Kelly Rowland tại sự kiện amfAR: 

Thu Nhi

Ảnh, Clip: Instagram

Phó Chủ tịch VNISA Ngô Tuấn Anh cho hay, theo một nghiên cứu, độ tuổi trung bình trẻ em Việt Nam sở hữu điện thoại là 9 tuổi, sớm hơn thế giới 4 năm, trong khi độ tuổi trung bình trẻ có hiểu biết ban đầu về an toàn thông tin mạng là 13 tuổi.

“Hầu hết các em chưa được trang bị các kiến thức để bảo vệ thông tin cá nhân cũng như an toàn của bản thân khi tham gia môi trường mạng và vô hình chung, dữ liệu của các trẻ em cũng trở thành những miếng mồi của những kẻ xấu”, ông Ngô Tuấn Anh lưu ý.

Nhận định tình trạng lộ lọt, đánh cắp dữ liệu cá nhân, trong đó có dữ liệu của trẻ em khá phổ biến, bà Đinh Như Hoa, Trưởng phòng Kiểm định, Trung tâm Ứng cứu khẩn cấp không gian mạng Việt Nam (VNCERT/CC), Cục An toàn thông tin, Bộ TT&TT cho biết, có một số nguyên nhân chính dẫn đến thông tin, dữ liệu của trẻ em bị lộ lọt.

Nguyên nhân đầu tiên là do các hệ thống thông tin thu thập, lưu trữ dữ liệu người dùng nhưng chưa phê duyệt cấp độ và chưa được triển khai đầy đủ các phương án bảo đảm an toàn thông tin theo cấp độ tương ứng dẫn đến dễ bị tấn công, khai thác.

Bên cạnh đó, thông tin của trẻ còn bị lộ lọt do nhận thức của người dùng chưa tốt, bất cẩn, cung cấp thông tin dễ dàng trên mạng. Ví dụ, dịp cuối năm học rất dễ nhìn thấy các bố mẹ vô tư khoe thành tích năm học của con trên mạng xã hội bằng những hình ảnh có đầy đủ thông tin về trường lớp....

Ngoài ra, các quan, tổ chức, doanh nghiệp thu thập nhiều dữ liệu nhưng không bảo vệ an toàn; chia sẻ trái phép cho bên thứ ba; lộ lọt từ nhân viên quản lý dữ liệu. Cùng với đó, lừa đảo trực tuyến gia tăng, nhiều website được lập ra để thu thập thông tin cá nhân.

Ở góc độ của tổ chức tham gia nhiều hoạt động bảo vệ trẻ em, chuyên gia Bùi Duy Thành, đại diện World Vision Việt Nam cho rằng, khi đề cập đến tác động, ảnh hưởng của mất an toàn thông tin với trẻ em, chúng ta cần hiểu rằng hành vi đánh cắp thông tin cá nhân trẻ chỉ là bước đầu tiên, sau đó những kẻ xấu/ kẻ phạm tội sẽ lợi dụng những thông tin đánh cắp được để tiếp tục xâm hại trẻ em, dẫn đến các hệ quả khác.

“Nghiên cứu được Disrupting Harm thực hiện tại Việt Nam cũng như các nước khác trong khu vực đã chỉ ra rằng, rất nhiều vụ xâm hại bóc lột tình dục trẻ em trên mạng, bắt nạt trên mạng bắt đầu từ việc trẻ bị đánh cắp thông tin cá nhân như tên tuổi, địa chỉ, hình ảnh cá nhân, các bí mật đời tư”, ông Bùi Duy Thành thông tin.

Cũng theo đại diện World Vision Việt Nam, báo cáo hàng năm của kênh báo cáo quốc tế Cyber Tipline đã phần nào cho mức độ nghiệm trọng của tình trạng mất an toàn thông tin và xâm hại trẻ em trên mạng tại Việt Nam. “Đặc biệt, để nói về tác động, ảnh hưởng tiêu cực với trẻ em, tôi nghĩ rằng không có chia sẻ nào thật hơn chia sẻ đến từ chính các nạn nhân. Những cảm xúc được thể hiện thường xuyên và lặp đi lặp lại trong những câu chuyện mà các nạn nhân trẻ chia sẻ trong báo cáo của Disrupting Harm là: sợ hãi, bất lực, ghê tởm, xấu hổ, nhục nhã, bị bỏ rơi và cô đơn…”, ông Bùi Duy Thành nói.

Phòng ngừa vẫn là việc quan trọng nhất

Đại diện Cục Trẻ em, Phó Cục trưởng Nguyễn Thị Nga cũng cho rằng, tổn thương mà trẻ phải đổi mặt khi thông tin cá nhân bị chia sẻ lên mạng, bị kẻ xấu lợi dụng là rất lớn. Ảnh hưởng đầu tiên là gây khó chịu với trẻ, nguy hại hơn là liên quan đến lừa đảo, lạm dụng. Từ việc lộ lọt thông tin cá nhân, còn có thể đưa đến việc trẻ bị bắt nạn, lạm dụng trên mạng.

“Chúng tôi cho rằng, công tác phòng ngừa vẫn là quan trọng nhất. Rất cần sự quan tâm thực sự của cha mẹ cùng trẻ em trên môi trường mạng. Nếu trẻ bị lừa gạt thông qua việc lộ lọt các thông tin trên mạng, cha mẹ và thầy cô cần phải luôn bên cạnh để đồng hành cùng con”, bà Nga nêu quan điểm.

Trao đổi tại tọa đàm, ông Trần Quang Đạt, quyền Vụ trưởng Vụ Giáo dục chính trị và công tác học sinh, sinh viên, Bộ GD&ĐT cho biết, chương trình giáo dục phổ thông đã quy định Tin học là môn bắt buộc. Tuy nhiên, chương trình học, thời lượng giới hạn và chỉ đào tạo các kiến thức cơ bản nên việc phòng ngừa thông tin xấu mới chỉ mang tính lồng ghép. Bộ GD&ĐT chủ trương sẽ triển khai tổ chức các diễn đàn để đào tạo kỹ năng cho học sinh nhằm xử lý các vấn đề gây nguy hại trên mạng.

Theo Thượng tá Chu Đại Thông, Phó trưởng Phòng 7, Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm công nghệ cao - Bộ Công an, thời gian tới, Bộ Công an sẽ tiếp tục phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan để tiến hành kiểm tra việc thi hành Nghị định về bảo vệ thông tin cá nhân nhằm bảo vệ thông tin của người dùng nói chung và thông tin về trẻ em nói riêng. Qua đó, sẽ hạn chế các thông tin cá nhân, các thông tin trẻ em được rao bán và sử dụng bất hợp pháp trên mạng.

Tìm kiếm các giải pháp tốt giúp bảo vệ trẻ em trên mạng

Chung cư Bright City Az Thăng Long

Vị trí:Thôn Lai Xá, xã Kim Chung, huyện Hoài Đức, Hà Nội

Đồng chủ đầu tư:Công ty TNHH Bánh kẹo Thăng Long và Công ty bất động sản AZ

Thông tin dự án:Bright City Là một trong những dự án chuyển đổi từ nhà thương mại sang nhà ở xã hôi theo quyết định số 964/QĐ-UBND ngày 14/2/2014, được ngân hang BIDV tài trợ vốn và bảo lãnh tiến độ xây dựng. Dự án được tọa lạc trên khu đất rộng 14350m2 trong đó diện tích xây dựng 5626m2, diện tích cây xanh và đường nội bộ 8724 m2, được thiết kế 04 tòa nhà cao 35 tầng.

Hiện trạng dự án:Bắt đầu thi công phần trên mặt đất

Chung cư Discovery Complex 

Vị trí:Số 302 đường Cầu Giấy – Q. Cầu Giấy – Hà Nội

Chủ đầu tư:Công ty Cổ phần Đầu tư Thương mại Dịch vụ Cầu Giấy (thành viên của tập đoàn Kinh Do TCI Group)

Thông tin dự án: Dự án được xây dựng trên khu đất 10.218m2 gồm 02 tòa tháp trong đó tháp chung cư cao 54 tầng, tháp văn phòng cao 43 tầng, 05 tầng hầm, 08 tầng thương mại, mật độ xây dựng là 40%.

Hiện trạng dự án: Dự án chung cư Discovery complex bên tòa văn phòng đang thi công đến tầng 28, bên tòa tháp chung cư thi công đến tầng 37

Chung cư Five Star Garden

Vị trí: Số 02 Kim Giang, P. Khương Đình, Q. Thanh Xuân – Hà Nội .

Chủ đầu tư dự án: Công ty cổ phần quan hệ Quốc Tế Đầu Tư Sản Xuất và Công ty Cổ Phần Đại Kim thuộc tập đoàn GFS( Group of Five Star)

Thông tin dự án:Dự án được xây dựng trên khu đất 12.530 m2 gồm 02 tòa cao 33 tầng được chia làm 04 block với 02 tầng hầm liện thông toàn bộ khu đất.

Hiện trạng dự án: Dự án đang thi công phần đường đi, bên tòa G1-G2 xây xong phần tầng hầm, Tòa G3-G4 chuẩn xây đến tầng 5.

Chung cư Hongkong Tower

Vị trí:243A Đê La Thành, Q. Đống Đa, Hà Nội.

Chủ đầu tư:Công ty Cổ Phần Đầu tư Đô thị Kang Long

Thông tin dự án:trong đó: Dự án Chung cư Hongkong Tower là một tổ hợp các căn hộ cao cấp, khu văn phòng, trung tâm thương mại, dịch vụ, khu vui chơi giải trí được đầu tư xây dựng trên khu đất 5.041 m2 gồm 2 tòa tháp cao 27 tầng và 23 tầng trong đó diện tích xây dựng 2410 m2. Dự án gồm 2 tòa tháp A cao 27 tầng và tháp B cao 23 tầng và 3 tầng hầm liên thông nhau

Hiện trạng Dự án:Dự án chung cư HongKong Tower hiện đang thi công phần tầng hầm

Hà Chi

Năm 2018, phần Đọc hiểu ra bài thơ Đánh thức tiềm lực của Nguyễn Duy. Phần Làm văn yêu cầu thí sinh trình bày suy nghĩ về sứ mệnh đánh thức tiềm lực đất nước và ra tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa và Hai đứa trẻ. Điểm trung bình môn Ngữ Văn năm 2018 là 5,45. Trước đó năm 2017, mức điểm trung bình của môn Ngữ văn đạt 5,51 điểm.

Năm 2019, phần Đọc hiểu ra tác phẩm Trước biển của Vũ Quần Phương. Phần Làm văn ra tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Năm 2019 môn Ngữ văn có điểm trung bình là 5,49. Có 27,84% bài thi có điểm dưới 5. Môn Ngữ văn không có điểm 10 nào và có 1.265 bài thi bị điểm liệt (<=1). Điểm số có nhiều thí sinh đạt được nhất là 6 điểm.

Năm 2020, đề Ngữ văn một lần nữa được nhận xét "quen thuộc" và phù hợp với mục đích xét tốt nghiệp. Học sinh cũng quen thuộc với cấu trúc này nên không bất ngờ, bỡ ngỡ. Năm 2020, điểm trung bình bài thi môn Ngữ văn là 6,62. Điểm số có nhiều thí sinh đạt được nhất là 7 điểm. Số thí sinh đạt điểm dưới trung bình là 75.779 (chiếm tỷ lệ 9%). Có 2 thí sinh đạt điểm 10 trong bài thi môn Ngữ văn của kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2020.

Trước khi ly hôn cuối năm 2021, Việt Hoàn và Hoa Trần chung sống 14 năm. Họ quen nhau khi Việt Hoàn biểu diễn trong một chương trình ở Bộ Công thương - nơi Hoa Trần công tác.

Sau khi hôn nhân tan vỡ, Hoa Trần vẫn ở lại nhà cũ cùng 3 con gái. Trong khi đó, Việt Hoàn sống tại nhà vườn rộng 12.000 m2 ở Thạch Thất (Hà Nội). Ngoài thời gian đi hát, anh chăm bón cây và nuôi gia súc như một người nông dân.

Mắt không ngừng nhìn điện thoại là hình ảnh thường thấy ở nhiều nơi. Ảnh: Lê Anh Dũng

Jean Twenge, giáo sư ngành Tâm lý học, đại học San Diego State University, thực hiện nghiên cứu từ các khảo sát hàng năm với số liệu thu thập trên 11 triệu thanh thiếu niên. ⁽¹⁾

Bà kết luận rằng, việc dùng điện thoại thông minh đánh dấu sự khác biệt của thế hệ những người sinh từ năm 1995 với các thế hệ trước.

Những người này lớn lên cùng với sự trỗi dậy của thiết bị di động.

Những bạn trẻ này (ở Mỹ) dành trung bình 6 tiếng một ngày trên Internet. Họ ít thời gian tương tác trực tiếp với bạn bè, gia đình và người xung quanh hơn. Khả năng nhận diện cảm xúc từ người đối diện của họ kém hơn. Hạnh phúc giảm đi. Cô đơn, trầm cảm và lo âu tăng vọt. Khả năng đọc và tập trung tụt dốc.

Khảo sát cho thấy số lượng học sinh cấp 3 của Mỹ đọc sách hàng ngày giảm từ 60 phần trăm năm 1980 còn 16 phần trăm năm 2015. Điểm thi SAT (một bài thi cuối cấp 3 của Mỹ) phần đọc cũng giảm. Các giảng viên đại học thì phàn nàn rằng học sinh không đọc nổi những nội dung khó, sách giáo khoa cũng chẳng thèm sờ vào.

Những người suốt ngày kêu ca Việt Nam không có văn hóa đọc, nghe có thấy quen không ạ?

Hết nghiên cứu này đến nghiên cứu khác đã chỉ ra, càng dùng mạng xã hội nhiều thì mức độ hài lòng với bản thân, sự an yên tự tại, càng giảm đi. Vì sao?

Vì mạng xã hội vẽ lên một bức tranh không thực tế. Ai trên đó cũng xinh đẹp, giỏi giang, hoặc vui vẻ hơn mức bình thường. Vì người ta chỉ đăng những thứ hay ho, hấp dẫn, những khoảnh khắc gắn mác "đời thường" cũng đều dễ khiến người khác ghen tị. Rất nhiều cha mẹ để con nhỏ dùng điện thoại hay các thiết bị di động mà không hề kiểm soát.

James Bridle, trong bài TedTalk của mình, nêu ra một hiện tượng không có gì mới, nhưng rất nhiều người không nhận thức được.⁽²⁾

Youtube, hay giờ cả Facebook, có chức năng tự động gợi ý các video liên quan để giữ người dùng trên trang của họ nhằm tăng lợi nhuận. Các gợi ý này được thực hiện bởi các thuật toán. Chỉ khoảng chục cái vuốt tay, từ video bài hát thiếu nhi ngây thơ hoàn toàn trong sáng, sẽ đến video chuột Mickey đang thủ dâm.

Các bố mẹ có bao giờ ngó vào màn hình để biết con mình đang xem gì không? Ảnh: Lê Anh Dũng

Vâng, các bố mẹ không đọc nhầm đâu ạ. Hoặc Elsa và Người nhện quan hệ tình dục. Hoặc một nhân vật bệnh hoạn kiểu như gã đầu hói cởi trần mặc bỉm cầm rìu chạy lung tung nói những câu nhảm nhí.

Các video làm cho trẻ con lúc nào cũng hàng triệu lượt xem, và là nguồn thu khổng lồ, mà lại không cần tốn công đầu tư vào nội dung hay chất lượng. Nhất là khi trẻ con dùng di động mà không có sự kiểm soát của người lớn.

Hàng tiếng đồng hồ một đứa trẻ ôm máy tính bảng cũng là những đồng tiền thật chảy vào túi người đăng tải video, dù là video có tính giáo dục hay toàn chửi bậy, chẳng có gì quan trọng.

Các bố mẹ có bao giờ ngó vào màn hình để biết con mình đang xem gì không?

Các bố mẹ bỏ hàng trăm triệu đầu tư cho con đi trại hè nước ngoài, bỏ hàng chục tiếng đồng hồ mỗi tuần chầu chực đưa đón con vượt tắc đường, đi học thêm thầy giỏi, và cho rằng mình chắc hẳn đã làm rất tốt phận sự của cha mẹ, nhưng chẳng mảy may quan tâm khi con mới sáu bảy tuổi, thậm chí nhỏ hơn, ôm điện thoại đến quá nửa đêm, sáng ngủ dậy chưa đánh răng đã mở TV lên xem mải miết?

Dạo gần đây, ngoài nỗi lo về bữa ăn giấc ngủ của con, khi nào mọc răng hay biết bò, mình có một nỗi lo mới.

Mình nghĩ đến cảnh con mình ngồi chơi với các anh chị em họ, hoặc con cái của bạn bè bố mẹ, và những đứa trẻ khác đều dán mắt vào một cái di động, và con sẽ muốn giống như thế, hoặc sẽ buồn vì không có ai chơi cùng.

Lúc đó, mình sẽ muốn nói chuyện với các bạn, mình có chặc lưỡi, thôi con cầm điện thoại của mẹ đi?

Con mình sẽ càu nhàu, tại sao con không được chơi điện thoại giống bạn kia, hay con mình sẽ lủi thủi vì không có bạn nào thèm để ý?

Liệu mình có nên chỉ đưa con đến gặp những bạn bè có cùng quan điểm về chuyện này, để bọn trẻ con được thực sự nhìn vào mắt nhau, chứ không phải tất cả đều cúi gằm mặt xuống, trong khi bố mẹ chúng hàn huyên tâm sự?

Các bố mẹ, mỗi lần đưa điện thoại hay máy tính bảng để con ngồi im cho mình rảnh tay làm việc khác, hãy dừng lại một chút và tự hỏi "Con có thể làm gì khác ngoài cái này?".

Liệu bố mẹ có đang đánh cắp tuổi thơ của con bằng cách dúi cho con những thiết bị di động của mình không? Rồi sau này, khi những vấn đề về tâm lý, khả năng giao tiếp xã hội, về khả năng tư duy ập đến, lại kêu trời?

Nguyễn Hồng Vân