Câu chuyện cũ mà như mới khi nhìn vào bản báo cáo vừa được Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội công bố.

Theo đó, nhóm lao động có trình độ đại học trở lên và nhóm cao đẳng nghề hiện là nhóm có tỷ lệ thất nghiệp cao nhất.Trong quý II/2016, cả nước có hơn 1 triệu người trong độ tuổi lao động bị thất nghiệp, trong đó có tới hơn 418.000 người có chuyên môn kỹ thuật. Đặc biệt, thất nghiệp nhiều nhất là nhóm trình độ đại học trở lên với hơn 191.000 người, tiếp đến là cao đẳng chuyên nghiệp với 94.800 người và trung cấp chuyên nghiệp với 59.100 người.

Con số 191.000 cử nhân thất nghiệp là con số biết nói. Nó khiến cho người ta không khỏi hoài nghi về những gì sinh viên được học, được dạy ở trường lớp. 4 đến 5 năm học đại học, nhưng các tân cử nhân hầu hết mù mờ về tương lai chính mình. Họ không hình dung ra được mình muốn làm gì, trở thành cái gì.

Thực tế cho thấy,nhiều sinh viên dù tốt nghiệp loại giỏi nhưng vẫn bị đơn vị tuyển dụng lao động từ chối vì thiếu kỹ năng làm việc, kinh nghiệm. Bởi những gì họ học được trên giảng đường vẫn rất xa lạ so với nhu cầu tuyển dụng.

Ví dụ để trở thành ứng viên tiềm năng của các doanh nghiệp Nhật Bản, phải có “năng lực giải quyết vấn đề”.Yếu tố hàng đầu này được ông Matsushita Takashi, cố vấn Cao cấp Hình thành Dự án, Văn phòng JICA tại Việt Nam giải thích là khả năng phát hiện, đề ra các hướng giải quyết khi có một sự việc gì xảy ra. Ông Takashi cũng cho biết thêm doanh nghiệp Nhật Bản rất chuộng những nhân viên “không biết nghe lời” mà có suy nghĩ độc lập để tìm ra và bảo vệ ý kiến của mình trước cấp trên.

Hay như ông Shim Won Hwang đã “dội thẳng gáo nước lạnh” vào tư duy bằng cấp của các bạn sinh viên Việt Nam khi tuyên bố Samsung nói riêng và tư duy kinh tế các doanh nghiệp Hàn Quốc nói chung thì “thái độ quan trọng hơn kỹ năng”. Đấy là sự cần cù, khả năng sáng tạo cũng như thái độ với những người xung quanh. Ông CEO người Hàn này cũng tỏ ra nghiêm khắc với tấm bằng đại học khi thẳng thừng tuyên bố “kiến thức nền thì bất cứ ai qua trường lớp cũng có được”.

Thất nghiệp sẽ vẫn là câu chuyện được nhắc dài dài, nhưng để thay đổi nó, không chỉ cần sự kết hợp, giải quyết giữa các bộ ban ngành, mà còn cần thay đổi tư duy của các bạn trẻ trước ngưỡng cửa cuộc đời, để không còn những câu trả lời đầy lúng túng, mông lung khi được hỏi “bạn muốn làm gì trong tương lai”.

Cách đây 2 năm, tháng 11/2014 tại Đại học Kinh tế Quốc dân có một buổi nói chuyện giữa ông Tổng giám đốc công ty Samsung Việt Nam bấy giờ là Shim Won Hwang với 500 bạn sinh viên. Một chi tiết đáng chú ý trong buổi nói chuyện là câu hỏi được ông đặt ra: “Các bạn tưởng tượng mình sẽ là người như thế nào trong 30 năm nữa?".Đáp lại câu hỏi ấy là sự lúng túng của khán phòng, cũng có một vài cánh tay lác đác trả lời, nhưng tựu chung vẫn là sự mơ hồ, không rõ ràng.

Câu chuyện cũ mà như mới khi nhìn vào bản báo cáo vừa được Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội công bố.

Theo đó, nhóm lao động có trình độ đại học trở lên và nhóm cao đẳng nghề hiện là nhóm có tỷ lệ thất nghiệp cao nhất.Trong quý II/2016, cả nước có hơn 1 triệu người trong độ tuổi lao động bị thất nghiệp, trong đó có tới hơn 418.000 người có chuyên môn kỹ thuật. Đặc biệt, thất nghiệp nhiều nhất là nhóm trình độ đại học trở lên với hơn 191.000 người, tiếp đến là cao đẳng chuyên nghiệp với 94.800 người và trung cấp chuyên nghiệp với 59.100 người.

Con số 191.000 cử nhân thất nghiệp là con số biết nói. Nó khiến cho người ta không khỏi hoài nghi về những gì sinh viên được học, được dạy ở trường lớp. 4 đến 5 năm học đại học, nhưng các tân cử nhân hầu hết mù mờ về tương lai chính mình. Họ không hình dung ra được mình muốn làm gì, trở thành cái gì.

Thực tế cho thấy,nhiều sinh viên dù tốt nghiệp loại giỏi nhưng vẫn bị đơn vị tuyển dụng lao động từ chối vì thiếu kỹ năng làm việc, kinh nghiệm. Bởi những gì họ học được trên giảng đường vẫn rất xa lạ so với nhu cầu tuyển dụng.

Ví dụ để trở thành ứng viên tiềm năng của các doanh nghiệp Nhật Bản, phải có “năng lực giải quyết vấn đề”.Yếu tố hàng đầu này được ông Matsushita Takashi, cố vấn Cao cấp Hình thành Dự án, Văn phòng JICA tại Việt Nam giải thích là khả năng phát hiện, đề ra các hướng giải quyết khi có một sự việc gì xảy ra. Ông Takashi cũng cho biết thêm doanh nghiệp Nhật Bản rất chuộng những nhân viên “không biết nghe lời” mà có suy nghĩ độc lập để tìm ra và bảo vệ ý kiến của mình trước cấp trên.

Hay như ông Shim Won Hwang đã “dội thẳng gáo nước lạnh” vào tư duy bằng cấp của các bạn sinh viên Việt Nam khi tuyên bố Samsung nói riêng và tư duy kinh tế các doanh nghiệp Hàn Quốc nói chung thì “thái độ quan trọng hơn kỹ năng”. Đấy là sự cần cù, khả năng sáng tạo cũng như thái độ với những người xung quanh. Ông CEO người Hàn này cũng tỏ ra nghiêm khắc với tấm bằng đại học khi thẳng thừng tuyên bố “kiến thức nền thì bất cứ ai qua trường lớp cũng có được”.

Thất nghiệp sẽ vẫn là câu chuyện được nhắc dài dài, nhưng để thay đổi nó, không chỉ cần sự kết hợp, giải quyết giữa các bộ ban ngành, mà còn cần thay đổi tư duy của các bạn trẻ trước ngưỡng cửa cuộc đời, để không còn những câu trả lời đầy lúng túng, mông lung khi được hỏi “bạn muốn làm gì trong tương lai”.

Là sản phẩm được khởi nguồn từ ý tưởng của một số thành viên cốt cán của CLB Phần mềm tự do nguồn mở Việt Nam (VFOSSA), thời gian vừa qua, phần mềm OpenCPS đã được cộng đồng OpenCPS phát triển theo đúng mô hình phát triển phần mềm tự do nguồn mở, là hệ thống phần mềm lõi phục vụ cung cấp dịch vụ công ở các cấp độ 2,3,4 (với các hình thức hồ sơ chỉ nộp trực tiếp, hồ sơ chỉ nộp trực tuyến hoặc song song cả hai hình thức) phù hợp với quy định của Nhà nước về thủ tục hành chính và các quy định của Bộ TT&TT về dịch vụ công trực tuyến các cấp độ.

Sau các sự kiệnra mắt Cộng đồng OpenCPS vào ngày 5/5/2016 và phát hành phiên bản chính thức đầu tiên 1.0của hệ thống phần mềm lõi dịch vụ công trực tuyến OpenCPS, cộng đồng OpenCPS vừa chính thức thông báo, sau rất nhiều nỗ lực đóng góp của các lập trình viên, kiểm thử viên, hệ thống phần mềm OpenCPS đã đạt được mức độ trưởng thành cần thiết để sẵn sàng đưa vào triển khai sử dụng trong thực tiễn. Đến nay, tất cả những tính năng cơ bản của phần mềm đã được hoàn thành, giúp người dùng chỉ cần nắm bắt được những bước phân tích nghiệp vụ thủ tục, cấu hình dữ liệu cho thành phần hồ sơ, các biểu mẫu và quy trình xử lý động là có thể tạo ra ngay một hệ thống dịch vụ công trực tuyến sẵn sàng cho ứng dụng.

Trao đổi với ICTnews, ông Trương Anh Tuấn, đại diện cộng đồng OpenCPS cho biết, phiên bản hệ thống phần mềm lõi cho dịch vụ công trực tuyến OpenCPS 1.5 cung cấp các chức năng: cấu hình danh mục động đa cấp; quản trị tài khoản công dân, doanh nghiệp và cán bộ; quản lý và cấu hình thủ tục hành chính (dịch vụ công trực tuyến mức độ 2); quản lý và cấu hình dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 và 4; cấu hình thông tin dịch vụ công trực tuyến; cấu hình thành phần hồ sơ đa cấp; cấu hình biểu mẫu và hiển thị: đơn đăng ký, kết quả trung gian, kết quả cấp phép; cấu hình quy trình thụ lý hồ sơ; cấu hình thông tin xử lý theo từng bước và cấu hình phí/lệ phí (đối với đối tượng quản trị).

Còn với công dân, doanh nghiệp, OpenCPS 1.5 cung cấp các chức năng: đăng ký tài khoản; quản lý thông tin cá nhân; quản lý giấy tờ; quản lý hồ sơ trực tuyến; xem hồ sơ chi tiết gồm hồ sơ đầu vào, lịch sử quá trình thụ lý, kết quả giải quyết; nộp hồ sơ trực tuyến; thanh toán trực tuyến phí/lệ phí; nhận kết quả trực tuyến. Với đối tượng là cán bộ, các chức năng phiên bản phần mềm này cung cấp gồm xử lý hồ sơ theo từng bước của quy trình; xem lịch sử quá trình thụ lý hồ sơ; và ký số trên kết quả xử lý. Đặc biệt, phiên bản hệ thống phần mềm OpenCPS 1.5 hỗ trợ triển khai theo cả hai mô hình tập trung hoặc phân tán.

Cũng theo chia sẻ của ông Trương Anh Tuấn, so với phiên bản 1.0 ra mắt hồi giữa tháng 6/2016, bên cạnh việc đã bổ sung các trường hợp về thành phần hồ sơ, thanh toán trực tuyến, chữ ký số; hoàn thiện các chức năng quản trị, các chức năng nộp, tiếp nhận và xử lý hồ sơ theo quy trình, OpenCPS 1.5 còn cung cấp giao diện trải nghiệm người dùng (UX) tối ưu cho nhiều trình duyệt khác nhau.

Là sản phẩm được khởi nguồn từ ý tưởng của một số thành viên cốt cán của CLB Phần mềm tự do nguồn mở Việt Nam (VFOSSA), thời gian vừa qua, phần mềm OpenCPS đã được cộng đồng OpenCPS phát triển theo đúng mô hình phát triển phần mềm tự do nguồn mở, là hệ thống phần mềm lõi phục vụ cung cấp dịch vụ công ở các cấp độ 2,3,4 (với các hình thức hồ sơ chỉ nộp trực tiếp, hồ sơ chỉ nộp trực tuyến hoặc song song cả hai hình thức) phù hợp với quy định của Nhà nước về thủ tục hành chính và các quy định của Bộ TT&TT về dịch vụ công trực tuyến các cấp độ.

Sau các sự kiệnra mắt Cộng đồng OpenCPS vào ngày 5/5/2016 và phát hành phiên bản chính thức đầu tiên 1.0của hệ thống phần mềm lõi dịch vụ công trực tuyến OpenCPS, cộng đồng OpenCPS vừa chính thức thông báo, sau rất nhiều nỗ lực đóng góp của các lập trình viên, kiểm thử viên, hệ thống phần mềm OpenCPS đã đạt được mức độ trưởng thành cần thiết để sẵn sàng đưa vào triển khai sử dụng trong thực tiễn. Đến nay, tất cả những tính năng cơ bản của phần mềm đã được hoàn thành, giúp người dùng chỉ cần nắm bắt được những bước phân tích nghiệp vụ thủ tục, cấu hình dữ liệu cho thành phần hồ sơ, các biểu mẫu và quy trình xử lý động là có thể tạo ra ngay một hệ thống dịch vụ công trực tuyến sẵn sàng cho ứng dụng.

Trao đổi với ICTnews, ông Trương Anh Tuấn, đại diện cộng đồng OpenCPS cho biết, phiên bản hệ thống phần mềm lõi cho dịch vụ công trực tuyến OpenCPS 1.5 cung cấp các chức năng: cấu hình danh mục động đa cấp; quản trị tài khoản công dân, doanh nghiệp và cán bộ; quản lý và cấu hình thủ tục hành chính (dịch vụ công trực tuyến mức độ 2); quản lý và cấu hình dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 và 4; cấu hình thông tin dịch vụ công trực tuyến; cấu hình thành phần hồ sơ đa cấp; cấu hình biểu mẫu và hiển thị: đơn đăng ký, kết quả trung gian, kết quả cấp phép; cấu hình quy trình thụ lý hồ sơ; cấu hình thông tin xử lý theo từng bước và cấu hình phí/lệ phí (đối với đối tượng quản trị).

Còn với công dân, doanh nghiệp, OpenCPS 1.5 cung cấp các chức năng: đăng ký tài khoản; quản lý thông tin cá nhân; quản lý giấy tờ; quản lý hồ sơ trực tuyến; xem hồ sơ chi tiết gồm hồ sơ đầu vào, lịch sử quá trình thụ lý, kết quả giải quyết; nộp hồ sơ trực tuyến; thanh toán trực tuyến phí/lệ phí; nhận kết quả trực tuyến. Với đối tượng là cán bộ, các chức năng phiên bản phần mềm này cung cấp gồm xử lý hồ sơ theo từng bước của quy trình; xem lịch sử quá trình thụ lý hồ sơ; và ký số trên kết quả xử lý. Đặc biệt, phiên bản hệ thống phần mềm OpenCPS 1.5 hỗ trợ triển khai theo cả hai mô hình tập trung hoặc phân tán.

Cũng theo chia sẻ của ông Trương Anh Tuấn, so với phiên bản 1.0 ra mắt hồi giữa tháng 6/2016, bên cạnh việc đã bổ sung các trường hợp về thành phần hồ sơ, thanh toán trực tuyến, chữ ký số; hoàn thiện các chức năng quản trị, các chức năng nộp, tiếp nhận và xử lý hồ sơ theo quy trình, OpenCPS 1.5 còn cung cấp giao diện trải nghiệm người dùng (UX) tối ưu cho nhiều trình duyệt khác nhau.

Lí giải nguyên nhân loại hình vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt không hấp dẫn hành khách, ông Lê Hoàng Minh, Phó Giám đốc Sở Giao thông Vận tải TP.HCM cho rằng, cơ sở hạ tầng giao thông chưa hoàn thiện nên hoạt động của xe buýt chưa thuận lợi, không có làn đường ưu tiên cho xe buýt, luồng tuyến xe buýt chưa hợp lý vì thiếu bến bãi dẫn đến sự trùng lắp tuyến trên các trục đường chính.

Người dân chê xe buýt còn do tình hình phân luồng giao thông phục vụ thi công làm cho lộ trình xe buýt bị kéo dài hơn, thời gian hành trình của chuyến xe tăng lên ảnh hưởng đến nhu cầu đi lại của hành khách. Việc điều chỉnh lộ trình của các tuyến bị ảnh hưởng do thi công này cũng đã làm ảnh hưởng đến nhu cầu chuyển tuyến của hành khách sang các tuyến khác hoặc chuyển sang sử dụng phương tiện cá nhân.

Đồng quan điểm, đại diện Công ty Xe khách Sài Gòn nhấn mạnh, có nhiều nguyên nhân như chất lượng xe buýt bị xuống cấp, thái độ phục vụ của lái xe, tiếp viên chưa tốt, hạ tầng giao thông chưa khuyến khích phát triển vận tải hành khách công cộng. Trong đó, nguyên nhân quan trọng nhất là thời gian chuyến đi của hành khách ngày càng bị kéo dài.

Chẳng hạn như, với tuyến xe buýt số 45, thời gian chuyến đi năm 2014 từ Bến xe Miền Đông đến Bến xe quận 8 là 60 phút. Nhưng năm 2015 tuyến xe này đi với thời gian 70 phút, trong khi thời gian đi xe gắn máy khoảng 45 phút.

Đối với hành khách chuyển tuyến, thời gian chuyến đi càng bị kéo dài so với xe gắn máy do mạng lưới xe buýt chưa phủ khắp và trạm dừng nhà chờ chưa phù hợp.

Theo Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM, phân tích hơn 7.000 phản ảnh của hành khách đi xe buýt cho thấy, các lỗi chủ yếu của phương tiện này là phân biệt đối xử với hành khách (chiếm 8,5%), bỏ trạm không đón khách (23,9%), không cho hành khách xuống trạm (7,86%), văn hóa ứng xử kém (19,4%); còn lại là các phản ảnh liên quan đến vé, mức độ an toàn, lộ trình, thời gian...

Theo các đại biểu tham dự hội thảo, ngoài việc nâng cao chất lượng phục vụ, TP.HCM cần phải điều chỉnh phát triển hợp lý các loại hình vận tải hành khách công cộng khác trong đô thị. Trong thời gian tới, TP.HCM nên tổ chức giao thông theo hướng hạn chế sử dụng phương tiện cơ giới cá nhân. Nghiên cứu thực hiện một số tuyến đường có làn đường dành riêng hoặc ưu tiên cho xe buýt, tổ chức các tuyến xe buýt nhanh khối lượng lớn (BRT).

“Lâu nay hành khách chủ yếu của xe buýt là sinh viên và những người lao động tự do nghèo. Chúng tôi sẽ thay đổi điều này. Phải thuyết phục được cán bộ công chức, nhân viên làm việc trong các doanh nghiệp, tổ chức xã hội đi xe buýt”, ông Lê Hoàng Minh chia sẻ khi nói về hướng hoạt động mới của hệ thống xe buýt TPHCM.

Chi phí đi lại sẽ là khâu đột phá tiếp theo. Hiện nay, nếu đi từ nhà đến cơ quan phải qua 3 chặng xe buýt, hành khách sẽ phải trả ba lần vé xe buýt. Lấy giá vé trung bình 6.000 đồng/vé, thì với 3 chặng đi, hành khách phải trả 18.000 đồng. Số tiền này, người sử dụng xe buýt có thể mua xăng, đi xe gắn máy 2 bánh cho cả hai lượt đi và về.

Trong đó, khối lượng xe buýt đạt 323,89 triệu lượt hành khách, giảm 11,7%; xe buýt có trợ giá đạt 270,21 triệu lượt hành khách giảm 14,7% so với cùng kỳ năm trước.

Lí giải nguyên nhân loại hình vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt không hấp dẫn hành khách, ông Lê Hoàng Minh, Phó Giám đốc Sở Giao thông Vận tải TP.HCM cho rằng, cơ sở hạ tầng giao thông chưa hoàn thiện nên hoạt động của xe buýt chưa thuận lợi, không có làn đường ưu tiên cho xe buýt, luồng tuyến xe buýt chưa hợp lý vì thiếu bến bãi dẫn đến sự trùng lắp tuyến trên các trục đường chính.

Người dân chê xe buýt còn do tình hình phân luồng giao thông phục vụ thi công làm cho lộ trình xe buýt bị kéo dài hơn, thời gian hành trình của chuyến xe tăng lên ảnh hưởng đến nhu cầu đi lại của hành khách. Việc điều chỉnh lộ trình của các tuyến bị ảnh hưởng do thi công này cũng đã làm ảnh hưởng đến nhu cầu chuyển tuyến của hành khách sang các tuyến khác hoặc chuyển sang sử dụng phương tiện cá nhân.

Đồng quan điểm, đại diện Công ty Xe khách Sài Gòn nhấn mạnh, có nhiều nguyên nhân như chất lượng xe buýt bị xuống cấp, thái độ phục vụ của lái xe, tiếp viên chưa tốt, hạ tầng giao thông chưa khuyến khích phát triển vận tải hành khách công cộng. Trong đó, nguyên nhân quan trọng nhất là thời gian chuyến đi của hành khách ngày càng bị kéo dài.

Chẳng hạn như, với tuyến xe buýt số 45, thời gian chuyến đi năm 2014 từ Bến xe Miền Đông đến Bến xe quận 8 là 60 phút. Nhưng năm 2015 tuyến xe này đi với thời gian 70 phút, trong khi thời gian đi xe gắn máy khoảng 45 phút.

Đối với hành khách chuyển tuyến, thời gian chuyến đi càng bị kéo dài so với xe gắn máy do mạng lưới xe buýt chưa phủ khắp và trạm dừng nhà chờ chưa phù hợp.

Theo Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM, phân tích hơn 7.000 phản ảnh của hành khách đi xe buýt cho thấy, các lỗi chủ yếu của phương tiện này là phân biệt đối xử với hành khách (chiếm 8,5%), bỏ trạm không đón khách (23,9%), không cho hành khách xuống trạm (7,86%), văn hóa ứng xử kém (19,4%); còn lại là các phản ảnh liên quan đến vé, mức độ an toàn, lộ trình, thời gian...

Theo các đại biểu tham dự hội thảo, ngoài việc nâng cao chất lượng phục vụ, TP.HCM cần phải điều chỉnh phát triển hợp lý các loại hình vận tải hành khách công cộng khác trong đô thị. Trong thời gian tới, TP.HCM nên tổ chức giao thông theo hướng hạn chế sử dụng phương tiện cơ giới cá nhân. Nghiên cứu thực hiện một số tuyến đường có làn đường dành riêng hoặc ưu tiên cho xe buýt, tổ chức các tuyến xe buýt nhanh khối lượng lớn (BRT).

“Lâu nay hành khách chủ yếu của xe buýt là sinh viên và những người lao động tự do nghèo. Chúng tôi sẽ thay đổi điều này. Phải thuyết phục được cán bộ công chức, nhân viên làm việc trong các doanh nghiệp, tổ chức xã hội đi xe buýt”, ông Lê Hoàng Minh chia sẻ khi nói về hướng hoạt động mới của hệ thống xe buýt TPHCM.

Chi phí đi lại sẽ là khâu đột phá tiếp theo. Hiện nay, nếu đi từ nhà đến cơ quan phải qua 3 chặng xe buýt, hành khách sẽ phải trả ba lần vé xe buýt. Lấy giá vé trung bình 6.000 đồng/vé, thì với 3 chặng đi, hành khách phải trả 18.000 đồng. Số tiền này, người sử dụng xe buýt có thể mua xăng, đi xe gắn máy 2 bánh cho cả hai lượt đi và về.