Công cụ tìm kiếm đáng sợ nhất mạng web?

John Matherly, tác giả của Shodan, công cụ tìm kiếm đáng sợ nhất mạng Internet đã khẳng định như đinh đóng cột như vậy.

Không sử dụng cơ chế "càn lướt, sục sạo mạng web để tìm kiếm các website" như Google, Shodan chỉ tập trung thăm dò các kênh sau của mạng Internet. Nói cách khác, nó giống như một Google "đen tối", chuyên càn quét máy chủ, webcam, máy in, routers và tất cả những thứ khác, miễn là chúng có kết nối với mạng Internet.

Shodan hoạt động 24/7 và thu thập thông tin từ khoảng 500 triệu thiết bị, dịch vụ mỗi tháng.

Bạn sẽ thực sự ngỡ ngàng với những gì mình tìm thấy sau khi thực hiện một thao tác tìm kiếm đơn giản trên Shodan. Vô số đèn giao thông, camera an ninh, các thiết bị tự động trong nhà hay các hệ thống sưởi nhiệt thông minh đều kết nối với Internet và có thể dễ dàng định vị giống như bóc kẹo.

Sau một thời gian dùng quen, bạn có thể tìm thấy hệ thống điều khiển của cả một công viên nước, một trạm xăng, dàn tủ ướp lạnh rượu vang của khách sạn. Các nhà nghiên cứu bảo mật thậm chí còn có thể định vị hệ thống điều khiển và kiểm soát nhà mạng điện hạt nhân hay các lò gia tốc hạt thông qua Shodan.

Điều thực sự đáng nói về khả năng tìm kiếm thông tin của Shodan - cũng như tác nhân khiến cho nó trở nên thực sự đáng sợ - là rất hiếm những thiết bị mà Shodan có thể sục sạo được trang bị các hàng rào bảo mật.

"Bạn có thể đăng nhập vào khoảng một nửa mạng Internet với mật khẩu mặc định", ông HD Moore, Giám đốc Bảo mật của Rapid 7 bình luận. "Đó là một sự thất bại kinh hoàng nhưng chưa được thừa nhận của giới bảo mật".

Chỉ một từ khóa tìm kiếm "mật khẩu mặc định" sẽ tiết lộ vô số các thiết bị điều khiển hệ thống, máy in, máy chủ dùng "admin" làm username và "1234" làm mật khẩu chính. Nhiều hệ thống nối mạng thậm chí còn chả có mật khẩu - tất cả những gì bạn cần là một trình duyệt web để có thể kết nối chúng.

Trong bài thuyết trình tại hội thảo an ninh mạng Defcon hồi năm ngoái, chuyên gia bảo mật độc lập Dan Tentler đã trình diễn cách sử dụng Shodan để tìm kiếm hệ thống điều khiển cửa garage, máy nước nóng và dàn lạnh tổng trong các tòa nhà/căn hộ cao cấp.

Tentler đã tìm thấy một dàn máy rửa xe có thể bật/tắt chỉ với một nút bấm trên máy tính tại Đan Mạch, hoặc hệ thống điều khiển giao thông của cả một thành phố có thể được chuyển sang chế độ "test" chỉ với một câu lệnh duy nhất. Anh ta thậm chí còn tìm thấy hệ thống điều khiển một nhà máy điện thủy điện ở Pháp với 2 turbine, mỗi turbine có công suất 3 megawatt.

Sẽ đáng sợ thế nào nếu những thông tin này rơi vào tay kẻ xấu?

"Bạn có thể gây ra rất nhiều tổn thất", Tentler kết luận. Ai cũng hiểu là anh ta đã nói giảm, nói tránh nhiều lắm rồi đấy!

Câu hỏi đặt ra là vì sao tất cả các thiết bị nối mạng nói trên lại hớ hênh như vậy? Tất cả là vì sự chủ quan. Nhiều sản phẩm như khóa cửa thông minh được thiết kế để có thể nối mạng và điều khiển từ xa bằng iPhone. Người thiết kế ra chúng tưởng rằng những sản phẩm này rất khó rơi vào tầm ngắm của hacker nên bảo mật chỉ là thứ yếu.

Trên thực tế, các chuyên gia bảo mật cho rằng, lẽ ra rất nhiều thiết bị kể trên không được phép online một phút nào. Các công ty thường bỏ tiền ra sắm những hệ thống cho phép họ điều khiển hệ thống sưởi nhiệt bằng máy tính. Họ kết nối máy tính với hệ thống này như thế nào? Thay vì kết nối trực tiếp, nhiều nơi lại đấu nối cả hai với máy chủ web và thế là vô tình chia sẻ chúng với cả thế giới.

Tin an ủi duy nhất là hiện tại, Shodan chủ yếu đang được sử dụng vào các mục đích tốt.

Matherly đã hạn chế mỗi từ khóa tìm kiếm chỉ có thể hiển thị 10 kết quả nếu như người dùng không có tài khoản đăng ký. Con số này tăng thành 50 nếu bạn có tài khoản. Nếu như muốn xem được mọi thông tin mà Shodan có thể cung cấp, Matherly sẽ yêu cầu bạn phải cung cấp nhiều thông tin cá nhân hơn, đồng thời trả tiền cho anh ta.

Chính vì thế, tại thời điểm này thì các hacker mũ trắng, các chuyên gia bảo mật, các nhà nghiên cứu và cơ quan hành pháp đang là người dùng chính của Shodan. Nhưng như lời thừa nhận của Matherly thì kẻ xấu hoàn toàn có thể coi đây là một xuất phát điểm tốt. Hầu hết các vụ tấn công mạng hiện nay đều nhằm mục đích ăn trộm tiền hoặc thông tin mật của doanh nghiệp. Bọn tội phạm mạng chưa thử cho nổ tung một tòa nhà hoặc tắt hết hệ thống đèn giao thông trong thành phố, nhưng điều đó không có nghĩa là không thể xảy ra.

Trọng Cầm(Theo CNN)

Thông tin về bức tranh chung của tuyển dụng nhân sự tại Việt Nam, bà Ngô Thị Ngọc Lan, Giám đốc khu vực miền Bắc của Navigos Search cho biết, từ khoảng tháng 10/2022 đến nay, nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam gặp khó khăn.

Khảo sát của Navigos với các doanh nghiệp lĩnh vực sản xuất cho thấy, ít nhất 50% doanh nghiệp đối mặt với sụt giảm doanh thu, trong đó có ngành tới 90% doanh nghiệp bị ảnh hưởng. Thế nhưng, một khảo sát gần đây do Navigos thực hiện với hầu hết các doanh nghiệp trong nhiều ngành khác nhau bao gồm cả CNTT chỉ ra rằng, các doanh nghiệp đều cho biết bị ảnh hưởng, gặp khó khăn giai đoạn sau dịch Covid-19.

Khi doanh nghiệp gặp khó khăn, đương nhiên sẽ tác động đến người lao động. Cụ thể như, doanh nghiệp sẽ sa thải, giảm lương của người lao động. Và mặc dù vẫn có những doanh nghiệp có nhu cầu tuyển dụng nhân sự mới, song theo bà Ngô Thị Ngọc Lan, yêu cầu với các ứng viên đã có sự khác biệt so với giai đoạn trước.

Đại diện Navigos Search khu vực miền Bắc phân tích, trước đây 1 ứng viên có mức điểm 5 – 6/10 vẫn được doanh nghiệp chấp nhận tuyển dụng. Hiện tại, ứng viên ở mức điểm trung bình này sẽ không có cơ hội được doanh nghiệp tuyển dụng. Giờ đây, doanh nghiệp yêu cầu ứng viên phải đạt mức điểm 8, 9/10, cho thấy ứng viên không đơn thuần là làm được công việc hiện tại mà cần có năng lực đáp ứng những yêu cầu công việc trong tương lai trong kỷ nguyên số.

“Không những yêu cầu của đơn vị tuyển dụng với các ứng viên đã cao hơn, hiện nay tỷ lệ chọi vào 1 vị trí tuyển dụng đã tăng cao hơn nhiều so với trước. Ví dụ, theo quan sát của chúng tôi trên VietnamWorks.vn, một yêu cầu tuyển dụng có tầm khoảng 20 ứng viên tham gia ứng tuyển, còn hiện nay số lượng nộp hồ sơ có thể lên đến 60, gấp 3 lần so với trước”, đại diện Navigos Search khu vực miền Bắc nêu dẫn chứng.

Chia sẻ góc nhìn của doanh nghiệp, bà Mai Thúy Hằng, Phó Tổng giám đốc tập đoàn Sun Group lý giải, một trong những nguyên nhân đưa đến việc doanh nghiệp có yêu khắt khe hơn với nhân sự là do người tiêu dùng cuối đang có đòi hỏi nhiều hơn với sản phẩm, dịch vụ mà các doanh nghiệp cung cấp.

Trước yêu cầu phải mang lại nhiều giá trị hơn cho người tiêu dùng, bài toán đặt ra với các doanh nghiệp là nếu có 1 sản phẩm, dịch vụ truyền thống thì cần phải tìm cách cải tiến nó nhằm đưa thêm giá cho khách hàng, có giá bán hợp lý hơn và cung cấp cho người dùng hành trình trải nghiệm vui vẻ hơn.

“Để làm được điều đó, câu chuyện công nghệ, quy trình chỉ là một phần, yêu cầu về con người, nhân sự cần khắt khe hơn nhiều, nhất là với những doanh nghiệp hoạt động trong ngành dịch vụ. Yêu cầu với nhân sự đa dạng, đa chiều và phức tạp hơn. Không chỉ là câu chuyện chuyên môn, thành thục kỹ năng hay có kiến thức, người đi làm ở tất cả các cấp đều phải có tư duy là kết nối tất cả những gì chúng ta đang có để giải quyết vấn đề của khách hàng, của doanh nghiệp tại từng thời điểm, với từng nhóm và ở từng vùng địa lý”, bà Mai Thúy Hằng thông tin thêm.

Là chuyên gia có 30 năm kinh nghiệm điều hành tại các đơn vị thành viên của FPT như FPT Software, FPT Telecom và Đại học FPT, ông Hoàng Nam Tiến nhận xét, hiện nay nhiều người trẻ đã ý thức được rằng việc ‘định nghề’ có khi còn quan trọng hơn là học đại học.

Minh chứng cho nhận xét của mình, ông Hoàng Nam Tiến thông tin, nhiều công nhân một số địa phương đang lâm vào tình trạng thất nghiệp, ngoài lý do từ kinh tế khó khăn, còn có nguyên nhân từ việc robot đang dần thay thế công việc của người lao động.

“Cách đây 4 năm khi tôi nói chuyện robot có thể thay thế lao động tại Việt Nam, nhiều người không tin. Nhưng những con robot từng có giá 400.000 USD  thì nay chỉ còn 30.000 USD, và chúng có thể làm việc 24h mỗi ngày, 7 ngày trong tuần, 365 ngày mỗi năm mà không đòi tăng lương. Nhiều công nhân làm những việc đơn thuần, dù còn rất trẻ nhưng đã bị robot cướp mất việc”, ông Hoàng Nam Tiến chia sẻ.

Không chỉ công nhân, theo vị Phó Chủ tịch Hội đồng trường Đại học FPT, nhiều nhân sự trong các ngành nghề khác như nhà báo, lập trình viên cũng có nguy cơ bị trí tuệ nhân tạo thay thế, cướp việc.

Với nhà báo, ông Hoàng Nam Tiến dự báo, không quá 3 năm nữa, việc viết tin thông thường của nhà báo sẽ bị thay thế bởi trí tuệ nhân tạo. Những nhà báo chỉ viết tin khi đó sẽ không có việc. Lúc này, việc làm điều tra, nghiên cứu mới là quan trọng với các nhà báo.

Tương tự, trước đây một kỹ sư CNTT ra trường chỉ cần thành thạo 2 ngôn ngữ là tiếng Anh (tiếng Nhật) và ngôn ngữ lập trình là hoàn toàn có thể kiếm sống tốt với mức thu nhập 20 -30 triệu đồng/tháng. Nhưng đến nay, điều này không còn đúng nữa. Nếu chỉ giỏi ngoại ngữ và 1 ngôn ngữ lập trình thì các kỹ sư CNTT, lập trình viên vẫn sẽ mất việc, bởi các dòng lệnh viết bằng Java, C++... bây giờ có thể lên ChatGPT lấy về, không cần code.

Từ thực tế đó, ông Hoàng Nam Tiến nhấn mạnh rằng người lao động cần phải không ngừng học tập để cập nhật, nâng cao trình độ. Để tránh rơi vào tình trạng thất nghiệp, công nhân cần được đào tạo lại, phải học nghề chuyên sâu, không phải chỉ học trong nhà máy 2 – 3 tháng là đi làm như trước đây.

Trong khi đó, các nhà báo cũng phải học nâng cao kiến thức, kỹ năng để nâng lên một level mới, không đơn thuần chỉ là viết tin. Với nhân sự ngành CNTT, các sinh viên mới ra trường, muốn có vị trí của mình, không bị trí tuệ nhân tạo thay thế thì phải học thêm về Big Data, AI, Blockchain...

“Người lao động ngày hôm nay phải khác và câu nói 'Học tập suốt đời' giờ đây đã là đòi hỏi mang tính thực tiễn, hoàn toàn không phù phiếm”, ông Hoàng Nam Tiến khẳng định.

Đáp án đề thi toán tốt nghiệp THPT quốc gia 2017 tất cả các mã đề

Lời giải tham khảo môn toán mã đề 112 tốt nghiệp THPT quốc gia 2017

Chiều 22/6, 866.000 thí sinh trên cả nước làm bài thi môn toán. Năm nay, lần đầu tiên môn toán được làm bài theo hình thức trắc nghiệm.

Để xét công nhận tốt nghiệp THPT, thí sinh học chương trình Giáo dục THPT phải dự thi 4 bài thi, gồm 3 bài thi độc lập là Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ và 1 bài thi do thí sinh tự chọn trong số 2 bài thi tổ hợp. Với thí sinh học chương trình giáo dục thường xuyên cấp THPT sẽ phải dự thi 3 bài thi, gồm 2 bài thi độc lập là Toán, Ngữ văn và 1 bài thi do thí sinh tự chọn trong số 2 bài thi tổ hợp.

Các thí sinh được chọn dự thi cả 2 bài thi tổ hợp, điểm bài thi tổ hợp nào cao hơn sẽ được chọn để tính điểm xét công nhận tốt nghiệp THPT. Thí sinh giáo dục thường xuyên có thể chọn dự thi cả bài thi Ngoại ngữ, điểm bài thi này để xét tuyển sinh ĐH, CĐ, không dùng để tính điểm xét công nhận tốt nghiệp THPT.

Để xét tuyển ĐH, CĐ, thí sinh đã tốt nghiệp THPT phải dự thi các bài thi độc lập, bài thi tổ hợp hoặc các môn thi thành phần của bài thi tổ hợp, phù hợp với tổ hợp bài thi, môn thi xét tuyển vào ngành, nhóm ngành theo quy định của trường ĐH, CĐ.

Bộ GD-ĐT cũng cho biết, các đơn vị hội đồng thi công bố và thông báo kết quả cho thí sinh vào ngày 07/7/2017.

Công bố kết quả xét công nhận tốt nghiệp THPT chậm nhất ngày 14/7/2017.

• BAN GIÁO DỤC

AI tạo sinh là một dạng trí tuệ nhân tạo có khả năng tạo ra nội dung và ý tưởng mới ở nhiều hình thái khác nhau như văn bản, hình ảnh, video, âm nhạc. Từ đó, AI có thể tạo ra các bài hát, loại thuốc, bộ phim, game mới... với việc sử dụng mô hình ngôn ngữ lớn (LLMs).

Theo ước tính của McKinsey gần đây, AI tạo sinh có thể đóng góp cho nền kinh tế thế giới 4,4 nghìn tỉ USD. Nghiên cứu được đánh giá dựa trên 60.000 ứng dụng của AI tạo sinh cho các ngành nghề khác nhau.

Theo ông Ha Jung Woo, các mô hình ngôn ngữ lớn để phát triển AI tạo sinh hiện nay đều dùng tiếng Anh, chính vì vậy khi mô hình chạy trên các ngôn ngữ khác sẽ không được đầy đủ và gặp lỗi, và cũng vì là tiếng Anh nên khi sử dụng tạo ra sự thiên vị, đặc biệt là về văn hoá không đáng có.

Chính vì thế ông cho rằng, việc làm chủ về dữ liệu và công nghệ là yếu tố quan trọng mà nhiều quốc gia cân nhắc trong tương lai, vượt qua rủi ro việc phụ thuộc nước khác. Chẳng hạn như ở Hàn Quốc, Naver cũng đã tạo ra mô hình ngôn ngữ lớn tiếng Hàn để phục vụ Chính phủ và các doanh nghiệp trong nước khi triển khai ứng dụng AI.

Đồng quan điểm, tiến sĩ Đào Đức Minh, Tổng giám đốc VinBigdata cũng cho rằng, người Việt cũng có thể tạo sản phẩm AI tạo sinh trong nước giúp đảm bảo an toàn, chính xác thông tin và phục vụ tốt nhất chính quyền, xã hội…

Theo ông Đào Đức Minh, khi chatGPT ra mắt cuối 2022 đã tạo ra làn sóng ngầm cạnh tranh giữa các quốc gia và các tập đoàn lớn trong việc nghiên cứu, ra mắt các mô hình AI tạo sinh và các mô hình ngôn ngữ lớn.

Cụ thể ở Mỹ, ngoài công cụ chatGPT của OpenAI, còn có các mô hình AI tạo sinh khác như Bard của Google, Titan của Amazon. Tại Trung Quốc có Earnie Bot của Baidu, SenseChat của Sense Time, Hunyan của Tencent. Tại Hàn Quốc có HyperClova X của Naver…

Ông Đào Đức Minh cho biết, để phát triển mô hình ngôn ngữ lớn ứng dụng vào AI tạo sinh là một việc làm không đơn giản và tốn  rất nhiều chi phí, nếu ứng dụng AI tạo sinh dựa trên các nền tảng mô hình ngôn ngữ lớn có sẵn trên thế giới, Việt Nam có nguy cơ đối mặt nhiều rủi ro. Chẳng hạn như, với mô hình ngôn ngữ lớn của nước ngoài, dữ liệu tiếng Việt chỉ chiếm tỷ lệ rất nhỏ, chủ yếu là tiếng Anh nên khó đảm bảo tính chính xác, bảo mật dữ liệu, sự phù hợp cho nhu cầu của doanh nghiệp... 

Lấy ví dụ, các mô hình ngôn ngữ lớn của nước ngoài có hàng trăm tỉ tham số. Để chạy mô hình thực tế đòi hỏi hạ tầng tính toán rất lớn, nhưng chất lượng mang lại không tương xứng vì mô hình AI có thể trả lời sai, đặc biệt trong các kiến thức lịch sử, văn hóa, những vấn đề mang tính đặc trưng mỗi quốc gia.

Chính vì lí do này, VinBigdata đã quyết định xây dựng mô hình ngôn ngữ lớn bằng tiếng Việt, với mục tiêu hướng đến đảm bảo bảo mật dữ liệu, cải thiện tính chính xác, giảm chi phí, phù hợp với thực trạng trong nước. Nhóm chuyên gia xây dựng mô hình có số lượng tham số nhỏ hơn chatGPT hàng trăm lần nhưng nó được xây dựng trên lượng dữ liệu của người Việt. 

Mô hình có thể trả lời câu hỏi mang tính đặc thù địa phương với độ chính xác cao. Cụ thể, khi hỏi về luật với hai vi phạm khác nhau nhưng mô hình chatGPT lại có chung một câu trả lời và nội dung chung chung. Trong khi mô hình AI dùng dữ liệu người Việt có thể trả lời chính xác căn cứ theo luật, nghị định, mức phạt, dẫn nguồn thông tin... rất cụ thể.

Để chứng minh về sự chính xác này, tiến sĩ Đào Đức Minh đã đưa ra ví dự khi hỏi về tác phẩm “Vợ Nhặt” trong văn học Việt Nam trên chatGPT và mô hình ngôn ngữ lớn tiếng Việt do VinBigdata phát triển, kết quả mô hình của VinBigdata trả lời chính xác hoàn toàn còn ChatGPT lại trả lời không rõ ràng.

Đại diện của VinBigdata cũng cho rằng, việc làm chủ AI tạo sinh trong nước quan trọng vì nó có thể giúp Chính phủ làm chủ nội dung, tránh thông tin sai lệch, đảm bảo an toàn dữ liệu quốc gia, cũng như đưa công nghệ Việt vươn tầm thế giới.