Nhà cải cách giáo dục bậc thầy Fukuzawa Yukichi cho rằng học không chỉ là học thuộc những kiến thức có sẵn mà phải gắn với nhu cầu của cuộc sống hiện đại như đọc, viết (đặc biệt là ngoại ngữ), làm tính... để giao dịch, trao đổi với bên ngoài hiệu quả.

Theo ông, các nước phương Đông sở dĩ chậm tiến trong thời cận đại là bởi giáo dục Nho giáo quá thiên về hư học. Vì vậy, chú trọng việc trang bị kiến thức khoa học và thực nghiệm là mục tiêu quan trọng của giáo dục Nhật Bản. Trước hết Nhật Bản áp dụng chế độ giáo dục bắt buộc và đưa những thành tựu khoa học - kỹ thuật vào giảng dạy.

Ngay từ đầu, Chính phủ đã xây dựng một đường hướng, chính sách, nội dung giáo dục toàn diện theo các cấp trình độ của học sinh. Tùy theo từng lứa tuổi và trình độ nhận thức, Bộ Giáo dục Nhật Bản tổ chức thành các bậc học (tiểu học, trung học, đại học...).

Các vấn đề khoa học đều được coi trọng và đưa vào chương trình dạy - học nhằm đào tạo đội ngũ chuyên viên kỹ thuật, kỹ sư có trình độ cao, đuổi kịp trình độ tiên tiến của phương Tây. Đội ngũ giáo viên được coi trọng, thực hiện nhiều chính sách ưu tiên với người học sư phạm, đồng thời cũng có quy định chặt chẽ rằng người tham gia đào tạo để trở thành giáo viên phải cam kết không được bỏ nghề.

Với tinh thần “Học tập phương Tây, đuổi kịp phương Tây, đi vượt phương Tây” ở mức độ cao nhất, mặc dù gặp nhiều khó khăn về tài chính, chính quyền Minh Trị vẫn dành khoản tiền lớn cho việc mời các chuyên gia đầu ngành từ các nước Âu - Mỹ sang Nhật Bản để xây dựng và phát triển các ngành khoa học, đồng thời khuyến khích mở rộng các ngành khoa học thực nghiệm theo quan điểm Âu học.

Khi mời chuyên gia nước ngoài, Nhật Bản chọn lựa những chuyên gia hàng đầu trong từng lĩnh vực của từng nước để giúp đẩy nhanh quá trình hiện đại hoá nước mình.

Khi gửi sinh viên ra nước ngoài học tập, Chính phủ Minh Trị có chính sách tuyển chọn khắt khe và giao cho các trường danh tiếng thực thi. Sinh viên được tuyển chọn không những có trình độ chuyên môn tốt mà còn phải nắm vững ngoại ngữ do giáo viên nước ngoài thẩm định, đồng thời chấp nhận học các ngành nghề do nhà nước phân công.

Những chính sách như vậy đã giúp Nhật Bản có nền giáo dục tiến tiến, hiện đại và nước Nhật phát tiển như ngày nay.

Một vài gợi ý cho Việt Nam
Trong những năm gần đây, Việt Nam học hỏi các nước phát triển như Nhật Bản và Hàn Quốc,... và đạt thành quả nhất định. Tuy nhiên nhìn vào thực tiễn, chúng ta cần nhìn nhận nghiêm túc về giáo dục để đất nước phát triển.

Thứ nhất, coi phát triển giáo dục là chìa khóa để phát triển dân tộc nhưng không coi cải cách giáo dục là tất cả. Hãy để giáo dục phát triển có định hướng nhưng cũng song hành với quá trình tự nhiên của nó. Nghĩa là sự phát triển của khoa học công nghệ trên thế giới phải được đưa vào kịp thời trong chương trình giáo dục chứ không chờ đến cải cách giáo dục mới đưa vào. Đợi đến lúc đó, mọi thứ đã rất chậm, nhất là thời kỳ công nghệ số hiện nay.

Thứ hai, chúng ta nên học hỏi kinh nghiệm giáo dục từ các nước phát triển để chắt lọc tinh hoa nhân loại vận dụng cho Việt Nam.

Thứ ba, hãy đưa tinh thần tự hào dân tộc, coi sự phát triển đạo đức con người song song với phát triển năng lực học tập. Một khi đạo đức con người được rèn giũa thông qua giáo dục, chúng ta sẽ có một xã hội văn minh, luật pháp bớt đi những điều hà khắc, con người thân thiện hơn với nhau, biết tự trọng, không còn coi “làm quan” là con đường duy nhất, mà chính học vấn mới tạo ra của cải và vị thế của mỗi công dân. 

Thứ tư, độc lập dân tộc phải được hiểu theo nhiều nghĩa. Theo nghĩa rộng tức là toàn vẹn lãnh thổ, tự quyết định vận mệnh của mình, bình đẳng với các dân tộc khác trên thế giới... Theo nghĩa hẹp, độc lập dân tộc được hiểu là phát huy thế mạnh của dân tộc mình trong mọi lĩnh vực: con người, tài nguyên, văn hóa,...

Học hỏi những tiến bộ của các nước tiên tiến với tinh thần cầu thị nhằm nâng cao năng suất lao động, công ăn việc làm. Giáo dục tinh thần đoàn kết người dân với nhau, giữa người dân với chính quyền chung một lòng vì dân tộc để phát triển.

Giáo dục là chìa khóa để phát triển đất nước. Mỗi người dân phải có trách nhiệm với dân tộc, với đất nước, với chính quyền các cấp. Ngược lại, chính quyền phải tạo động lực cho giáo dục phát triển, coi việc học là bắt buộc, là trách nhiệm của nhân dân để tạo ra của cải và tinh thần Việt Nam trong thời kỳ mới.

TS Hoàng Xuân Vinh(Trường Đại học Kinh tế - ĐHQGHN)

Trong giai đoạn 1 (2021 - 2025), Thái Nguyên phấn đấu đến năm 2025 có 25% nam, nữ tại các địa bàn vùng dân tộc thiểu số khám sức khỏe tiền hôn nhân; 20% bà mẹ mang thai được tầm soát, sàng lọc trước sinh 4 loại bệnh tật bẩm sinh phổ biến nhất; 30% trẻ sơ sinh được tầm soát, sàng lọc sơ sinh 5 loại bệnh tật bẩm sinh phổ biến nhất; mỗi năm có 60% người sử dụng dịch vụ dân số, kế hoạch hóa gia đình...

Tại Thái Nguyên, những năm gần đây số lượng người cao tuổi tăng mạnh. Hiện số người từ 60 tuổi trở lên của tỉnh này là trên 202.000 người, chiếm gần 15% dân số toàn tỉnh. Trong đó có 70% người cao tuổi sống ở nông thôn. Công tác chăm sóc sức khoẻ người cao tuổi được đặc biệt quan tâm.

Thực hiện Dự án 7, Thái Nguyên phấn đấu ít nhất 35% người cao tuổi thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi được khám sức khỏe định kỳ ít nhất 1 lần/năm.

Nhằm nâng cao năng lực cho cán bộ y tế cơ sở làm công tác tư vấn, khám sức khỏe cho người cao tuổi vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, từ ngày 12 - 14/9, Chi cục Dân số - Kế hoạch hoá gia đình tỉnh tổ chức 3 lớp tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ y tế làm công tác tư vấn, khám sức khỏe cho người cao tuổi vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi thuộc 3 huyện Đồng Hỷ, Phú Lương và Đại Từ. Các buổi tập huấn thu hút 104 cán bộ là trưởng trạm, phó trưởng trạm và cán bộ làm công tác chăm sóc sức khỏe người cao tuổi của trạm y tế các xã, thị trấn.

Tại lớp tập huấn, các học viên đã được truyền đạt các kiến thức chuyên môn và kỹ năng về nguyên tắc khám, chữa bệnh cho người cao tuổi, các bệnh người cao tuổi thường gặp như huyết áp, tiểu đường, tim mạch, viêm khớp, gout…

Cũng trong tháng 9, Chiến dịch truyền thông lồng ghép cung cấp dịch vụ khám sức khỏe, sàng lọc một số bệnh thường gặp ở người cao tuổi tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi tỉnh Thái Nguyên cũng được tổ chức tại huyện Võ Nhai.

Đây là huyện có 72% người dân là đồng bào dân tộc thiểu số; hơn 9.100 người cao tuổi, chiếm hơn 12% dân số toàn huyện. Đời sống kinh tế của người cao tuổi còn thấp. Nhiều người cao tuổi có nhiều bệnh lý nền. Ngoài ra, việc đáp ứng dịch vụ y tế đối với việc chăm sóc sức khoẻ người cao tuổi chưa được đầy đủ; cán bộ y tế chưa được đào tạo chuyên sâu kỹ năng chăm sóc sức khoẻ người cao tuổi. 

Tuy nhiên, hàng năm, huyện đều tổ chức khám sức khỏe định kỳ và lập hồ sơ theo dõi, quản lý sức khỏe cho người cao tuổi. Theo thống kê, đến hết tháng 8, 31% tổng số lượt khám ở huyện này là cho đối tượng người cao tuổi.

Ông Dương Văn Bảy, Phó Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Võ Nhai, cho biết để triển khai tốt công tác chăm sóc người cao tuổi, trung tâm xây dựng kế hoạch, phối hợp tiếp tục triển khai khám sức khỏe, lập hồ sơ quản lý, chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, phấn đấu năm 2023 khám sức khỏe định kỳ theo quy định cho người cao tuổi đạt trên 30%.

Chiến dịch năm nay giúp tăng cường truyền thông, nâng cao nhận thức của nhân dân thực hiện tốt việc chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi; góp phần tăng cường khả năng tiếp cận các dịch vụ y tế về chăm sóc, cải thiện sức khỏe người cao tuổi vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Trung tâm y tế, trạm y tế các xã sẽ tổ chức tư vấn, cung cấp kiến thức cho người cao tuổi cách rèn luyện thân thể, tăng cường sức khỏe và phòng bệnh, đặc biệt là các bệnh mạn tính; hướng dẫn kỹ năng phòng, chữa bệnh và tự chăm sóc sức khỏe; phục hồi chức năng người cao tuổi tại cộng đồng; thực hiện việc khám sức khỏe định kỳ, quản lý có hiệu quả một số bệnh thường gặp ở người cao tuổi…

Bi Béo là con trai thứ 2 của danh hài Xuân Bắc, là một hiện tượng nhí được khán giả yêu thích kể từ chương trình truyền hình thực tếBố ơi mình đi đâu thế. Với vẻ ngoài ngộ nghĩnh, đáng yêu cùng cách nói chuyện thông minh, hài hước, cậu đã chiếm được cảm tình của nhiều người hâm mộ.

Theo thời gian, từ một cậu bé có thân hình mũm mĩm, nay Bi Béo đã trưởng thành, cao lớn, gọn gàng hơn rất nhiều, diện mạo cũng thay đổi ở tuổi 15.

Hội nghị do Sở  Giáo  dục  và Đào  tạo  (GDĐT) tỉnh Sơn La phối  hợp  với  Công  ty Ajinomoto Việt Nam tổ chức nhằm giúp các trường triển khai sử dụng hiệu quả phần mềm.

Ông Phạm Công Vương - Phó Giám đốc Công ty Ajinomoto Việt Nam chia sẻ về những nội dung của Dự án.

Cải thiện tình trạng dinh dưỡng của trẻ em thông qua bữa ăn học đường hợp lý là một trong những nội dung quan trọng của Chiến lược Quốc gia về dinh dưỡng và Đề án tổng thể phát triển thể lực, tầm vóc người Việt Nam giai đoạn 2011- 2030.

Tại Việt Nam, tỉ lệ trẻ em suy dinh dưỡng đang ở mức cao so với thế giới, tập trung ở khu vực nông thôn. Đồng thời, tình trạng trẻ em béo phì ngày một tăng nhanh ở cả trẻ em và người lớn thành phố, đặc biệt là các thành phố lớn.

Trước gánh nặng kép về dinh dưỡng này cũng như thấu hiểu tình hình khó khăn hiện nay của các trường cùng với thế mạnh là một công ty hàng đầu trong lĩnh vực dinh dưỡng và sức khỏe có nhiều kinh nghiệm trong xây dựng thực đơn, Công ty Ajinomoto Việt Nam đã nghiên cứu và khởi xướng Dự án Bữa ăn học đường vào năm 2012, phối hợp cùng Viện Dinh dưỡng quốc gia - Bộ Y tế và Bộ GDĐT triển khai thực hiện. Trong đó, Phần mềm xây dựng thực đơn cân bằng dinh dưỡng là một trong những hạng mục trọng tâm.

Phần mềm cung cấp cho nhà trường một ngân hàng thực đơn phong phú, gồm 120 thực đơn sẵn có với trên 360 món ăn không lặp lại cho bữa trưa, đã được cân bằng dinh dưỡng theo nhu cầu lứa tuổi, đa dạng và ngon miệng; được phân chia theo 3 khu vực miền Bắc, Trung và Nam. Phần mềm có tính năng vượt trội giúp các trường tạo thực đơn mới bằng cách kết hợp các món ăn có sẵn trong ngân hàng thực đơn hoặc bằng các nguyên liệu tự chọn phù hợp với từng địa phương, giúp nhà trường tính toán và quản lý chi phí bữa ăn của học sinh.

Khẩu phần ăn trưa đảm bảo cân bằng dinh dưỡng được chuẩn bị theo phần mềm của các em học sinh trường tiểu học Lê Lai (Q. Tân Phú, TP. HCM)

Các thực đơn trong “Phần mềm Xây dựng Thực đơn Cân bằng Dinh dưỡng” được phát triển trong hơn một năm, trải qua nhiều quá trình từ khảo sát, phân tích, phát triển công thức, thực nghiệm đến điều chỉnh kỹ càng, sau đó được thông qua bởi Hội đồng thẩm định của Viện Dinh dưỡng Quốc gia–Bộ Y tế và Hội đồng đánh giá của Bộ GDĐT.

Các em học sinh trường tiểu học Tân Hóa (Q. Tân Phú – TP. HCM) thưởng thức bữa trưa được chuẩn bị theo phần mềm.

Bên cạnh “Phần mềm Xây dựng Thực đơn Cân bằng Dinh dưỡng”, Dự án Bữa ăn học đường cũng được triển khai đến các trường với Áp phích “3 phút thay đổi nhận thức”. Thông qua những kiến thức dinh dưỡng được minh họa sinh động bằng hình ảnh, đây sẽ là công cụ trực quan hỗ trợ nhà trường giáo dục kiến thức dinh dưỡng cho các em.

Với mục đích thực hiện trách nhiệm đóng góp cho giáo dục, nuôi dưỡng và đào tạo thế hệ tương lai của đất nước bằng các hoạt động cải thiện dinh dưỡng và sức khỏe, góp phần nâng cao tầm vóc và trí tuệ cho học sinh tiểu học, Công ty Ajinomoto Việt Nam đang nỗ lực mang bữa ăn dinh dưỡng đến các em học sinh tiểu học trên cả nước thông qua triển khai Dự án Bữa ăn học đường đến từng địa phương. Tính đến tháng 9/2018 đã có 2.923 trường tiểu học bán trú tại 44 tỉnh thành trên toàn quốc đã được triển khai áp dụng Dự án.

Minh Tuấn