Nhận định, soi kèo Espanyol vs Leganes, 0h30 ngày 12/1: Hòa nhạt nhòa

 Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, dự án sân golf 36 lỗ tại Hà Nam và khu phụ trợ (Paradise golf) đã đáp ứng được tiêu chí theo quy định nên kiến nghị Thủ tướng xem xét cho bổ sung dự án này vào Quy hoạch sân golf Việt Nam đến năm 2020.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư vừa có văn bản gửi Thủ tướng chính phủ về việc giải trình, làm rõ ý kiến của các bộ về việc bổ sung Dự án sân golf 36 lỗ và khu phụ trợ (Paradise golf) vào Quy hoạch sân golf Việt Nam đến năm 2020.

Căn cứ các báo cáo giải trình của UBND tỉnh Hà Nam và các sở ban ngành liên quan, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, nhìn chung ý kiến của các Bộ được tập trung chủ yếu vào việc đáp ứng các điều kiện hình thành và tiêu chí xây dựng sân golf theo quy định.

Theo đó, về diện tích tối đa dành cho sân golf 18 lỗ theo quy định là 100ha: Dự án được đề nghị có quy mô 36 lỗ, diện tích 190ha. Bình quân diện tích cho sân golf 18 lỗ là 95ha.

(Ảnh minh họa)

Về việc không được sử dụng đất lúa (kể cả đất lúa một vụ năng suất thấp); đất màu, đất trồng rừng phòng hộ, rừng đặc dụng, đất quy hoạch xây dựng khu công nghiệp, khu đô thị để xây dựng sân golf: Theo báo cáo của UBND tình Hà Nam, trong phạm vi đất nghiên cứu thực hiện dự án không có đất lúa, đất màu, đất trồng rừng phòng hộ, rừng đặc dụng, đất quy hoạch xây dựng khu công nghiệp, khu đô thị, đất quốc phòng an ninh, đất tôn giáo, tín ngưỡng, không có nguồn nguyên liệu khoáng sản có giá trị cao.

Liên quan đến việc xây dựng các công trình phụ trợ phục vụ hoạt động sân golf chỉ được sử dụng đất đã giao để xây dựng sân golf, không được sử dụng đất đã cấp làm sân gold xây dựng nhà, biệt thự để bán, chuyển nhượng: Các hạng mục, công trình phụ trợ đều nằm trong tổng diện tích 190ha đề xuất làm sân golf. Chủ đầu tư cam kết toàn bộ biệt thự trong khu sân golf có mục đích cho thuê, không thực hiện việc bán hay chuyển nhượng.

Tỷ lệ diện tích đất dành để xây dựng nhà ở thấp tầng cho thuê trong tổng diện tích đất sân golf mà chủ đầu tư được giao đất hoặc cho thuê tối đa không quá 10% và mật độ xây dựng gộp của sân golf tối đa không quá 5% diện tích của dự án: Diện tích đất quy hoạch xây dựng sân golf trong dự án là hơn 119.000m2, chiếm 6,28% diện tích đất thực hiện dự án (nhỏ hơn 10%). Mật độ xây dựng gộp được chủ đầu tư cam kết tối đa không quá 5% diện tích sân golf.

Nêu tại báo cáo, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đánh giá, dự án đi vào hoạt động sẽ đem lại hiệu quả kinh tế - xã hội lớn cho địa phương, tạo ra sản phẩm du lịch vui chơi giải trí cao cấp cho du khách đến Hà Nam, giải quyết công ăn việc làm cho trên 1.000 lao động địa phương, đóng góp cho ngân sách nhà nước…

Trên cơ sở đó Bộ này cho rằng việc đề xuất bổ sung dự án vào quy hoạch sân golf Việt Nam đến năm 2020 của UBND tỉnh Hà Nội đã đáp ứng các điều kiện và tiêu chí quy định kiến nghị Thủ tướng xem xét, chấp thuận bổ sung dự án vào quy hoạch sân golf Việt Nam đến năm 2020.

Đồng thời, kiến nghị giao UBND tỉnh Hà Nam hướng dẫn nhà đầu tư triển khai các bước tiếp theo theo quy định của Luật Đầu tư và các văn bản pháp luật hiện hành, trong đó lưu ý đến diện tích đất thực tế cần thiết cho dự án và tổng mức đầu tư của dự án để đảm bảo tiết kiệm đất và hiệu quả dự án.

Hồng Khanh

Không lấy đất rừng phòng hộ làm sân golf Vân Đồn

Bộ Xây dựng đề nghị triển khai sân golf Vân Đồn (Quảng Ninh) không lấy đất rừng phòng hộ, đất cư dân lâu đời để làm sân golf.

Yêu cầu của trường là sau khi xem kịch xong, các em sẽ tổ chức từng nhóm từ 8-10 người để làm bài thu hoạch. Bài thu hoạch sẽ được chấm theo thang điểm 10 điểm, với các điểm thành phần như sau: Nội dung cảm nhận vở kịch 3 điểm; Thiết kế bài thu hoạch 3 điểm; đăng trên Facebook và Zalo cá nhân được trên 100 like (lượt thích) sẽ được 2 điểm; Share (chia sẻ) trên trang cá nhân đạt trên 50 lượt sẽ được 2 điểm.

Trao đổi với VietNamNet, ông Huỳnh Thanh Phú - Hiệu trưởng Trường THPT Bùi Thị Xuân - cho biết, ông đã nhận được phản hồi từ phụ huynh về kế hoạch này. Theo đó, phụ huynh không đồng tình việc trường chấm điểm bài thu hoạch dựa vào lượt like, share trên Facebook, Zalo vì những học sinh ít sử dụng mạng xã hội sẽ bị thiệt thòi.

Do đó, phụ huynh cho rằng việc căn cứ vào lượng like và share để cộng điểm vào môn Ngữ văn sẽ không phản ánh đúng kết quả học tập thực tế của học sinh nếu "chẳng may" học sinh học tốt nhưng lại không đủ lượt tương tác theo yêu cầu. Bên cạnh đó, việc này có thể dẫn đến sự cạnh tranh không lành mạnh giữa các nhóm nếu như có nhóm bỏ tiền mua tương tác...

"Trước hết, tôi cảm ơn sự quan tâm của phụ huynh về các hoạt động của nhà trường" - ông Phú bày tỏ. "Đồng thời, tôi mong phụ huynh tin tưởng vào sự giáo dục của nhà trường vì hoạt động này không hề mang màu sắc chính trị hay vụ lợi. Chúng tôi chỉ có mục đích để học sinh phát triển phẩm chất và kỹ năng trong cuộc sống. Đây là hoạt động tự nguyện, học sinh có thể tham gia hoặc không".

Chia sẻ về mục đích tổ chức xem kịch, ông Phú cho biết chính bản thân ông đã xem rất nhiều lần.

"Đây là vở kịch rất hay, đáng để học sinh xem. Không chỉ có vở kịch này, chúng tôi còn mong học sinh được tiếp cận nhiều loại hình nghệ thuật khác như tuồng hay cải lương... Bởi loại hình nào cũng góp phần bồi dưỡng tâm hồn, đem lại chút nhẹ nhàng, lãng mạn của cuộc sống tuổi trẻ. Còn về việc đưa bài cảm nhận lên mạng xã hội, điều này rèn kỹ năng làm việc nhóm cho các em".

Phân tích kỹ hơn, ông Phú cho biết theo kế hoạch, sau khi xem kịch, tổ Ngữ văn sẽ cho các em viết cảm nhận và đưa lên mạng xã hội. Một nhóm làm việc từ 8-10 em. Qua hoạt động này, học sinh sẽ được rèn kỹ năng làm việc nhóm, cộng tác, chia sẻ thông tin, cảm nhận văn học nghệ thuật, xử lý hình ảnh âm thanh, sử dụng công nghệ thông tin.

"Trên hết là tình đoàn kết của tập thể. Những điều này mang tính giáo dục rất cao. Hiện nay, từ trung ương đến địa phương đều yêu cầu quản lý, giám sát định hướng cho tuổi trẻ sử dụng mạng xã hội. Hầu hết các em đều có điện thoại thông minh hay ipad để phục vụ cho việc học trực tuyến và có tài khoản mạng xã hội. Điều này cũng dẫn đến tình huống có học sinh không xác định được đâu là thông tin sai sự thật nên chia sẻ, điều này là nguy hiểm.

Nhà trường sẽ chung tay cùng gia đình giáo dục các em biết cách sử dụng mạng xã hội, để các em không bị phiền lụy vì thiếu hiểu biết. Đồng thời, những sản phẩm làm ra từ những tâm hồn tươi đẹp của các em cần được lan tỏa", ông Phú khẳng định.

Theo ông Phú, like, share là một cách rèn kỹ năng mời gọi, tương tác trong cuộc sống. Các em có thể kêu gọi bạn bè, người thân, hay thậm chí nhờ người thân lan tỏa sản phẩm... Phải tin rằng đó đúng là những sản phẩm hồn nhiên, trong sáng, cần được khuyến khích và lan tỏa. 

"Tôi tin rằng học sinh Bùi Thị Xuân là con ngoan, trò giỏi sẽ luôn trung thực với những sản phẩm của mình và sẽ không có chuyện nhóm nào đó bỏ ra vài triệu đồng để mua lượt like, share để được 1, 2 điểm thưởng. Cũng xin được khẳng định điểm thưởng này hoàn toàn không ảnh hưởng đến kết quả học tập chính thức của các em vì trong kế hoạch đánh giá của bộ môn có rất nhiều cột điểm thành phần, và học sinh không thể từ khá thành giỏi hay ngược lại nhờ điểm thưởng", ông Phú nói thêm. 

Một mục đích nữa, theo vị hiệu trưởng này, là ngày nay cách mạng công nghiệp 4.0 phát triển, số hóa mọi ngành nghề, phấn đấu công dân số. Những điều này không thể chỉ nói miệng hay trên giấy mà cần được thực hành.

"Đồng thời, Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 cũng yêu cầu trải nghiệm. Việc nhà trường tổ chức các hoạt động cho học sinh trải nghiệm là phù hợp, và không chỉ xem kịch hay xem phim, học sinh còn cần nhiều hình thức trải nghiệm khác nữa.

Bên cạnh đó, Đề án chuyển đổi số ngành GD-ĐT thành phố giai đoạn 2022-2025, và định hướng năm 2030 đặt mục tiêu phấn đấu đến năm 2025, tối thiểu trung bình 35% nội dung chương trình giáo dục trung học được triển khai dưới hình thức trực tuyến. Việc dạy học trên hệ thống dạy học LMS bao gồm 3 giai đoạn: trước, trong và sau bài học.

Do đó, nếu học sinh không biết lấy thông tin, chia sẻ thông tin thì học trực tuyến khó hiệu quả. Kế hoạch chia sẻ sản phẩm nói trên cũng nhằm mục đích để rèn kỹ năng học tập trực tuyến cho học sinh nhà trường" - ông Phú khẳng định.

Phụ huynh TP.HCM thắc mắc việc huy động kinh phí lắp camera, hiệu trưởng nói gì?

Theo Thông tư 13/2017 của Ngân hàng Nhà nước, kể từ ngày 15/11/2017, các ngân hàng thương mại phải phát hành cam kết bảo lãnh nhà ở hình thành trong tương lai cho từng bên mua trong vòng 10 ngày làm việc kể từ ngày ký hợp đồng mua nhà.

Theo quy định tại Thông tư này, bảo lãnh trong bán, cho thuê mua nhà ở hình thành trong tương lai (gọi là bảo lãnh nhà ở) là bảo lãnh ngân hàng. Theo đó, ngân hàng thương mại cam kết với bên mua, bên thuê mua (gọi chung là bên mua) về việc sẽ thực hiện nghĩa vụ tài chính thay cho chủ đầu tư khi đến thời hạn giao, nhận nhà ở đã cam kết nhưng chủ đầu tư không bàn giao nhà ở cho bên mua mà không hoàn lại hoặc hoàn lại không đầy đủ số tiền đã nhận ứng trước và các khoản tiền khác theo hợp đồng mua, thuê mua nhà ở đã ký kết cho bên mua; chủ đầu tư phải nhận nợ và hoàn trả cho ngân hàng thương mại.

Ngoài ra thông tư cũng quy định, ngân hàng thương mại có đủ năng lực thực hiện bảo lãnh nhà ở hình thành trong tương lai phải đảm bảo 2 điều kiện: Trong Giấy phép thành lập và hoạt động hoặc tại văn bản sửa đổi, bổ sung Giấy phép thành lập và hoạt động của ngân hàng thương mại có quy định nội dung hoạt động bảo lãnh ngân hàng; Không bị cấm thực hiện bảo lãnh nhà ở hình thành trong tương lai trong giai đoạn bị kiểm soát đặc biệt.

Ngân hàng thương mại không còn đáp ứng quy định bảo lãnh nhà ở hình thành trong tương lai, bị loại khỏi danh sách, vẫn phải tiếp tục thực hiện các thỏa thuận, cam kết đã ký về bảo lãnh nhà ở hình thành trong tương lai cho đến khi nghĩa vụ bảo lãnh chấm dứt.

Mới đây, Ngân hàng nhà nước vừa công bố danh sách ngân hàng thương mại đủ năng lực thực hiện bão lãnh nhà ở hình thành trong tương lai. Theo đó, danh sách gồm 42 ngân hàng thương mại:

1. Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank)
2. Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam (Vietinbank)
3. Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank)
4. Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV)
5. Ngân hàng TMCP An Bình (ABbank)
6. Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt (LienVietPostBank)
7. Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB)
8. Ngân hàng TMCP Xăng Dầu Petrolimex (PG Bank)
9. Ngân hàng TMCP Đại chúng Việt Nam (PV Com Bank)
10. Ngân hàng TMCP Việt Á (VAB)
11. Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB)
12. Ngân hàng TMCP Tiên Phong (TPBank)
13. Ngân hàng TMCP Bảo Việt (Baovietbank)
14. Ngân hàng TMCP Bản Việt (Viet Capital Bank)
15. Ngân hàng TMCP Việt Nam Thương Tín (Vietbank)
16. Ngân hàng TMCP Quân đội (MB)
17. Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (Vpbank)
18. Ngân hàng TMCP Phát triển TP.HCM (HD bank)
19. Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam Techcombank)
20. Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam (Maritime Bank)
21. Ngân hàng TMCP Đông Nam Á (Seabank)
22. Ngân hàng TMCP Bắc Á (Bac A Bank)
23. Ngân hàng TMCP Quốc Dân (NCB)
24. Ngân hàng TMCP Sài gòn - Hà Nội (SHB)
25. Ngân hàng TMCP Nam Á (Nam A Bank)
26. Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB)
27. Ngân hàng TMCP Kiên Long (Kienlongbank)
28.Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam (VIB)
29. Ngân hàng TMCP Sài Gòn Công Thương (Saigonbank)
30. Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank)
31. Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank)
32. Ngân hàng TNHH MTV ANZ Việt Nam
33. Ngân hàng TNHH MTV Hong Leong Việt Nam
34. Ngân hàng TNHH MTV HSBC Việt Nam
35. Ngân hàng TNHH MTV Shinhan Việt Nam
36. Ngân hàng TNHH MTV Woori Việt Nam
37. Ngân hàng TNHH MTV Standard Chartered Việt Nam
38. Ngân hàng TNHH MTV CIMB Việt Nam
39. Ngân hàng TNHH MTV UOB Việt Nam
40. Ngân hàng TNHH MTV Indovina
41. Ngân hàng TNHH MTV Public Việt Nam
42. Ngân hàng liên doanh Việt - Nga (VRB)

Hồng Khanh

Quy định mới về bảo lãnh nhà ở hình thành trong tương lai

Số tiền bảo lãnh cho một dự án nhà hình thành trong tương lai tối đa bằng tổng số tiền chủ đầu tư được phép nhận ứng trước của bên mua...

Lê Thanh Tân Nhật bước vào cuộc thi quý 4 với tư cách là người giành chiến thắng ở cuộc thi tháng 1 và thời gian chờ đợi lâu nhất so với các bạn chơi khác.Em chia sẻ rất háo hức muốn cuộc thi quý đến nhanh hơn so với dự kiến.

Ở phần thi Khởi động, Tân Nhật giành được 90 điểm và dẫn đầu đoàn leo núi với cách biệt so với thí sinh xếp ở vị trí thứ 2 là Đào Dương Phụng (Trường THPT chuyên Lương Văn Chánh, tỉnh Phú Yên) 40 điểm.

Tuy nhiên, ở phần thi Vượt chướng ngại vật, ngay sau khi hàng ngang đầu tiên được lật mở, mặc dù cũng ấn chuông xin trả lời Chướng ngại vật nhưng Tân Nhật đã không nhanh bằng Dương Phụng với một đáp án chính xác là “Hiến pháp”.

Sau phần thi này, Tân Nhật chỉ xếp thứ 2 với 100 điểm và mất vị trí dẫn đầu vào tay Dương Phụng với 140 điểm.

Phần thi Tăng tốc tiếp tục chứng kiến sự bứt phá của bạn chơi Dương Phụng khi liên tiếp có những câu trả lời đúng và sớm nhất ở những câu hỏi đầu, qua đó có được những điếm số lớn.

Tân Nhật cũng trả lời đúng 3 /4 câu như Dương Phụng nhưng chỉ 1 câu sớm nhất. Do đó ở phần thi này em vẫn tiếp tục xếp thứ 2 đoàn leo núi với 180 điểm nhưng cách biệt với thí sinh tạm dẫn đầu Dương Phụng khi đó (240) đã tăng lên thành 60 điểm.

Kịch tính và bất ngờ của cuộc thi nằm ở phần thi Về đích.

Ở phần thi Về đích của mình, Tân Nhật chọn gói câu hỏi 60 điểm trả lời đúng 2 câu qua đó nâng điểm số của mình lên 230.

Dương Phụng chọn gói 40 điểm song không trả lời được câu hỏi nào và còn bị mất 10 điểm do một bạn chơi khác trả lời được câu hỏi trong gói câu hỏi.

Số điểm của 2 thí sinh này bằng nhau trước phần thi của 2 thí sinh còn lại.

Từ gói câu hỏi Về đích của thí sinh Hoàng Minh Đức (Trường THPT Phan Đình Phùng, Hà Nội), Tân Nhật giành thêm được 10 điểm, trong khi Dương Phụng giành được 20 điểm.

Vị trí dẫn đầu liên tục thay đổi và chưa bao giờ mong manh đến thế.

Lê Thanh Tân Nhật (Trường THPT thị xã Quảng Trị, tỉnh Quảng Trị) giành tấm vé cuối cùng vào Chung kết năm Đường lên đỉnh Olympia 2018.

Tuy nhiên, đến phần thi của thí sinh Trần Đình Kiến Giang (Trường THPT chuyên Võ Nguyên Giáp, tỉnh Quảng Bình), Tân Nhật đã thể hiện sự xuất sắc của mình khi liên tiếp giành được điểm từ gói câu hỏi của bạn chơi này. Em lần lượt giành thêm được 20 điểm ở câu hỏi 1 và 30 điểm ở câu hỏi 2 và lại vươn lên dẫn đầu đoàn leo núi với 290 điểm.

Ở câu hỏi cuối cùng trong gói của bạn chơi này, Tân Nhật tiếp tục phát tín hiệu xin trả lời tuy nhiên em trả lời sai và bị trừ 15 điểm. Tuy nhiên, với 275 điểm cũng là quá đủ để Tân Nhật có tổng số điểm cao nhất và giành vòng nguyệt quế cuộc thi quý 4 và mang cầu truyền hình của trận chung kết năm về với Trường THPT thị xã Quảng Trị, tỉnh Quảng Trị.

Ngoài Tân Nhật, em Đào Dương Phụng (Trường THPT chuyên Lương Văn Chánh, tỉnh Phú Yên) về đích ở vị trí thứ hai với 250 điểm, các em Trần Đình Kiến Giang (Trường THPT chuyên Võ Nguyên Giáp, tỉnh Quảng Bình) và Hoàng Minh Đức (Trường THPT Phan Đình Phùng, Hà Nội) xếp sau lần lượt với 80 và 10 điểm.

Như vậy, Lê Thanh Tân Nhật là gương mặt cuối cùng tham dự Chung kết Đường lên đỉnh Olympia 2018 cùng các em Nguyễn Hữu Quang Nhật (Trường THPT Phan Châu Trinh, Đà Nẵng, nhất quý 1 với 280 điểm), Chu Quang Trường (THPT Nguyễn Chí Thanh, TP HCM, nhất quý 2 với 290 điểm), Nguyễn Hoàng Cường (Trường THPT Hòn Gai, Quảng Ninh, nhất Quý 3 với 320 điểm).

Chung kết Đường lên đỉnh Olympia năm thứ 18 sẽ được phát trực tiếp trên VTV3 vào lúc 8h30 Chủ nhật, ngày 2/9/2018.

Thanh Hùng

Nữ sinh đầu tiên chạm kỷ lục trong suốt 18 năm Đường lên đỉnh Olympia

Trả lời đúng tất cả các câu hỏi của phần thi Khởi động Đường lên đỉnh Olympia, Trần Hoàng Yến Nhi (Trường THPT Nguyễn Thần Hiến, Kiên Giang) trở thành nữ sinh đầu tiên làm được điều này trong suốt 18 năm qua.

Khi lực lượng chức năng đến vào ngày 4/1, họ tìm thấy thi thể của 3 người lớn và 5 trẻ vị thành niên. Tất cả được xác định đã thiệt mạng với các vết thương do súng gây ra.

Trong một tuyên bố sau đó, các quan chức địa phương nói hiện không có mối đe dọa nào đối với công chúng và không có nghi phạm nào được cho là đang cao chạy xa bay.

"Chúng tôi không biết tại sao điều này lại xảy ra. Chúng tôi sẽ không đoán", ông Dotson nói trong một cuộc phỏng vấn qua video với báo chí.

Ông Dotson tiết lộ, nhiều cơ quan hành pháp đang cùng hợp tác điều tra vụ án và quá trình có thể mất nhiều ngày.

Quan chức này nói thêm, cả cộng đồng xung quanh đều cảm thấy đau buồn vì tất cả đều biết gia đình này. Nhiều người từng đi lễ nhà thờ hoặc đi học cùng với các nạn nhân lúc họ còn sống.

Enoch là một thành phố nhỏ với khoảng 8.000 dân, cách thành phố Salt Lake khoảng 400km về phía nam.

Xả súng ở trung tâm thương mại Mỹ, nhiều người thương vong

Đóng góp, tên tuổi của Chomsky nổi lên và dường như được chia đều ở hai lĩnh vực chính là ngôn ngữ học và hoạt động phản biện chính trị - xã hội. Quan điểm của ông về cả hai lĩnh vực này hiện vẫn là những thách thức để cho người ta chứng minh, phát triển, thậm chí là bác bỏ để phát triển, phát triển để bác bỏ. 

Có vẻ các nghiên cứu khoa học hàn lâm của ông về ngôn ngữ học thường mới chỉ dừng lại ở bậc lí thuyết, giả thuyết. Nhưng dù vậy, không ai phủ nhận được một thực tế rằng các công trình và hoạt động của Chomsky lại đầy chất “gợi mở”, “khiêu khích” và “gây chiến” đối với tư duy khoa học một cách lạ lùng.

Cuộc đời

Avram Noam Chomsky sinh ngày 7 tháng 12 năm 1928 tại Philadelphia trong một gia đình trí thức gốc Do Thái. Năm 1945, ông theo học tại Đại học Pennsylvania. 

Ở đó, ông đã được tiếp xúc với một người bạn của cha ông là Zellig Harris, một nhà ngôn ngữ học cấu trúc luận xuất chúng và là người sáng lập bộ môn ngôn ngữ học đầu tiên tại Mỹ. Chính sự tiếp xúc này đã để lại nhiều ảnh hưởng sâu sắc đến quan điểm học thuật của Chomsky về ngôn ngữ học và chính trị. 

Năm 1947, Chomsky đăng kí học ngôn ngữ học, và rồi lần lượt tốt nghiệp Cử nhân và Thạc sĩ ngành này vào năm 1949, 1951. 

Từ 1951 đến 1955, Chomsky là hội viên Hội Nghiên cứu sinh Đại học Harvard và hoàn thành luận án tiến sĩ về ngôn ngữ học tại đây. 

Sau khi tốt nghiệp Harvard, ông vào làm việc tại Học viện Công nghệ Massachusetts (MIT), một môi trường học thuật mà theo ông là hết sức tự do, cởi mở, dễ nuôi dưỡng và thúc đẩy những tư tưởng mới mẻ, tiến bộ, không bị câu thúc bởi những định kiến hàn lâm cũ mòn. 

Năm 1961, ông được bổ nhiệm là giáo sư chính thức của Bộ môn Ngôn ngữ học và các Ngôn ngữ hiện đại (sau này là của Bộ môn Ngôn ngữ học và Triết học) của MIT. Ông làm việc tại bộ môn này từ đó cho đến khi nghỉ hưu.

Noam Chomsky là tác giả của hơn 150 cuốn sách và hàng nghìn bài báo, bài nói chuyện, phỏng vấn, tranh luận về các chủ đề khác nhau như ngôn ngữ học, triết học, tâm lí học, giáo dục, lịch sử trí tuệ, chính trị, chiến tranh, chủ nghĩa khủng bố, truyền thông đại chúng, tự do ngôn luận,…

Ngay từ năm 1970, ông đã được London Timesbình chọn là một trong những người làm nên thế kỉ XX. Năm 1992, khi xem xét ba loại chỉ số trích dẫn khác nhau từ những năm 1970 đến 1992, ông là một trong những người được trích dẫn cao nhất: tính riêng từ năm 1980 đến 1992, trong khoa học xã hội và nhân văn, ông là nhà khoa học đang sống được trích dẫn nhiều nhất, và đứng ở vị trí thứ tám (sau Sigmund Freud và trước Georg Hegel) trong tốp những người được trích dẫn nhiều nhất mọi thời đại. 

Năm 2005, trong cuộc bình chọn của tạp chí Foreign Policy và Prospects, ông đứng đầu danh sách 100 trí thức (dành cho/ vì) đại chúng nhất thế giới. Năm 2006, ông được tạp chí New Statesman bình chọn là người đứng thứ bảy trong danh sách tốp 50 “Anh hùng của thời đại chúng ta”.

Vị cha đẻ của ngôn ngữ học hiện đại

Chomsky là người có công thúc đẩy chủ nghĩa cấu trúc trong ngôn ngữ học sang một trang mới bằng việc hình thức hoá triệt để trong nghiên cứu ngôn ngữ. 

Ông phát triển ngữ pháp tạo sinh - cải biến (transformational – generative grammar), một trường phái ngữ pháp (rộng hơn là trường phái ngôn ngữ học) mà hiện nay đang được xem là sôi động nhất, có sức “tạo sinh” lớn nhất và đang được tranh biện, ủng hộ, phủ định nhiều nhất.

Chomsky coi ngôn ngữ loài người là một thực thể tâm lí học và một thực thể sinh học, trong đó cái bẩm sinh là phần cốt lõi, tồn tại sẵn trong trí não/ ý thức của mọi thành viên cộng đồng và cái trưởng thành là cái có được nhờ kinh nghiệm sống của từng cá thể. 

Nghiên cứu ngôn ngữ chính là nghiên cứu ngữ thi, nghiên cứu ngữ pháp có giá trị phổ quát, có tính di truyền của con người, nghiên cứu cách thức tổ chức và hoạt động của cái thực thể vật chất là não/thần kinh trong quá trình sản sinh phát ngôn,…qua phương pháp của các khoa học tự nhiên, có tính hình thức. 

Chính quan điểm khoa học này của Chomsky đã thúc đẩy hàng loạt những nghiên cứu mới mẻ về sau này trong ngôn ngữ học, bao gồm cả những nghiên cứu ủng hộ ông lẫn những nghiên cứu chống lại ông. 

Quan điểm này đã gây nên cuộc chiến tranh ngôn ngữ hết sức sôi động và có nhiều giá trị giữa một bên là ông và một bên là các đồng nghiệp và những học trò đã thoát li khỏi ông vào những năm 60 – 70 của thế kỉ trước.

Người tiên phong trong khoa học nhận thức

Chomsky tạo ra cuộc Cách mạng nhận thức(cognitive revolution) qua việc phê phán và góp phần đánh đổ chủ nghĩa hành vi trong tâm lí học nói riêng và chủ nghĩa kinh nghiệm trong triết học nói chung để rồi đề xuất một cách lí giải, tiếp cận mới về trí não, ngôn ngữ, năng lực nhận thức. 

Ông đã bác bỏ quan điểm nhị nguyên luận trong sự phân biệt giữa trí não và thể xác của truyền thống khi cho rằng: trí não của con người chính là cái có giá trị bẩm sinh, là sản phẩm của quá trình nhận thức, chứa đựng tất cả các trạng thái, năng lực tinh thần vô thức khác nhau; trí não hình thành từ các hợp phần hay các mô đun, các năng lực nhận thức khác nhau và ngôn ngữ cũng chỉ là một bộ phận cấu thành nên trí não. Quan điểm này đối lập với truyền thống và tạo nên sự cách tân trong các nghiên cứu khoa học về năng lực nhận thức của con người.

Khoa học nhận thức/ tri nhận (cognitive science/ cognitivism) là một lĩnh vực nghiên cứu khoa học liên ngành về trí não/ ý thức (mind) và sự hoạt động của trí não, có nhiệm vụ khảo sát bản chất, nhiệm vụ và chức năng của sự nhận thức của con người, cách thức mà hệ thống thần kinh của con người lưu trữ, biểu diễn, xử lí, chuyển tải và truy xuất thông tin. 

Để làm được việc này, các nhà khoa học phải nghiên cứu về ngôn ngữ, tri giác, trí nhớ, chú ý, lập luận, xúc cảm…, phải sử dụng kết quả và phương pháp nghiên cứu của ngôn ngữ học, tâm lí học, trí tuệ nhân tạo, triết học, khoa học thần kinh và nhân học. Thật tuyệt vời là những nghiên cứu, đề xuất lí thuyết của Chomsky lại liên quan mật thiết, hay được dẫn xuất, được thực chứng và hỗ trợ từ tất cả những nhánh nghiên cứu này.

Người trí thức dấn thân

Noam Chomsky là một trí thức cánh tả, một người bất đồng chính kiến điển hình và không khoan nhượng đối với chính quyền Mỹ, “một trong những thách thức có ý nghĩa và quan trọng nhất đối với cường quyền, sự bất công và dối trá” (Edward Said), “một trong những vị anh hùng đáng chú ý nhất của nhân dân” (Wolfgang B. Sperlich), “một nguồn cổ vũ lớn lao cho những nước thuộc Thế giới thứ ba” (John Pilger). 

Ông thường tự nhận mình là người theo chủ nghĩa vô chính phủ hay chủ nghĩa công đoàn - vô chính phủ. Có lẽ chính vì thế mà ông đã trở thành bạn thân của nhiều nguyên thủ quốc gia cánh tả ở Mỹ La tinh (như Fidel Castro, Hugo Chavez,…). 

Ông ảnh hưởng lớn đến chính sách ngoại giao của Mỹ, thậm chí đôi khi người ta còn xem ông như là một đối trọng của chính sách ngoại giao Mỹ. 

Ông chủ trương chống lại chủ nghĩa bá quyền Mỹ, chủ nghĩa đế quốc Mỹ, chống lại chủ nghĩa tự do mới và chủ nghĩa tư bản nhà nước hiện tại của Mỹ, chống lại sự dung dưỡng và bao che cho chủ nghĩa khủng bố của Mỹ, chống lại sự can dự thô bạo có tính hai mặt của Chính phủ Mỹ đối với những quốc gia độc lập, có chủ quyền,... Fred Halliday từng xem Chomsky chính là “người đỡ đầu” chống lại chủ nghĩa tư bản, chống lại chủ nghĩa đế quốc, chống lại sự bất công trên toàn thế giới. 

Ông cũng chính là người ủng hộ và tham gia một cách bền bỉ và mạnh mẽ phong trào Chiếm lấy phố Wall trong những năm qua. 

Chomsky, một mặt, phản đối gay gắt sự bao che của Mỹ đối với những chính phủ độc tài, vi phạm nhân quyền vốn là đồng minh của Mỹ (như các nước Ả Rập, Israel, Indonesia,…), nhưng mặt khác, cũng lên án mạnh mẽ sự can thiệp của Mỹ hay đồng minh của Mỹ đối với những quốc gia không theo Mỹ (như sự can thiệp của Mỹ vào Việt Nam, Nam Tư, Iraq, Iran,…, sự can thiệp của Indonesia, của Australia vào Đông Timor,…). 

Ông được đánh giá là một trong hai người (cùng nhà báo John Pilger) có công đầu đưa đến sự độc lập của Đông Timor vào năm 2002 (Wolfgang B. Sperlich). 

Ông cũng là người ra sức bảo vệ quyền tự do ngôn luận của con người. Ông cho rằng quyền tự do ngôn luận “phải được mở rộng tới tất cả các loại quan điểm khác nhau”, dù là đối lập, ngược chiều với quan điểm chủ lưu của đa số.

 Cũng chính vì sự nhiệt tình này mà đôi khi danh tiếng của ông đã bị tổn hại. Chẳng hạn, để bảo vệ cho quyền tự do ngôn luận của nhà sử học Pháp R. Faurisson trong việc đưa ra quan điểm chính danh của mình, Chomsky đã viết lời giới thiệu cho cuốn sách gây nhiều tranh cãi, có nội dung phủ nhận tội ác tàn sát người Do Thái của Đức Quốc xã Mémoire en défense contre ceux qui m’accusent de falsifier l’histoire (1980). 

Cũng chính vì thế mà dù rằng ông và một số đồng nghiệp lúc đương nhiệm từng đảm nhận việc giảng dạy một số môn về chính trị học, độc lập với bộ môn khoa học chính trị học vốn đậm chất bảo thủ tại MIT, song các sách báo mà ông viết hiếm khi được kể vào trong các chương trình đào tạo chính trị học chính thức. 

Ông cũng là người đi đầu trong việc vạch trần sự thiên lệch hay lừa bịp của truyền thông. 

Cũng chính vì điều này mà dòng truyền thông chính thống thường tảng lờ, không tham chiếu hay trích dẫn quan điểm học thuật của ông, thậm chí là xuyên tạc quan điểm và bôi nhọ ông. 

Ví dụ, cũng vì vạch rõ tính hai mặt trong chính sách đối ngoại bá quyền của Mỹ mà truyền thông đã bao che và tiếp tay mà ông đã từng bị quy kết là bỏ lơ chính sách diệt chủng của Pol Pot tại Camphuchia. Ông cho rằng vì Indonesia là đồng minh của Mỹ nên Mỹ và truyền thông đã chẳng đếm xỉa gì đến hành động xâm lược Đông Timor của Indonesia lúc bấy giờ mà lại quá chú trọng đến tội ác diệt chủng tại Camphuchia, một đất nước vốn dĩ được xem là kẻ thù của Mỹ.

Với tư cách là một người trí thức, thường định vị và ví mình như là một người lao động bình thường như bao nhiêu người khác, Chomsky cho rằng người trí thức phải là người có trách nhiệm, nghĩa vụ nói lên sự thật, vạch trần sự dối trá một cách kiên quyết, không khoan nhượng, thúc đẩy một xã hội tự do, dân chủ, bình đẳng và công bằng. 

Cường quyền, đàn áp, sự bóp méo và bưng bít thông tin không thể là thứ làm rối trí hay nhụt chí người trí thức. 

Trí thức chính là những người mà tất thảy vật liệu, chất liệu, nguyên liệu lao động, công cụ lao động, công xưởng lao động, sản phẩm lao động đều diễn ra và nằm trong trí não. 

Trí thức không thể là người run sợ trước cường quyền, mờ mắt trước sự cám dỗ của những nguồn lực tài trợ cho những đề tài nghiên cứu… để mà chối bỏ trách nhiệm định hình, dẫn dẵt xã hội của mình. 

Do sự quyết liệt, thẳng thắn và độc lập của mình mà Chomsky cũng là đối tượng bị những người bảo thủ, truyền thông xuyên tạc và bóp méo. 

Là một người gốc Do Thái nhưng do lên tiếng ủng hộ và bảo vệ lẽ phải và quyền con người trong cuộc xung đột Palestine – Israel mà ông đã bị nhiều người kết tội là phản bội lại người Do Thái. 

Do phản biện và bác bỏ lại chính sách của Chính phủ Mỹ mà ông đã từng bị quy gán là người độc tưởng (monomaniac), người phản bội lại nước Mỹ, người phủ định và chối bỏ mọi điều mà lãnh đạo Mỹ nói và làm, là người không có năng lực phân biệt giữa dân chủ và phản dân chủ,… 

Những chỉ trích, cáo buộc và gán ghép tiêu cực như vậy dành cho ông, theo McGilvray, là do người ta cố tình bóp méo, xuyên tạc ông bằng cách trích rút những phát biểu của ông khỏi những ngữ cảnh cần thiết.

 Dĩ nhiên, mọi điều thánh thiện, tử tế và trung thực đều có thể bị bóp méo để biến thành những “phản đề” khi người ta cố tình cô lập chúng khỏi ngữ cảnh mà chúng tồn tại với tư cách là một bộ phận không thể tách rời.

Chomsky với Việt Nam

Quan tâm tới chính trị từ nhỏ, thậm chí khi học đại học từng có ý định bỏ sang Trung Đông để có cơ hội trải nghiệm chính trị, nhưng các hoạt động chính trị của Chomsky chỉ thực sự bắt đầu để lại dấu ấn khi ông tham gia các cuộc tuần hành phản đối sự can thiệp, xâm lược của Mỹ đến Việt Nam. 

Ban đầu, ông thể hiện sự phản đối của mình đối với Chính phủ Mỹ bằng những cuộc nói chuyện, diễn thuyết nhỏ tại nhà thờ, đường phố, khuôn viên trường đại học, nhưng dần dà về sau ông đã thể hiện điều này bằng các bài báo và các cuốn sách, những bài thuyết trình tại các diễn đàn khu vực và quốc tế. 

Bài viết The Responsibility of Intellectuals (1967) (Vai trò của người trí thức)thường được xem như là sự khởi đầu một cách chính thức của ông đối với các hoạt động chính trị - xã hội, đối với nghiệp dấn thân của một người trí thức. 

Cũng vì tham gia biểu tình và viết bài chỉ trích Chính phủ Mỹ mà ông đã nhiều lần bị bắt và cũng đã từng nếm trải “một đêm” trong nhà tù của chính quyền Mỹ. 

Ông từng bị Tổng thống R. Nixon liệt vào Danh sách kẻ thù (Enemy List) của mình. 

Thậm chí, vợ ông, nhà ngôn ngữ học Carol Schatz, do hiểu được sự nguy hiểm tiềm ẩn trong các hoạt động của chồng và cũng là để chia sẻ và ủng hộ chồng đã phải tính đến việc tiếp tục học tiến sĩ về ngôn ngữ học để có thể đảm bảo tài chính cho gia đình trong trường hợp Chomsky bị bỏ tù hoặc bị MIT đuổi việc; nhưng rất may, MIT đã không đuổi việc ông vì những đóng góp to lớn của ông cho MIT và cho khoa học (thậm chí MIT còn cử riêng người để bảo vệ ngầm ông, mặc dù ông phản đối sự bảo vệ này).

Năm 1970, ông đã cùng một số trí thức Mỹ sang thăm Việt Nam nhằm bày tỏ sự phản đối sự xâm lược của Mỹ đến Việt Nam, bày tỏ sự ủng hộ đối với sự nghiệp đấu tranh chính nghĩa của Việt Nam. 

Ông cũng từng tiếp kiến cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng. Có điều đặc biệt là, dù thời điểm Chomsky đến Việt Nam là thời điểm mà cái lối tư duy “trăng Liên Xô đẹp hơn trăng nước Mỹ” vẫn còn ngự trị, là thời điểm mà trong các bài giảng ở giảng đường đại học hay trên các bài viết khoa học ngôn ngữ học, người ta vẫn thường e ngại và dè dặt khi nhắc đến cấu trúc luận (structuralism), kết cấu luận (constructionism), phân bố luận (distributionism) – những đặc sản của ngôn ngữ học học tư bản mà đại diện là của tư bản Mỹ, một kẻ thù của Việt Nam, nhưng ông cũng vẫn đến và được nói chuyện, trình bày lí thuyết ngôn ngữ học của mình tại Hà Nội, mà giáo sư Tạ Quang Bửu chính là người dịch buổi nói chuyện này. 

Năm 1972, Chomsky cũng đã trình bày quan điểm của mình về nguồn gốc của cuộc chiến tranh của Mỹ ở Việt Nam trước Uỷ ban Quan hệ Đối ngoại Thượng viện Mỹ.

Ở Việt Nam hiện nay cũng đã có vài cuốn sách của Chomsky về ngôn ngữ học và về chính trị - xã hội đã được dịch và giới thiệu. 

Đó là các cuốn Tham vọng bá quyền (2006)do Trịnh Lữ dịch, Những chân trời mới trong nghiên cứu ngôn ngữ và ý thức (2007) và Nhận diện quyền lực (2012)do Hoàng Văn Vân dịch. 

Lí thuyết ngôn ngữ học của Chomsky đã được giới thiệu rộng rãi ở Việt Nam, và cũng đã được ứng dụng phần nào vào trong việc miêu tả tiếng Việt. 

Đặc biệt là, sau cuộc viếng thăm của Chomsky đến Việt Nam vào năm 1970, đến năm 1977, lí thuyết ngôn ngữ học của Chomsky cũng đã chính thức được Nguyễn Đức Dân giới thiệu tại Đại học Tổng hợp Hà Nội qua tập bài giảng Những mô hình ngôn ngữ. (Năm 2012, bản thảo Những mô hình ngôn ngữ của Nguyễn Đức Dân đã được Nxb Đại học Quốc gia Tp. Hồ Chí Minh ấn hành dưới tiêu đề Ngữ pháp tạo sinh).

Thay lời kết

Nói không quá lời, nhiều người đã từng ví von rằng nước Mỹ hùng mạnh và vĩ đại đã rất may mắn khi có được một nhà khoa học, một trí thức phản biện tầm cỡ như Noam Chomsky. 

Trong một ngành khoa học, mỗi một cá nhân dường như chỉ là một mảnh vụn, còn ông dường như ông là một tảng đá khổng lồ vượt qua khỏi khung khổ của một khoa học chuyên ngành. 

J. Lyons, một nhà ngôn ngữ lí thuyết đại chúng nổi tiếng trong thế kỉ XX, ngay từ năm 1978 đã từng định vị ông trong khoa học ngôn ngữ học giống như Freud trong tâm lí học, Einstein trong vật lí học.

Viết về Chomsky là một việc thực khó, đánh giá về ông lại càng khó. Khó bởi hai lẽ. 

Thứ nhất, ông là một tượng đài đang sống, những gì ông viết đều thực sự đồ sộ và đều vượt qua ranh giới, kích thước của một khoa học chuyên ngành đơn lẻ, ông và những sản phẩm trí tuệ của ông đã thực sự là những cột mốc lừng lững, lừng danh trong lịch sử khoa học nhân loại thế kỉ XX. 

Thứ hai, chính vì sự đồ sộ ấy cho nên đã có rất nhiều học giả viết về ông qua những cuốn chuyên khảo tầm cỡ (ví như J. Lyons, R. Barsky, Neil Smith, Wolfgang B. Sperlich), cho nên viết được “một cái gì đó cho ra hồn” trong khuôn khổ một bài báo về ông là chuyện không dễ. 

Dầu vậy, ông thực sự rất xứng đáng để chúng ta viết và giới thiệu nhiều và cập nhật liên tục về ông. Hơn nữa, những sản phẩm tinh hoa tinh thần của ông cũng nên phải được chuyển ngữ sang tiếng Việt càng nhiều, càng nhanh và càng sớm càng tốt.

• Theo Phạm Văn Lam(Tia Sáng)

Thế nhưng 5 năm hôn nhân, trải qua nhiều thăng trầm của cuộc sống, điều tôi nghĩ lại không hoàn toàn như vậy. Người ta nói thứ có được rồi thì không còn nhiều giá trị quả không sai. Cuộc sống hôn nhân của tôi và chồng có nhiều bất đồng về quan điểm sống. Điều tôi muốn làm thì chồng không muốn. Khi tôi kiên quyết giữ lập trường thì anh lại nói vợ ăn thua, muốn vượt mặt chồng. Là phụ nữ, việc giỏi hơn chồng xem ra cũng là một áp lực lớn. Tôi đành phải tém tém bản thân để chồng cảm thấy hài lòng hơn.

Kỉ niệm 7 năm ngày cưới, chồng không ở nhà. Anh nói có chuyến công tác ở tỉnh. Vốn tôi không hoài nghi gì cho đến khi cô bạn thân nói nhìn thấy chồng tôi vào nhà nghỉ với một cô gái trẻ. Lúc đó, tay chân tôi bắt đầu run lên, cảm giác sợ hãi bủa vây. Dù vợ chồng tôi có nhiều bất đồng nhưng ngoại tìnhlà việc tôi chưa từng dám nghĩ đến. Anh vốn rất coi trọng sĩ diện nên không bao giờ muốn gia đình vướng vào chuyện vì người thứ ba mà tan nát. Một người còn đang muốn thăng tiến trong công việc như anh đâu dại gì mà ngoại tình?

Thế nhưng lại một lần nữa tôi sai. Theo người bạn thân đến khách sạn bắt ghen, tôi đạp cửa xông vào. Điều tôi nhìn thấy trước mắt ngỡ như một giấc mơ. Kẻ thứ ba không ai khác chính là cô trợ lý tôi chính tay tuyển cho chồng.

Vì muốn giữ chồng, tôi cố tình tìm một cô gái có ngoại hình kém xinh, thậm chí lùn, mập để đưa về làm trợ lý cho anh. Đó cũng là cô gái tôi được người bạn thân giới thiệu. Hai đứa sững người khi chứng kiến cảnh tượng chồng và cô ta đang ôm ấp nhau trong nhà nghỉ. Người phụ nữ tự trọng như tôi không chấp nhận chuyện chồng ngoại tình càng không bao giờ chấp nhận anh qua lại với người phụ nữ kém sắc hơn mình.

Vợ anh xinh đẹp, là hoa khôi của trường, được biết bao đàn ông săn đuổi. Anh có được rồi còn không biết trân trọng lại đi ngoại tình với người như vậy? Thử hỏi mặt mũi vợ anh để đâu?

Dù tôi đã sinh con nhưng so với cô ta, tôi còn trẻ trung, xinh đẹp và thon thả gấp nhiều lần. Chỉ mới có hơn một tháng làm việc chung, vậy mà anh đã lén lút ngoại tình?

Tôi chợt nhận ra, với đàn ông, xinh đẹp mà cũ không bằng kém sắc mà mới. Thứ anh cần là sự mới mẻ chứ không phải là xấu hay đẹp hơn vợ anh. Vậy thì phụ nữ chúng tôi cố gắng làm đẹp để giữ chồng xem ra là sai lầm?

Vì quá hoảng hốt, anh không nói được lời nào. Tôi cũng vội vàng bỏ về, không muốn tiếp tục chứng kiến cảnh tượng đau lòng.

Buổi tối hôm đó anh xin lỗi tôi và nói rằng đó chỉ là một phút say nắng. Anh nghĩ cô gái đó chân chất, hiền lành nên thích thú. Nhưng khi thấy cô ta cũng có ý moi tiền thì anh đã không còn muốn tiếp tục qua lại nữa. Và cái hôm anh và cô ta vào nhà nghỉ chính là để nói rõ ngọn ngành. 

Câu chuyện anh kể quá thuyết phục, tôi còn suýt bị anh lừa nếu không phải tôi đọc được tin nhắn trong điện thoại anh. Thì ra, người anh qua lại không chỉ có cô trợ lý này mà còn rất nhiều cô gái khác. Đó là người yêu cũ, là sinh viên thực tập… Anh còn tham gia cả vào nhóm của mấy gã đàn ông hay mai mối bồ bịch cho nhau.

Sự thật về người chồng đạo mạo, lịch lãm khiến tôi gục ngã. Sau tất cả chỉ có tôi là người đàn bà mù quáng, tin tưởng vào chồng. Chỉ có tôi là người nghĩ rằng anh ta đang thấy may mắn khi lấy được tôi. Thì ra tôi đang ảo tưởng về bản thân, về cuộc hôn nhân này. Có lẽ ngay từ đầu việc yêu và lấy được tôi với anh chỉ là một chiến tích mà thôi.

Lúc này trong đầu tôi không còn suy nghĩ nào khác ngoài chuyện ly hôn. Và chắc chắn tôi sẽ làm việc này ngay lập tức, không cần do dự thêm một ngày nào nữa. 

Độc giả giấu tên

Chồng say nửa đêm lết về nhà, thấy tin nhắn trong điện thoại chồng, vợ chỉ muốn ly hôn