kết lâu dài trong suốt quá trình. Một chuyên gia trong ngành đã chia sẻ: "Không đời nào James Joyce không nghĩ tới việc Ulyssescó thể sẽ thúc đẩy thương hiệu cá nhân của mình".

Hay đối với chủ hiệu sách Tilly Fitzgerald, khó khăn của công việc viết lách dường như là một phần của sự hấp dẫn. Tilly Fitzgerald, chủ hiệu sách Tilly Loves Books, chia sẻ: “Văn học có lẽ được coi trọng hơn các hình thức văn hóa khác”. Bà lập luận rằng những người nổi tiếng ở các ngành nghề khác thường chọn viết sách như một cách để thể hiện sự trí tuệ của mình.

Thêm vào đó, giống như bất kỳ thứ gì được khúc xạ qua lăng kính của truyền thông xã hội, nghề viết văn đang được mỹ hóa và tôn sùng nhiều hơn. Người đại diện văn học Jemima Forrester nói: “Sức hút của nghề viết văn không phải là mới. Điều mới là toàn bộ quá trình trở nên nổi tiếng đó ngày càng trở nên dễ thấy”. Các nhà văn đăng tải thông báo về những thương vụ sách họ có, tiết lộ bìa sách, đăng video về bản in thử,.... Mọi hoạt động đang tạo nên một nghi thức xuất bản hoàn chỉnh, Forrester đánh giá.

Ngoài ra, các nhà xuất bản cũng đang khai thác tốt sự phát triển của truyền thông xã hội. Giới xuất bản từ lâu đã tìm cách đưa những người nổi tiếng, với lượng người hâm mộ sẵn có, ra mắt sách để đảm bảo doanh thu. Nhưng giờ đây, họ còn tiếp cận những người có sức ảnh hưởng và người sáng tạo nội dung trên mạng xã hội.

Forrester cho biết: "Ngày càng nhiều người có sức ảnh hưởng trên mạng xã hội ra sách, nói về việc viết lách và đăng tải video, hình ảnh về cuộc sống văn học sành điệu của họ. Tất cả đều trông quyến rũ và hấp dẫn hơn".

Cơ hội mới trong thời đại số?

Những lý do trên phần nào giải thích tại sao rất nhiều người muốn thêm vai trò "tác giả" vào tiểu sử Instagram của mình, dù thực tế là thu nhập từ sách rất thấp.

Ví dụ, Forrester đã có một vài thoả thuận bản quyền ở mức hàng triệu bảng Anh. "Điều đó thật tuyệt vời, sau một đêm, các tác giả thức dậy trở thành triệu phú. Tuy nhiên, điều đó rất hiếm", bà chia sẻ. "Thường thì các thỏa thuận xuất bản có giá trị thấp hơn thế rất nhiều". Theo một nghiên cứu vào cuối năm 2022, thu nhập trung bình từ nghề viết ở Anh là 7.000 bảng Anh một năm.

Fitzgerald cũng giải thích: "Với khối lượng sách được xuất bản khổng lồ hiện nay, các tác giả mới vào nghề rất khó để trở nên nổi bật. Khi vào một hiệu sách, mọi người có xu hướng tìm đến những cái tên mà họ biết đến. Lúc này, vai trò tiếp thị trở nên quan trọng đáng kể. Tuy nhiên, trong bối cảnh ngân sách tiếp thị và quảng cáo đang bị cắt giảm, trách nhiệm quảng bá tác phẩm đang được đặt lên vai chính các nhà văn”.

Công chúng dễ dàng tiếp cận nhiều lời khuyên, nguồn tin về việc viết sách. Ảnh: Hattie Crisell.

Tuy nhiên, những khó khăn này không ngăn được giấc mơ trở thành nhà văn của nhiều người. Với họ, việc viết một cuốn sách không còn khó khăn như trước. Rất dễ dàng tìm được các chương trình podcast hay những khoá học dạy viết văn với những khẩu hiệu đầy sức hút. Ví dụ, chuỗi podclass (lớp học trên podcast) mới của Elizabeth Day với tên gọi How to Write a Book, kéo dài 12 tuần, được quảng cáo là sẽ giúp bạn trong mọi việc, từ mài giũa ý tưởng cho đến tìm người đại diện. Hay các khoá học viết tiểu thuyết của trường dạy viết sáng tạo Faber, London được quảng cáo với thông điệp: “Hơn 150 tác giả đã xuất bản và con số vẫn đang tăng lên ... bạn sẽ là người tiếp theo chứ?”

Sau đại dịch Covid-19, khi các sự kiện trong ngành xuất bản dần phục hồi, các cơ hội gặp gỡ tác giả, nhà văn cũng ngày một nhiều hơn. Và có một điểm chung là lời khuyên hầu hết tác giả thành danh đưa ra cho những nhà văn trẻ đầy tham vọng là "cứ làm đi". Độc giả cũng bắt gặp những lời khuyên tương tự trong chương trình podcast của Hattie Crissell hay trong cuốn sách chia sẻ về viết lách In Writingsắp ra mắt của tác giả này.

Và sau những thành công bất ngờ, những nhà văn mới được truyền thêm nhiều “lửa” hơn cho đam mê sáng tạo. Từng nghĩ rằng nhà văn là nghề có thu nhập thấp và thực sự khó khăn, nhà báo Vicky Spratt đã thay đổi quan điểm “thực tế” này khi cuốn Tenants, tác phẩm đào sâu về cuộc khủng hoảng nhà ở tại Anh của bà được hoan nghênh.

Bà Spratt chia sẻ: "Tôi thực sự tự hào khi gửi gắm được một số điều mà tôi đã thấy trong hơn một thập kỷ đi khắp Vương quốc Anh, đưa tin về một trong những vấn đề xã hội và kinh tế lớn nhất mà chúng tôi đang gặp phải. Tất cả được đưa vào một cuốn sách để mọi người có thể tham khảo, thay vì phải dò tìm trong một số kho lưu trữ trực tuyến có thể biến mất”.

Lauren Bravo là tác giả của hai tác phẩm phi hư cấu và hai tiểu thuyết. Và cuốn gần đây nhất của bà, Probably Nothing, cũng được độc giả nồng nhiệt đón nhận. Bà Bravo đồng tình với Spratt: “Một phần sức hấp dẫn của việc viết sách là sau đó bạn để lại được di sản của mình và di sản đó được mọi người hiểu và tôn trọng”.

Đọc được sách hay, hãy gửi review cho Tri Thức - Znews

Bạn đọc được một cuốn sách hay, bạn muốn chia sẻ những cảm nhận, những lý do mà người khác nên đọc cuốn sách đó, hãy viết review và gửi về cho chúng tôi. Tri Thức - Znews mở chuyên mục “Cuốn sách tôi đọc”, là diễn đàn để chia sẻ review sách do bạn đọc gửi đến qua Email: books@znews.vn. Bài viết cần gửi kèm ảnh chụp cuốn sách, tên tác giả, số điện thoại.

Trân trọng.