Phối cảnh các cầu đi bộ kết nối xuống đảo vườn nhân tạo giữa sông Sài Gòn - trong dự án được các liên danh tư vấn cho Sở Quy hoạch và Kiến trúc TP HCM - cho tôi viễn cảnh về một thành phố hiện đại. Tuy nhiên, tôi không khỏi thắc mắc: sao trông sông Sài Gòn chật hẹp và ngột ngạt thế?

Nước mưa rơi xuống đất một phần sẽ được trữ trong các ao hồ, một phần thấm xuống các mạch nước ngầm, một phần bốc hơi trở lại và một phần chảy ra biển. Sông Sài Gòn là con sông chính của TP HCM, chảy ngang khu vực trung tâm thành phố. Nó vừa là nguồn nước, vừa là nơi thoát nước và giúp điều hòa không khí, khiến thành phố mát mẻ hơn. Bề rộng sông Sài Gòn đoạn chạy qua trung tâm TP HCM chỉ khoảng hơn 200 m. Nếu thành phố xây đảo nhân tạo, bề rộng này sẽ bị chia cắt và bề rộng mặt nước - theo phối cảnh - có thể giảm tới gần 30%, làm suy giảm tương đương lượng nước tích trữ. Nếu chỉ so sánh các con số về kích thước, sông Sài Gòn sau khi xây dựng đảo nhân tạo có những tương đồng với sông Seine - đối tượng được các nhà tư vấn tham chiếu - đoạn trung tâm Paris với các đảo ở giữa lòng sông. Tuy nhiên, ở các khía cạnh khác, sự so sánh lại rất khập khễnh.

Thứ nhất, các đảo ở sông Seine là những mô đất tự nhiên nên vẫn duy trì được chức năng thấm xuống các mạch nước ngầm - hoàn toàn khác với một đảo nhân tạo xây dựng dựa trên nền tảng bê-tông. Thứ hai, khoảng cách từ mặt nước bình thường của sông Seine cho đến mặt cầu đường là hơn mười mét. Trong khi mặt nước của sông Sài Gòn so với mặt đường Tôn Đức Thắng không chênh lệch nhiều. Do đó, khi lượng chứa nước của sông Sài Gòn đoạn bên cạnh trung tâm TP HCM giảm, những rủi ro về khả năng thoát nước cần được xem xét. Thiếu sự tính toán đầy đủ, khi sông thành đảo, phố lại có thể... thành sông vì ngập lụt.

Ngoài ra, do các đảo giữa sông Seine hoàn toàn tự nhiên nên dòng chảy của con sông này qua các đoạn khác nhau đều đã trở nên quá quen thuộc bao đời nay. Tuy nhiên, đoạn chảy qua trung tâm TP HCM là đoạn cuối của sông Sài Gòn (dài 256 km đi qua nhiều tỉnh từ Bình Phước, Tây Ninh, Bình Dương) trước khi nhập cùng sông Đồng Nai (cách trung tâm TP HCM khoảng 13 km) để đổ ra biển. Vì vậy, khi lòng sông bị chắn mất 30%, toàn bộ dòng chảy từ thượng nguồn sẽ bị thay đổi, có thể dẫn đến ngập lụt hay xói mòn, sạt lở.

Thế giới từng có những công trình đảo nhân tạo giữa các lòng sông chảy qua các thành phố lớn. Các đảo nhân tạo Seonyudo và Nodeulseom giữa sông Hàn chảy qua thủ đô Seoul của Hàn Quốc có bề rộng khoảng 200 m giữa một lòng sông rộng gần 800 m. Chúng được xây dựng dựa trên các bãi đá và bãi cát hình thành tự nhiên do các trận lũ lụt hay bồi đắp chứ không được tạo dựng hoàn toàn dựa trên nền tảng bê-tông. Ở bờ tây khu Manhattan (New York, Mỹ), đảo nhân tạo Little Island đã được xây dựng như một công viên có diện tích 0,97 ha và rất sát bờ, nơi có bề rộng dòng sông Hudson lên tới hơn 1.000 m, có thể xem như chỉ là một công trình nổi.

Việc xây dựng đảo nhân tạo dựa trên sự sao chép mô hình phát triển của các thành phố phương Tây cũng trái tự nhiên không chỉ về yếu tố nước, mà còn ở yếu tố không khí. Paris nóng nhất vào mùa hè với nhiệt độ ngày thường 14°C đến 26°C. Trong khi đó tại TP HCM, nhiệt độ bình quân luôn ở mức từ 26°C trở lên. Sự chênh lệch về nhiệt độ của hai thành phố càng cho thấy khi diện tích bề mặt nước suy giảm, tình trạng oi bức sẽ càng nghiêm trọng hơn. Ngoài ra, xét về thực tế sử dụng, với điều kiện thời tiết như vậy, việc đi bộ trên những chiếc cầu cao để ra đảo giữa sông có thể là một cực hình.

Tuy nhiên, quy hoạch sông Sài Gòn vẫn có thể học hỏi từ quy hoạch sông Seine tại Paris: du lịch đường thủy. Theo Cơ quan Thống kê Quốc gia Pháp, dịch vụ tàu tham quan trên sông Seine tại Paris đạt doanh thu gần 40 triệu Euro trong năm 2023.

Quy hoạch phát triển sông Sài Gòn là bài toán kinh tế xã hội có xét các điều kiện ràng buộc về tự nhiên. Lời giải tối ưu để phát triển thành phố như thường lệ thường xuất phát từ việc nghiên cứu kỹ và tôn trọng các điều kiện tự nhiên. Giải pháp dựa trên tư duy này vừa ít gây tác động tiêu cực lên cuộc sống của con người vừa bảo đảm ít tốn kém và dẫn đến các phương án phát triển bền vững.

Sao chép máy móc các giải pháp từ nơi có nhiều khác biệt về địa hình, thời tiết và môi trường sẽ dẫn tới các can thiệp trái tự nhiên, gây tổn hại cho không chỉ hôm nay mà cả thế hệ mai sau.

Võ Nhật Vinh

Nhiều khán giả trêu “cặp đôi hoàn cảnh mới” ăn ý không thua kém cặp Bằng Kiều - Minh Tuyết. Chất giọng của cả hai khá hoà hợp về phần quãng và tông. Lúc lên cao họ bè cho nhau ăn ý, mượt mà, mang đến nhiều cảm xúc. Trong đêm nhạc gần đây, 2 ca sĩ trao nhau ánh mắt tình tứ. Giọng ca Ngỡcũng không ngại ôm eo đàn chị khiến khán giả phấn khích.

Minh Tuyết cho biết, cô và Quang Hà đã quen biết từ lâu. Trước đây, cả hai từng song ca ở các sân khấu hải ngoại và một vài show diễn ở Hà Nội. Lần đầu hòa giọng cùng đàn em ở Sài thành, nữ ca sĩ cảm thấy xúc động vì khán giả ủng hộ nồng nhiệt. 

Một người hỏi liệu có sợ ông xã ghen hay không, Minh Tuyết hài hước nói: “Không đâu. Minh Tuyết và Quang Hà là đồng nghiệp. Chúng tôi chỉ có chung một tình yêu là âm nhạc và khán giả”.

Trong khi đó, Quang Hà nói rất yêu thích phong cách gợi cảm, chất giọng nội lực, giàu tình cảm của Minh Tuyết. “Tôi mê Minh Tuyết vì vẻ quyến rũ, sống rất tình cảm, cư xử nhẹ nhàng. Nói chung là Minh Tuyết không có điểm gì để chê”, Quang Hà chia sẻ. 

Rời sân khấu, Minh Tuyết lẫn Quang Hà cũng là những người bạn thân thiết. Do cùng thế hệ, họ dễ dàng chia sẻ mọi điều trong công việc lẫn cuộc sống. 

Sau gần hai thập kỷ chung sống với nhau Minh Tuyết và chồng hiện vẫn chưa sinh con. Minh Tuyết thừa nhận trước kia cô tạm hoãn chuyện con cái để tập trung cho sự nghiệp nhưng thời gian gần đây đã có kế hoạch.

Vợ chồng cô tâm niệm con cái là lộc Trời cho, chỉ cần cả hai luôn yêu thương và chia sẻ mọi vui buồn trong cuộc sống với nhau, còn khi nào có con tùy thuộc vào duyên số. 

Dù bận rộn với công việc dày đặc nhưng những lúc rảnh rỗi, cặp đôi này cũng thường xuyên hâm nóng tình cảm bằng cách đi du lịch ở nhiều địa điểm nổi tiếng trên thế giới.

Trong khi đó, Quang Hà nói anh đang ở giai đoạn bão hòa, thích sống một mình, không đặt nặng chuyện yêu đương dù nhiều người xung quanh thúc giục.

Quang Hà từng có quãng thời gian trông chờ, tìm kiếm "một nửa" lý tưởng. Nhưng đến một thời điểm anh cảm thấy mọi thứ phụ thuộc nhân duyên nên không còn quá đặt nặng. 

Anh hiện không yêu đương, ví mình như “tu hành”. Ca sĩ tếu táo cuộc sống lúc này nhàm chán, nếu không đi hát anh chỉ quanh quẩn trong nhà. Ngày rảnh, anh dành thời gian ăn uống, tập hát, xem tivi… Tuy có nhiều mối quan hệ trong giới nhưng anh ít khi tụ tập bạn bè hoặc đến nơi ồn ào.

Dù độc thân, ca sĩ thấy không cô đơn bởi mỗi lựa chọn đều có 2 mặt. Anh tận hưởng niềm vui giản dị với cuộc sống mỗi ngày. 

“Mình có công việc, sức khỏe, cuộc sống khá sung túc đã là hạnh phúc. Tôi không cần phải suy nghĩ nhiều quá để gây áp lực cho bản thân”, anh nói.  

Minh Tuyết hát "Sao anh ra đi - Em sẽ là người ra đi"

Ảnh: NVCC

Nhóm nghiên cứu sinh của Đại học Hokkaido, Nhật Bản đã tiến hành nghiên cứu một nhóm kiến đen. Họ chia đàn kiến thành 3 nhóm, mỗi nhóm 30 con và quan sát hành vi của chúng.

Sau một thời gian, họ phát hiện hầu hết các con kiến đều làm việc chăm chỉ, luôn tìm kiếm thức ăn. Chỉ một số con không có việc gì làm. Các nhà nghiên cứu đánh dấu những con kiến này lại và gọi chúng là “kiến lười”.

Họ cắt nguồn thức ăn của toàn bộ đàn kiến. Điều thú vị là vào lúc này, những con kiến chăm chỉ lại không biết phải làm thế nào, trong khi “kiến lười” tiến lên phía trước, dẫn đàn kiến tới nơi có đồ ăn mà chúng biết.

Hóa ra “kiến lười” luôn nhìn quanh quan sát, không ngừng tìm kiếm nguồn thức ăn mới. Khi đàn kiến gặp khủng hoảng lương thực, chúng lập tức đóng vai trò quan trọng trong việc chỉ dẫn đàn kiến vượt qua khó khăn.

Đây chính là “hiệu ứng kiến lười”, ám chỉ việc lười biếng nhưng thực chất là đang phát huy sức mạnh của não bộ.

Hiểu sai về "hiệu ứng kiến lười"

Bill Gates từng nói: “Tôi thường giao cho một người lười làm những việc khó khăn, vì người lười thường tìm ra những cách dễ dàng để hoàn thành nhiệm vụ”.

Có thể khi nghe thấy câu trên của Bill Gates, nhiều người vui mừng, cho rằng sự lười biếng của mình hóa ra cũng có ích. Điều đó dẫn tới việc nhiều người hiểu lầm về "hiệu ứng kiến lười", khi nghĩ càng lười càng thông minh.

Thực tế hoàn toàn ngược lại. Những người lười mà thông minh, là do họ suy nghĩ quá nhiều, thích phân tích vấn đề, nên không có nhiều thời gian xử lý những việc khác và trở nên lười biếng trong các công việc thông thường.

Vì vậy, không thể nói vì lười nên thông minh, mà phải nói những người thông minh, chỉ thích dùng trí não để suy nghĩ nên mới lười.

Người sáng lập Facebook Mark Zuckerberg có hàng chục chiếc áo phông màu xám giống hệt nhau trong tủ quần áo của mình. Nhiều người cho rằng, anh lười tới mức không muốn phối đồ nên mới thành công.

Trên thực tế, Mark Zuckerberg thành công là do phải suy nghĩ quá nhiều, thậm chí tới mức không còn thời gian để xem nên mặc quần áo gì.

Nhiều người thành công có bàn làm việc rất bừa bộn, không phải vì họ lười không muốn dọn dẹp, mà bởi họ không có thời gian dọn dẹp.

Hiệu ứng kiến lười và sử dụng nhân sự

Khi tuyển dụng nhân sự, doanh nghiệp cần vừa chọn những "kiến chăm", không ngại khó khăn, vừa chọn cả những "kiến lười" có tầm nhìn chiến lược, luôn giữ được tư duy rõ ràng về những vấn đề lớn. 

Đặc biệt, các nhà quản lý cần tập trung phát triển những “kiến lười" trong một vài lĩnh vực chủ chốt.

Microsoft có nhiều viện nghiên cứu trên toàn cầu, tập hợp những nhà khoa học thiên tài. Họ chuyên tìm hiểu những vấn đề, kiểu như "nếu một hòn đá nhỏ rơi trên mặt nước, những gợn sóng sẽ lan rộng ra như thế nào".

Mặc dù thường bị đánh giá không có tính thực tiễn, nhưng chính những nghiên cứu này cuối cùng lại được chuyển hoá vào các sản phẩm, tạo ra giá trị rất lớn.

3 tình huống người thông minh thường chọn 'giả ngốc' để bảo vệ bản thân

Đó là cụ Nguyễn Thị Huynh (hay còn gọi là cụ Tứ), trú ở thôn Nam Quang, xã Thạch Trung, thành phố Hà Tĩnh. Trò chuyện với phóng viên, anh Võ Tá Nam (SN 1990), cháu nội của cụ Tứ, đã chia sẻ nhiều hơn về sở thích đặc biệt của cụ. 

Anh Nam cho hay, cụ Tứ đã bước sang tuổi 96. Cụ có 9 người con (5 trai, 4 gái), trong đó 3 người con đã mất. Anh Nam là con trai người con thứ 6 của cụ Tứ. Hiện tại, cụ sống cùng gia đình anh.

Cụ Tứ có niềm đam mê đặc biệt với thể dục thể thao, rèn luyện sức khỏe. Suốt 20 năm qua, cụ luôn duy trì đi bộ thể dục vào buổi sáng.

“Nhà mình cách hồ 400m. Sáng nào bà cũng dậy từ 4h để đọc kinh, đến hơn 5h thì đi bộ 2 vòng hồ, tổng quãng đường khoảng 3,5 - 4km. Đi bộ xong, bà về nhà tắm rửa, ăn sáng rồi giúp đỡ con cháu việc nhà”, anh Nam kể.

Cụ Tứ cũng mê bơi lội. Tuần nào cụ cũng được con cháu chở đến hồ bơi gần nhà để bơi. Mỗi tháng 3 - 4 lần, cụ được anh Nam chở ra biển hóng mát và tắm biển. Hoạt động này giúp cụ Tứ giữ được cơ thể dẻo dai.

Cách đây 2 tháng, anh Nam chở cụ Tứ đến phòng tập gym tham quan. Không ngờ, cụ “bén duyên” với máy đi bộ và một số loại máy tập nên dần mê luôn bộ môn này.

“Vậy là thay vì đi bộ vào mỗi sáng, bà lại đến phòng gym. Đều đặn 5h30 sáng hàng ngày, hai bà cháu chở nhau đến phòng tập. Mình hỗ trợ bà các bài tập, sau đó bà đi bộ trên máy, tổng cộng khoảng 45 phút, rồi mình chở bà đi ăn sáng và về nhà. Sau 2 tháng, tập gym đã trở thành thói quen, niềm đam mê của bà”.

Anh Nam cũng bất ngờ về sức bền và độ dẻo dai của cụ Tứ. Việc tập luyện giúp cụ khỏe mạnh, thư thái, ăn ngủ tốt hơn. 

Ở tuổi 96, cụ Tứ vẫn minh mẫn, khỏe mạnh, có thể tự chủ trong mọi sinh hoạt cá nhân. Ngoài ra, thời gian rảnh, cụ Tứ còn giúp con cháu quét nhà, nấu cơm. Anh Nam cười nói: “Bây giờ con cháu vẫn phải nhờ bà, chứ bà chưa phải nhờ con cháu”.

“Bà mình được cái ăn ngon, ngủ tốt. Bà ngủ từ 21h30 đến 4h sáng, ngủ rất sâu giấc, không bị ngắt quãng. Bà có một mẹo dân gian, đó là vào những ngày nắng đẹp, bà lấy sương đọng trên lá cây, lá cỏ rồi bôi và mát-xa khớp chân, khớp tay, cổ, vai, gáy... Bà bảo, việc này giúp bà tươi tỉnh, khỏe mạnh hơn, cơ thể dẻo dai hơn”.

Nói về cụ Tứ, anh Nam dùng cụm từ: “Sống vui, sống khỏe, sống có ích”. Cụ Tứ có tính cách vui vẻ, lạc quan, đi đến đâu cũng gây chú ý. Đến phòng tập, cụ được nhiều người ngưỡng mộ về sức khỏe tốt và tinh thần tập luyện hăng say. 

“Nhiều người xin chụp ảnh kỷ niệm cùng bà và ‘xin vía’ được khỏe mạnh như bà mình”, anh Nam nói. 

Nói về chuyện đi bộ, tập gym, cụ Tứ phấn khởi: “Tôi thích thể dục thể thao lắm, tôi ưa vận động từ mấy chục năm trước rồi. Bây giờ, vận động đã trở thành thói quen của tôi, không tập không chịu được”. 

Cụ Tứ chia sẻ, cụ là con cả trong một gia đình có 8 người con, suốt tuổi thơ sống trong cảnh khó khăn, thiếu thốn, phải ăn củ chuối, ruột cây đu đủ thay cơm. 

Khi lấy chồng sinh con, cụ cũng phải lam lũ để nuôi các con khôn lớn, trưởng thành. Chồng cụ mất cách đây 27 năm, cụ thay chồng lo cho con cháu. “Giờ thảnh thơi rồi, tôi thích tập luyện nên cứ duy trì thôi. Mình khỏe thì con cháu cũng khỏe”, cụ nói.

Ảnh: NVCC

Thấy cụ già đội mưa bán rau, người đàn ông làm một việc cảm động