Ký ức - tài sản vô giá của cuộc đời

Ký ức là sợi dây kết nối giữa quá khứ và hiện tại, mang đến ý nghĩa và cảm xúc cho cuộc sống mỗi người. Tuy nhiên, với những người mắc bệnh Alzheimer, sợi dây ấy dần trở nên mong manh. Căn bệnh không chỉ lấy đi những ký ức quý giá mà còn gây rối loạn hành vi và cảm xúc, ảnh hưởng sâu sắc đến cuộc sống của người bệnh và gia đình.

Nhiều gia đình chia sẻ rằng, khi có người thân mắc bệnh Alzheimer, cuộc sống gần như bị đảo lộn. Một người con kể rằng, từ khi mẹ chị phát bệnh, gia đình đã phải đối mặt với áp lực tài chính, thời gian và sức lực để chăm sóc. Nỗi đau tinh thần khi chứng kiến mẹ mình dần lãng quên ký ức cũng trở thành gánh nặng lớn.

Dù vậy, sự hỗ trợ từ cộng đồng vẫn chưa đủ mạnh mẽ, khiến nhiều gia đình cảm thấy cô đơn trong hành trình chăm sóc người thân.

"A Bit More": Giảm nhẹ gánh nặng, lan tỏa yêu thương

Hiểu được tầm quan trọng của việc giữ gìn ký ức và sự cô đơn mà người bệnh cùng gia đình đối mặt, Công ty TNHH Eisai Việt Nam phối hợp với Hội Thần kinh học Việt Nam (VNA) triển khai dự án "A Bit More" (Thêm một chút). Dự án không chỉ nâng cao nhận thức cộng đồng về bệnh Alzheimer mà còn khuyến khích tầm soát và phát hiện sớm bệnh Alzheimer. Tiếp cận kịp thời có thể giảm thiểu tác động nghiêm trọng của bệnh, không chỉ bảo vệ những ký ức quý giá mà còn giảm gánh nặng cho người chăm sóc.

Trong hai năm qua, dự án đã tổ chức các buổi hội thảo y khoa với các chuyên gia thần kinh hàng đầu, cung cấp kiến thức và tạo cơ hội chia sẻ cho gia đình bệnh nhân. Đồng thời, dự án cũng phối hợp với các tổ chức, bệnh viện, và cơ sở y tế địa phương để thực hiện thăm khám và tư vấn miễn phí cho nhóm người cao tuổi có nguy cơ cao mắc bệnh Alzheimer, nhấn mạnh tầm quan trọng của sàng lọc và phát hiện sớm để đảm bảo điều trị hiệu quả.

TS.BS Trần Công Thắng - Chủ tịch Hội Bệnh Alzheimer và Rối loạn thần kinh nhận thức Việt Nam chia sẻ: ""Chẩn đoán sớm bệnh Alzheimer có vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả điều trị. Đây là chìa khóa để bảo vệ ký ức của người bệnh. Điều này đòi hỏi không chỉ gia đình, mà cộng đồng cần đồng hành, yêu thương, và hỗ trợ người bệnh; mang đến không chỉ giải pháp y tế, mà còn sự yêu thương chân thành để người bệnh cảm thấy an toàn và được bảo vệ".

Hành trình xây dựng cộng đồng yêu thương

Dự án "A Bit More" không chỉ đơn thuần là chiến dịch nâng cao nhận thức về bệnh Alzheimer mà còn là hành trình lan tỏa tình yêu thương và sự cảm thông sâu sắc đối với người bệnh và gia đình.

Với biểu tượng sắc tím, dự án tạo ra không gian kết nối qua các hoạt động như "Tiệm cafe ký ức" - nơi người bệnh và người thân có thể cùng tạo nên những kỷ niệm mới qua các workshop nghệ thuật và chụp ảnh lấy liền. Đây không chỉ là nơi lưu giữ ký ức mà còn là môi trường an toàn để cộng đồng hiểu và chia sẻ cùng người bệnh.

Dự án cũng mở rộng hợp tác với các đối tác y tế hàng đầu như Hội Thần kinh học Việt Nam, Bệnh viện 30/4, Bệnh viện Quân y 175, Bệnh viện Lão khoa Trung ương, nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc toàn diện cho người bệnh và gia đình. Những sự hợp tác này không chỉ cung cấp giải pháp điều trị hiệu quả mà còn giảm bớt những khó khăn trong quá trình chăm sóc người bệnh Alzheimer.

Hướng tới hệ sinh thái chăm sóc toàn diện

Ông Yuki Inoue, Tổng giám đốc Eisai Việt Nam, chia sẻ: "Chúng tôi kỳ vọng dự án A Bit More sẽ không chỉ dừng lại ở nâng cao nhận thức, mà còn tạo ra những hành động thiết thực, mang lại sự hỗ trợ tốt nhất cho người bệnh và gia đình. Mục tiêu của chúng tôi là xây dựng một hệ sinh thái chăm sóc sức khỏe toàn diện, kết nối những cánh tay yêu thương để đồng hành cùng người bệnh Alzheimer và gia đình bệnh nhân".

Trong những năm tới, Eisai Việt Nam cho biết sẽ tiếp tục mở rộng hợp tác với các tổ chức uy tín, không ngừng cải thiện chất lượng chăm sóc y tế và đồng hành cùng xã hội trong việc xây dựng một cộng đồng già hóa bền vững tại Việt Nam. Dự án "A Bit More" không chỉ giúp nâng cao nhận thức về bệnh Alzheimer, mà còn mở rộng các hoạt động hỗ trợ cộng đồng, mang lại tình yêu thương và sự đồng hành cho người bệnh.

Tưởng chừng Ellie sẽ mất niềm tin vào cuộc sống, nhưng nhờ xem bộ phim về chú cá heo Winter bị cắt cụt đuôi mà vẫn bơi thần kỳ, cô bé tìm tới bơi lội vào năm 8 tuổi và bắt đầu khai phá khả năng tiềm ẩn của bản thân.

Vượt qua nỗi đau đoạn chi, Ellie gặt hái nhiều thành tích trên "đường đua xanh" khi liên tiếp đạt huy chương tại các giải vô địch thế giới, là vận động viên bơi lội trẻ nhất Vương quốc Anh giành huy chương bạc tại Thế vận hội Paralympic 2020 khi mới 17 tuổi.

Gần đây nhất, nữ kình ngư tham gia Paralympic Paris 2024 và giành huy chương vàng ở hạng mục bơi ngửa 50m. Ngoài bơi lội, Ellie là vận động viên trượt ván tài năng và mơ ước trở thành thợ làm bánh.

Bằng tiếng nói của mình, Ellie tích cực kêu gọi mọi người tiêm vaccine ngăn chặn bệnh do não mô cầu, tránh lặp lại hoàn cảnh như của cô.

Năm 2023, Quỹ nghiên cứu về bệnh do não mô cầu, Liên đoàn các tổ chức phòng chống bệnh do não mô cầu (CoMO) và Sanofi đã ra mắt lá cờ đẩy lùi bệnh viêm màng não. Ellie Challis cùng với hai vận động viên cũng từng chịu di chứng do não mô cầu gồm Théo Curin (Pháp) và Davide Morana (Ý) đồng hành phất lên lá cờ, biểu tượng đầu tiên trên toàn cầu nhằm nâng cao nhận thức về bệnh này như cách mà dải băng hồng tạo ra nhận thức về bệnh ung thư vú. Trước đó, khi mắc bệnh, Théo Curin chỉ mới 6 tuổi, còn Davide 24 tuổi.

Cách phòng bệnh do não mô cầu hiệu quả

Vi khuẩn não mô cầu gây nhiều bệnh cảnh nặng nề như: viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm phổi,... Trong đó, viêm màng não được xem là bệnh tử có thể gây tử vong trong 24 giờ. Vi khuẩn dễ lây qua đường hô hấp như ho, hắt hơi, tiếp xúc gần hàng ngày như hôn, dùng chung dụng cụ, ly tách, sống trong các khu tập thể, khu cắm trại...

Theo CDC Mỹ, cứ 1 trong 2 người mắc bệnh do não mô cầu sẽ tử vong nếu không điều trị kịp thời. Cứ 5 người sống sót thì có 1 người bị khuyết tật cả đời như đoạn chi, chậm phát triển trí tuệ, điếc, liệt...

Ai cũng có nguy cơ mắc não mô cầu khuẩn nhưng trẻ dưới 5 tuổi, thanh thiếu niên 14-20 tuổi, người suy giảm miễn dịch, người cao tuổi có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Trong đó, thanh thiếu niên dễ nhiễm vì sinh hoạt ở môi trường đông người, tăng giao tiếp xã hội, khoảng trống miễn dịch lớn…

Mới đây, Sở Y tế tỉnh Lâm Đồng thông tin vừa ghi nhận 4 ca mắc não mô cầu, trong đó 3 bệnh nhân được chuyển điều trị Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TPHCM. Trước đó, Bệnh viện Nhi Trung ương cũng ghi nhận một bé trai 6 tháng tuổi (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) khởi phát bệnh với triệu chứng sốt cao, nôn trớ, phát ban dạng chấm li ti toàn thân. Bé chưa tiêm vaccine phòng não mô cầu.

Phân tích gộp 89 nghiên cứu từ 28 nước cho thấy thanh thiếu niên là nhóm người lành mang trùng cao nhất, trong đó 23,7% ở độ tuổi 19. Một nghiên cứu trên Thư viện Y khoa Quốc gia Mỹ, trong số bệnh nhân tử vong do não mô cầu, 48% là thanh thiếu niên. Tại Việt Nam, thanh thiếu niên và người trưởng thành chiếm 60% số ca bệnh được báo cáo.

Theo một nghiên cứu ở Anh, chi phí chăm sóc một bệnh nhân viêm màng não suốt cuộc đời mất khoảng 1,72 triệu bảng Anh (hơn 56 tỷ đồng). Tại Việt Nam, chi phí chăm sóc bệnh nhân chiếm 83% tổng chi tiêu gia đình hàng tháng.

Chủng ngừa là cách hiệu quả nhất giúp phòng bệnh do não mô cầu, giảm gánh nặng và biến chứng. Não mô cầu khuẩn có 12 nhóm huyết thanh gây bệnh chính, trong đó 6 nhóm A, B, C, X, W-135, Y gây 90% ca bệnh trên thế giới. Dịch tễ học các nhóm huyết thanh có sự biến đổi, thay đổi theo thời gian và giữa các quốc gia, các vùng địa lý nên khó dự đoán.

Hiện Việt Nam có 3 loại vaccine phòng 5 nhóm não mô cầu khuẩn là vaccine nhóm A, C, Y, W-135 của Mỹ, nhóm B của Ý và nhóm B, C của Cuba. Trong đó, vaccine cộng hợp tứ giá của Mỹ giúp giảm đến 90% số ca mắc do nhóm huyết thanh C, Y và W-135. Việc tiêm chủng đầy đủ các loại vaccine não mô cầu để phòng bệnh rất cần thiết, đặc biệt với thanh thiếu niên đang trong độ tuổi học tập, lao động.

BSCKII Huỳnh Tấn Vũ, Bệnh viện Đại học Y dược TPHCM cơ sở 3, cho biết, theo y học hiện đại trong 100gr hoa bí đỏ có chứa một nửa số lượng vitamin C và khoảng 40% vitamin cần thiết mỗi ngày, 5% mức tiêu thụ sắt, magnesium, potassium và canxi, nhiều vitamin nhóm B và folate.

Đây là những chất rất tốt cho phụ nữ mang thai và giúp cho thai nhi phát triển hệ thần kinh tốt. 

Theo BS Vũ, màu vàng của hoa bí có chứa beta-carotene, chất chống oxy hóa tế bào. Hoa bí cũng chứa các hợp chất polyphenol có tác dụng phòng bệnh tim mạch, huyết áp. Đồng thời, nó cũng giúp phòng bệnh loãng xương nhờ chứa nhiều khoáng tố như canxi, magnesium. 

Ngoài ra, nó cũng giúp bảo vệ và tăng cường thị lực, chống bệnh thoái hóa điểm vàng ở người lớn tuổi.

Trong Đông y, hoa bí là loại dược liệu có tính mát, vị ngọt, tác dụng thanh nhiệt giải độc, làm mát cơ thể, nhuận tràng… Nó còn là thuốc trợ dương. Khi kết hợp hoa bí với nghêu, sò, ốc, hến có khả năng cường dương. 

Hoa bí ngô xào gan lợn là bài thuốc có tác dụng dưỡng huyết thanh can sáng mắt, thích hợp cho các chứng quáng gà, suy giảm thị lực, cận, viễn thị...

Dù vậy, chuyên gia cũng lưu ý bí ngô có tính hàn, người lạnh tay chân, ăn uống khó tiêu không nên dùng.

Theo nghiên cứu, những người hoạt động vào cả thời điểm đầu và cuối ngày có nguy cơ mắc ung thư đại tràng thấp hơn 11% so với 3 nhóm còn lại. Con số này ở nhóm người hoạt động cả ngày là 6%. 

Theo Giáo sư Michael Leitzmann, Trưởng khoa Dịch tễ học và Y học dự phòng, Đại học Regensburg, kiêm trưởng nhóm nghiên cứu, kết quả trên nhấn mạnh vai trò của thời điểm vận động trong việc giảm nguy cơ mắc ung thư đại tràng. 

"Chúng tôi đồng ý rằng hoạt động thể chất giúp giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng. Tuy nhiên, thời điểm vận động cũng đóng vai trò quan trọng không kém", ông chia sẻ. 

Giáo sư Leitzmann cũng bày tỏ hy vọng những phát hiện của nhóm có thể giúp định hình công tác điều trị phòng ngừa ung thư trong tương lai.

Tiến sĩ Helen Croker, Trợ lý Giám đốc Chuyên môn và Chính sách tại Quỹ nghiên cứu Ung thư Thế giới - đơn vị tài trợ cho nghiên cứu nói trên, cũng cho biết những phát hiện này một lần nữa khẳng định vai trò quan trọng của việc tập thể dục trong phòng ngừa ung thư.

"Hoạt động thể chất là một trong những khuyến nghị được chúng tôi đưa ra để giúp mọi người phòng ngừa ung thư. Từ kết quả của nghiên cứu trên, chúng tôi sẽ có thể mở rộng các khuyến nghị của mình như nên tập luyện vào khung giờ nào để hạn chế tối đa nguy cơ mắc bệnh", bà Helen Croker nói.

Trước đó, một nghiên cứu cũng đã chứng minh những người ít vận động chỉ cần tập luyện 4-5 phút ở cường độ cao cũng có thể làm giảm đáng kể nguy cơ ung thư.

Liên minh Ung thư đại trực tràng Hoa Kỳ thống kê, hàng năm, khoảng 150.000 người Mỹ được chẩn đoán mắc bệnh ung thư đại trực tràng, bao gồm ung thư đại tràng và ung thư trực tràng. 

Theo Dữ liệu ung thư toàn cầu GLOBOCAN, ung thư đại tràng là bệnh ung thư có số người mắc nhiều thứ 4 trên thế giới và là nguyên nhân gây tử vong thứ 5 cho người bệnh. Con số này đối với ung thư trực tràng lần lượt là thứ 8 và thứ 10 toàn cầu.

Ung thư đại trực tràng từ lâu đã thường được phát hiện ở nhóm người lớn tuổi, đặc biệt là những người trên 65. Tuy nhiên, con số này đã tăng đều đặn ở những người dưới 50 tuổi  kể từ những năm 90.

Diệu Linh