Tuần này, một báo cáo tình báo của Mỹ bị rò rỉ cho rằng Kabul có thể bị tấn công trong vòng vài tuần nữa, và chính phủ có thể sụp đổ trong vòng 90 ngày.

Vậy làm thế nào mà Taliban lại giành chiến thắng nhanh đến như vậy?

Taliban có sức mạnh nòng cốt gồm khoảng 60.000 chiến binh. Ảnh: EPA

Theo BBC, phần lớn thời gian trong 20 năm qua, Mỹ và các đồng minh NATO đã ra sức đào tạo và trang bị cho lực lượng an ninh Afghanistan. Nhiều vị tướng của cả Mỹ và Anh đều tuyên bố đã tạo ra một quân đội Afghanistan đầy sức mạnh và năng lực.

Nhưng, những tuyên bố đó ngày nay dường như chỉ là lời sáo rỗng. 

Sức mạnh của Taliban

Về lý thuyết, chính phủ Afghanistan vẫn đang nắm giữ lợi thế với một lực lượng lớn hơn. Đội quân an ninh gồm ít nhất 300.000 người, ít nhất là trên giấy tờ. Con số này bao gồm Lục quân, Không quân và cảnh sát.

Nhưng trên thực tế, quốc gia Nam Á này đã luôn phải vật lộn để đạt được chỉ tiêu tuyển dụng.

Quân đội và cảnh sát Afghanistan có tiếng xấu về thương vong cao, đào ngũ và tham nhũng – với một số chỉ huy hàng tháng vẫn nhận lương của những binh sĩ mà trên thực tế không hề tồn tại - được gọi là "lính ma".

Trong báo cáo mới nhất trước Quốc hội Mỹ, Tổng thanh tra đặc biệt về Afghanistan (SIGAR) bày tỏ "những quan ngại nghiêm trọng về tác động ăn mòn của nạn tham nhũng ... và mức chính xác đáng ngờ của dữ liệu về sức mạnh thực tế của các lực lượng này".

Jack Watling thuộc Viện Nghiên cứu Dịch vụ Hoàng gia Anh (Royal United Services Institute) nhận định, thậm chí quân đội Afghanistan chưa bao giờ biết chắc họ thực sự có bao nhiêu quân lính.

Chưa kể, còn có rất nhiều vấn đề về giữ gìn trang thiết bị và tinh thần. Binh sĩ thường được điều đến những khu vực mà họ không hề có mối liên hệ nào về gia đình hay bộ tộc. Đó là lý do một số có thể đã quá nhanh chóng từ bỏ vị trí mà không chiến đấu chống Taliban.

Trong khi đó, ngày càng khó định lượng được sức mạnh của Taliban.

Theo Trung tâm Chống khủng bố Mỹ ở West Point, các ước tính chỉ ra rằng lực lượng này bao gồm 60.000 chiến binh nòng cốt. Cộng với các nhóm ủng hộ và các cánh quân nổi dậy khác, quân số có thể vượt quá mốc 200.000. 

Tiến sĩ Mike Martin - một cựu sĩ quan quân đội Anh nói tiếng Pashto – đã lên tiếng cảnh báo về những nguy cơ khi xác định Taliban là một nhóm đơn lẻ duy nhất. Ông mô tả "Taliban đang tiến gần hơn tới liên minh của những người nắm đặc quyền độc lập liên kết với nhau một cách lỏng lẻo và có lẽ là tạm thời".

Theo vị tiến sĩ, chính phủ Afghanistan cũng đang bị chia rẽ bởi các động cơ phe phái địa phương. Lịch sử Afghanistan cho thấy các gia đình, bộ tộc và kể cả giới chức chính phủ thường đổi phe, chủ yếu là để đảm bảo sự tồn tại của chính họ. 

Tiếp cận vũ khí 

Chính phủ Afghanistan lẽ ra phải nắm lợi thế cả về kinh phí và vũ khí. Họ đã nhận được hàng tỷ đôla để trả lương và trang bị cho binh lính - phần lớn là từ Mỹ. Trong báo cáo tháng 7/2021, SIGAR chỉ ra hơn 88 tỷ USD đã được rót cho an ninh của Afghanistan. Nhưng SIGAR đặt ra: "Vấn đề số tiền đó có được chi tiêu hợp lý hay không cuối cùng sẽ được trả lời bằng kết quả của cuộc chiến trên thực địa".

Taliban đã chiếm được một loạt tỉnh thành của Afghanistan chỉ trong thời gian ngắn. Ảnh: AP

Và, lẽ ra Không quân Afghanistan phải đảm bảo cho mình một ưu thế quan trọng trên chiến trường. Nhưng họ lại liên tục gặp khó khăn trong duy trì và vận hành 211 chiếc máy bay của mình (một vấn đề ngày càng trở nên nghiêm trọng khi Taliban cố tình nhắm mục tiêu vào các phi công). cũng không có khả năng đáp ứng các yêu cầu từ các chỉ huy trên mặt đất. Lực lượng này cũng chẳng thể đáp ứng yêu cầu từ các chỉ huy trên mặt đất.  

Vì thế mà Không lực Mỹ mới đây đã phải tham gia trên bầu trời các thành phố như Lashkar Gah, nơi đang bị Taliban tấn công. Nhưng chưa rõ Washington sẵn sàng cung cấp sự yểm trợ đó trong bao lâu.

Taliban thường dựa vào doanh thu từ buôn bán ma túy, nhưng lực lượng này còn nhận được sự hỗ trợ từ bên ngoài.

Gần đây, Taliban đã chiếm được nhiều vũ khí và trang thiết bị từ lực lượng an ninh Afghanistan, một số được Mỹ cung cấp như xe quân sự Humvee, ống ngắm ban đêm, súng máy, súng cối và pháo. Ngoài công lực chết chóc của Thiết bị nổ cải tiến (IED), kiến thức địa phương và sự hiểu biết về địa hình đã mang lại lợi thế cho lực lượng này.

Hướng trọng tâm vào miền bắc và miền tây

Một số chuyên gia đã nhìn thấy bằng chứng về một kế hoạch phối hợp trong đà tiến gần đây của Taliban. 

Ben Barry – một thiếu tướng quân đội Anh và hiện là thành viên cấp cao tại Viện Nghiên cứu Chiến lược – cho rằng thành tích của Taliban có thể mang tính cơ hội. Nhưng ông thừa nhận: "Nếu bạn phải viết một kế hoạch chiến dịch, tôi thấy khó nghĩ ra điều gì tốt hơn thế này". 

Vị tướng chỉ ra trọng tâm các cuộc tấn công của Taliban ở miền bắc và miền tây, chứ không phải ở các thành trì truyền thống ở miền nam, và lần lượt thâu tóm được một loạt tỉnh thành.

Taliban còn chiếm giữ các chốt kiểm tra và cửa khẩu biên giới then chốt, "nẫng" nhiều nguồn tiền hải quan khỏi chính phủ vốn đang thiếu tiền mặt. Lực lượng này còn tăng cường các vụ giết hại có chủ đích, nhằm vào các quan chức, nhà hoạt động và phóng viên.

Chậm rãi, nhưng Taliban đã xóa sổ những thành tích nhỏ mà chính phủ đã đạt được trong 20 năm qua. 

Về chiến lược của Kabul, càng khó định nghĩa hơn. 

Các cam kết giành lại những lãnh địa mà Taliban chiếm giữ dường như ngày càng trở nên vô nghĩa. 

Ông Barry nói rằng, dường như chính phủ đang có một kế hoạch để giữ các thành phố lớn hơn. Lực lượng biệt kích Afghanistan đã được triển khai để ngăn Lashkar Gah ở Helmand thất thủ.

Taliban giành lãnh địa thần tốc như thế nào?

Nhưng sẽ trụ được bao lâu? 

Lực lượng đặc nhiệm Afghanistan có quân số tương đối nhỏ, khoảng 10.000 người, và họ đã bị kéo căng hết sức.

Taliban dường như còn giành thắng lợi về mặt tuyên truyền, giúp nâng cao tinh thần trên chiến trường và tạo cảm giác đoàn kết. Trái lại, chính phủ Afghanistan đang trong tình thế nguy hiểm nhưng bị chia rẽ và liên tiếp sa thải các tướng lĩnh. 

Kết cục ra sao?

Về phía chính phủ Afghanistan, tình thế rất ảm đạm. Tuy nhiên, theo Jack Watling thuộc Viện Nghiên cứu Dịch vụ Hoàng gia Anh, "tình hình vẫn có thể được cứu vãn bằng chính trị". Ông cho rằng, nếu chính phủ có thể thu phục được các thủ lĩnh bộ lạc thì cơ hội vẫn còn đó.  

Thời điểm giao chiến mùa hè sẽ sớm kết thúc khi mùa đông Afghanistan bắt đầu – khiến việc điều động các lực lượng trên bộ trở nên khó khăn hơn. Khả năng vẫn sẽ có bế tắc vào cuối năm nay, và chính phủ sẽ cố giữ Kabul cùng các thành phố lớn hơn. Tình hình thậm chí có thể đổi chiều nếu Taliban rạn nứt.

Nhưng hiện tại, dường như các nỗ lực của Mỹ và NATO nhằm mang lại hòa bình, an ninh và bình ổn cho Afghanistan đã trở nên vô ích.  

Thanh Hảo

Điều gì đã xảy ra với lực lượng quốc phòng Afghanistan?

Có tới 10 tỉnh thành Afghanistan rơi vào tay Taliban chỉ trong một tuần, và Kabul đang lung lay.

TS Jenny Dung Le (SN 1986) là giảng viên của Viện Kinh doanh Quản trị, trường ĐH VinUni. Chị được học tập và giảng dạy tại ĐH Cornell (Mỹ) trong gần 1 năm (từ tháng 2 - tháng 12/2022) theo chương trình Future faculty.

Đây là chương trình nâng cao kĩ năng nghiên cứu giảng dạy của đội ngũ giảng viên trẻ, đạt các tiêu chuẩn của những trường đại học hàng đầu. Vì thế, trong một năm làm việc tại Cornell, giảng viên sẽ được trực tiếp tham gia vào việc giảng dạy và nghiên cứu. Sau thời gian được cố vấn và hướng dẫn bởi một giáo sư Cornell, giảng viên sẽ thực hành giảng bài trên lớp, thực hiện nghiên cứu theo nhóm trên những đề tài thực tế.

Nhớ lại những ngày đầu đứng lớp tại Cornell, TS Jenny cho biết, sinh viên ở Mỹ có thói quen đặt câu hỏi và tham gia bài giảng rất chủ động, nên giảng viên phải chuẩn bị gấp 5, 10 lần những kiến thức có trong bài giảng, để sẵn sàng trả lời và mở rộng đề tài cùng với sinh viên.

“Mức độ cạnh tranh đầu vào của ĐH Cornell rất khủng khiếp. Do đó, sinh viên tại ngôi trường này rất giỏi. Các bạn đều là tinh hoa đến từ nhiều quốc gia khác nhau trên thế giới”, TS Jenny chia sẻ.

“Dạy ở Cornell có chút áp lực như chẳng hạn mới dạy 5 phút nhưng đã có sinh viên giơ tay lên hỏi. Trong giờ học, bất cứ lúc nào các bạn cũng có thể giơ tay lên hỏi. Đây là một áp lực không hề dễ dàng đối với người giảng viên khi đứng trên bục giảng”, TS Jenny nhớ lại.

Lý thuyết và thực tế luôn được song hành 

Sau khi được học tập và trực tiếp giảng dạy ở Cornell, TS Jenny chỉ ra rằng trường ĐH thuộc top 8 Ivy League (top 8 trường ĐH hàng đầu nước Mỹ) có 2 lợi thế chính. 

Thứ nhất, Cornell có mối liên hệ chặt chẽ với các doanh nghiệp, kinh nghiệm thực tiễn nhiều khi từng trực tiếp giải quyết các bài toán trong kinh doanh nên các bài giảng, hoạt động giảng dạy của họ đều mang tính ứng dụng rất cao, gắn với thực tiễn.

Thứ hai, chương trình đào tạo cho sinh viên tại Cornell không chỉ tập trung vào việc truyền tải kiến thức mà còn bồi đắp về khả năng tư duy, khả năng suy nghĩ, đánh giá, phân tích và giải quyết vấn đề. Giảng viên sẽ đánh giá sinh viên dựa trên những “thử thách”, đóng góp trong lớp học. 

Đội ngũ giảng viên ở Cornell bao gồm những chuyên gia hàng đầu. Họ vừa tham gia vào công tác nghiên cứu vừa tư vấn cho các doanh nghiệp, giải quyết các bài toán thực tế. 

Theo TS Jenny, cái khó nhất khi áp dụng mô hình học tập và giảng dạy tại ĐH Cornell về Việt Nam chính là làm sao để thu hút được đội ngũ giảng viên tài năng và tạo được môi trường cho các giảng viên có cơ hội làm việc thực tiễn với các doanh nghiệp, từ đó làm giàu thông tin và chất lượng cho bài giảng.

Do đó, việc áp dụng mô hình này khả quan với trường ĐH khởi nghiệp như VinUni, có mối liên hệ chặt chẽ với Cornell và hệ thống trường Ivy League. 

Hiện tại, TS Jenny đang tham gia dự án đánh giá và cải thiện hệ thống quản trị trải nghiệm khách hàng tại Vinpearl. Những đánh giá ban đầu cho thấy hệ thống còn một số điểm hạn chế, cần được cải thiện dựa trên ứng dụng hiểu biết về hành vi khách hàng và trí tuệ nhân tạo (AI). Dự án này được kỳ vọng hỗ trợ Vinpearl hiệu quả hơn trong việc tối ưu nguồn lực và nâng cao sự hài lòng của khách hàng.

“Tôi đã thay đổi cách giảng dạy”

Tại ĐH VinUni, TS Jenny giảng dạy Quản trị khách sạn, Digital marketing, Hành vi khách hàng. Chương trình này được chị đánh giá cao về những ưu điểm vượt trội.

Thứ nhất, khung đào tạo và tài liệu giảng dạy được kế thừa từ Cornell, đảm bảo chất lượng đào tạo đẳng cấp hàng đầu thế giới. 

Thứ hai, kế thừa tinh thần đào tạo lãnh đạo kinh doanh của trường đại học hàng đầu nước Mỹ trong ngành khách sạn, VinUni tập trung vào phát triển hiểu biết ngành và tư duy quản lý, khả năng phân tích sâu tình hình kinh doanh và xử lý vấn đề, tư duy đổi mới sáng tạo và tinh thần phục vụ tận tâm. VinUni đặt trọng tâm vào phát triển tầm nhìn, tư duy chiến lược để sinh viên ra trường có thể cạnh tranh sòng phẳng với quản trị viên tập sự đến từ các tập đoàn đa quốc gia khắp thế giới. 

Thứ ba, sinh viên VinUni đã và đang phát triển kỹ năng nghề thông qua các chương trình thực tập mùa hè với các đối tác của VinUni như Marriott, International, Melia... Nhà trường đang thảo luận với các đối tác về cơ hội thực tập ở nước ngoài cho các em, đặt các em vào vị thế thuận lợi để phát triển sự nghiệp trong ngành.

Sau thời gian gần 1 năm học tập và giảng dạy tại ĐH Cornell, TS Jenny đã có nhiều thay đổi trong việc giảng dạy khi trở về Việt Nam. 

Theo đó, thay vì đến lớp và nghe giảng viên giảng bài, các bạn sinh viên sẽ theo mô hình tự học. Cụ thể, trước giờ học, TS Jenny lên bài giảng, chia sẻ nội dung bài học, sinh viên có nhiệm vụ đọc sách trước để tìm hiểu sâu thêm, đồng thời trả lời một số câu hỏi liên quan đến chủ đề bài học, với tiêu chí học đến đâu nhớ đến đấy, thay vì cuối kỳ mới dồn dập ôn tập.

TS Jenny đưa ra 4 yếu tố chính để đánh giá các bạn sinh viên tại VinUni, bao gồm đi học đầy đủ, tham gia vào các hoạt động thảo luận, tranh luận trên lớp; trả lời các câu hỏi, làm bài tập quizz cho mỗi bài học; giải quyết một bài toán kinh doanh; bài học lớn nhất rút ra được sau khóa học là gì?

Việc đến lớp được thuyết trình và phản biện giúp các bạn sinh viên cảm thấy hào hứng hơn, thay vì học tập theo cách truyền thống.

Thế Định

Trực tiếp bóng đá Aston Villa vs MU: Bất ngờ đội hình ra sân

Tuy nhiên, các cuộc thảo luận tiếp tục vào hôm nay (14/7) với hy vọng đôi bên sẽ thỏa hiệp và đạt được sự nhất trí về phí chuyển nhượng, trước lúc MU bay sang Mỹ du đấu.

HLV Ten Hag quyết tâm ký hợp đồng với cậu học trò cũ từng làm việc ở Ajax. Trong khi Inter cũng cần tiền để hoàn tất chiêu mộ Lukaku từ Chelsea.

Mặt khác, MU đang cố gắng tiết kiệm tiền để họ có thể mua thêm một tiền đạo, mục tiêu hàng đầu đang là Rasmus Hojlund của Atalanta.

Đội bóng thành Manchester huy động tiền bằng cách bán bớt cầu thủ, khi Alex Telles trở thành mục tiêu của Al-Nassr.

CLB của Saudi Arabia muốn tái hợp hậu vệ trái Brazil với người đồng đội cũ ở Old Trafford là Cristiano Ronaldo.

MU cũng sẵn sàng bán Fred cùng Anthony Elanga. Hiện Fulham đặc biệt quan tâm đến tuyển thủ Brazil, còn Everton dự định hỏi mua Elanga 15 triệu bảng.

Vài cái tên khác trong diện cần thanh lý gấp gồm Donny van de Beek, Eric Bailly, Anthony Martial và Brandon Williams.

Ảnh: Instagram

Lepre quả quyết, anh hiện kiếm được ít nhất 120.000 đôla Australia (hơn 1,98 tỷ đồng) mỗi tháng chỉ từ làm việc trên máy tính xách tay. Hiện, anh đang tìm kiếm một người cộng tác hoàn hảo để mở rộng công việc kinh doanh thương mại điện tử của mình.

Trong một video đăng tải trên Youtube mới đây, Lepre kêu gọi mọi người ứng tuyển vào vị trí trợ lý riêng của mình, công việc anh mô tả là "hấp dẫn nhất thế giới".

Lepre giải thích, trợ lý riêng sẽ "chu du khắp thế giới, làm việc trực tiếp với anh" và mọi chi phí ăn ở, đi lại cho các chuyến công tác này do công ty của anh đài thọ. Nếu trúng tuyển, bạn sẽ nhận được mức thù lao hàng năm ít nhất là 52.000 đôla Australia (hơn 860 triệu đồng) để giúp Lepre điều hành các công việc kinh doanh khắp toàn cầu.

Tuy nhiên, chàng triệu phú trẻ tiết lộ, để có cơ hội trúng tuyển, các ứng viên sẽ phải đáp ứng một số yêu cầu, chẳng hạn như khả năng đảm đương nhiều nhiệm vụ cùng lúc, sắp xếp kế hoạch công tác, thành thạo về các kênh truyền thông xã hội, tỉ mỉ, kiên trì và có hộ chiếu còn hạn ít nhất 12 tháng.

Hình ảnh về các chuyến chu du "sang, chảnh" khắp thế giới của Lepre trên trang cá nhân. Ảnh: Instagram

Ảnh: Instagram

Theo Daily Mail, Lepre đang học đại học thì bỏ ngang và phải lo trả nợ hơn 40.000 đôla Australia (hơn 660.000 triệu đồng) từ thời sinh viên. Song, mọi thứ đã thay đổi khi anh quyết định khởi nghiệp bằng thương mại điện tử và nhanh chóng phát triển doanh nghiệp như ngày nay.

Là chủ của 4 công ty kinh doanh trực tuyến, công việc đưa Lepre tới nhiều nơi trên thế giới như Nhật, Dubai và Hawaii. Như những hình ảnh chàng triệu phú trẻ hay chia sẻ trên Instagram, trợ lý riêng sẽ có cơ hội tháp tùng anh tới nhiều địa điểm tuyệt đẹp mà nhiều người mơ ước đặt chân đến.

Tuấn Anh