Tổng thống một quốc gia bị khóa tài khoản chỉ vì vi phạm chính sách một doanh nghiệp. Khi tuyên bố như vậy, đó cũng là dấu hiệu cho thấy, Facebook - một doanh nghiệp tư nhân sẵn sàng công khai thách thức quyền lực nhà nước nếu cần. Điều này sẽ là hồi chuông cảnh tỉnh chính quyền nhiều quốc gia trên thế giới.

Thực tế cho thấy, các thế lực công nghệ số hiện nay đang giống như những chính phủ ảo, có quyền lực lớn nhưng chưa được kiểm soát chặt chẽ bằng hệ thống luật pháp hiện hành.

Bất kỳ quốc gia nào và bất kỳ ai cũng có thể trở thành nạn nhân nếu bị lệ thuộc vào các nền tảng công nghệ xuyên biên giới. Do vậy, thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng cần phải tính đến các biện pháp để bảo vệ chủ quyền và sự thịnh vượng quốc gia trên không gian mạng.  

Bài toán quản lý các nền tảng xuyên biên giới

Thống kê của Bộ Thông tin & Truyền thông cho thấy, tại Việt Nam, các thông tin xấu độc chủ yếu bắt nguồn từ những nền tảng xuyên biên giới. Ở chiều ngược lại , các doanh nghiệp nền tảng trong nước đang tuân thủ khá tốt các quy định của pháp luật Việt Nam. 

Trong số các nền tảng xuyên biên giới đang hiện diện ở nước ta hiện nay, Facebook và YouTube vẫn là “địa bàn” chính bị những kẻ xấu lợi dụng để phát tán các tin tức xấu độc.

Tuy vậy, việc kiểm soát các thông tin này hiện đang tương đối khả quan với sự hợp tác của các nền tảng xuyên biên giới. Kết quả này có được là do việc triển khai nhiều giải pháp về pháp lý, kinh tế, kỹ thuật nhằm buộc các doanh nghiệp xuyên biên giới phải tuân thủ pháp luật Việt Nam.

Các cơ quan quản lý nhà nước luôn thể hiện quan điểm yêu cầu các nền tảng xuyên biên giới như Facebook, Google phải tuân thủ pháp luật Việt Nam.

Thực tế cho thấy, khi Việt Nam gia tăng áp lực, Facebook đã tăng tỷ lệ đáp ứng yêu cầu của cơ quan quản lý nhà nước từ 10% ban đầu lên mức 95%. Với YouTube, tỷ lệ đáp ứng yêu cầu đã tăng lên mức 90% so với chỉ 30% trước đó.

Ở thời điểm hiện tại, số lượng tin xấu độc đã bị gỡ bỏ tại Việt Nam đã tăng 30 lần so với giai đoạn 2017-2018. Tỷ lệ thông tin xấu độc cũng giảm đi đáng kể, từ trên 30% xuống dưới mức 10%.

Mặc dù vậy, ngoài việc xử lý các thông tin xấu độc, vẫn còn nhiều vấn đề cần phải nhắc tới khi đề cập tới sự hiện diện của các nền tảng xuyên biên giới tại Việt Nam. 

Dễ nhận thấy nhất là vấn đề về thuế. Theo thống kê của của Statista, trong năm 2020, doanh thu toàn thị trường quảng cáo trực tuyến tại Việt Nam ước đạt 290 triệu USD. Một phần rất lớn trong số tiền này được đổ vào quảng cáo tìm kiếm, quảng cáo video và các trang mạng xã hội. 

Đây là những khu vực vốn phần lớn đang nằm trong tay các nền tảng xuyên biên giới. Dù kiếm về hàng trăm trệu USD tại thị trường Việt Nam, các nền tảng như Facebook, YouTube, Google dường như đã quên mất nghĩa vụ phải đóng góp trở lại cho xã hội thông qua việc nộp thuế. 

Ngoài ra, vẫn còn tình trạng các nền tảng mạng xã hội nước ngoài chưa chấp hành những quy định của pháp luật Việt Nam liên quan đến hoạt động quảng cáo trên môi trường mạng. Đây sẽ tiếp tục là những vấn đề cần giải quyết khi nhắc tới câu chuyện của các doanh nghiệp xuyên biên giới tại Việt Nam. 

Chúng ta đang làm gì để quản lý Facebook, Google?

So với các hoạt động kinh doanh khác, những nền tảng xuyên biên giới như Facebook, Google đều là các công ty công nghệ số. Trong khi đó, đặc điểm chung của công nghệ là thay đổi từng ngày. Do vậy, dù ở bất kỳ quốc gia nào, hệ thống luật pháp cũng luôn phải chạy theo và cập nhật cùng với sự thay đổi của công nghệ. 

Để quản lý các nền tảng xuyên biên giới như Facebook, Google, điều mà cơ quan quản lý Việt Nam đang thực hiện là tìm cách hoàn tất các hành lang pháp lý có liên quan. Đây sẽ là những sở cứ quan trọng nhằm buộc các doanh nghiệp xuyên biên giới phải tuân thủ theo đúng quy định của pháp luật. 

Việt Nam đang tích cực hoàn thiện hành lang pháp lý để có cơ sở đấu tranh với Facebook, Google.

Ở thời điểm hiện tại, Bộ Thông tin & Truyền thông đã hoàn thành việc lấy ý kiến góp ý đối với dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 181/2013/NĐ-CP ngày 14/11/2013. Đây là Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật quảng cáo, đặc biệt là với các hoạt động quảng cáo trên nền tảng xuyên biên giới.

Theo đề xuất của đơn vị soạn thảo, các tổ chức, cá nhân nước ngoài cung cấp dịch vụ quảng cáo xuyên biên giới trên môi trường mạng có phát sinh doanh thu hoặc có người sử dụng tại Việt Nam phải tuân thủ các quy định của pháp luật Việt Nam. Trong số đó, có luật về quảng cáo, luật về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng.

Đơn vị cung cấp dịch vụ quảng cáo xuyên biên giới phải tiến hành nộp thuế theo quy định pháp luật. Các đơn vị này có nghĩa vụ phải kiểm tra, rà soát sản phẩm quảng cáo để đảm bảo quy định tại Điều 8 Luật Quảng cáo. 

Các hành vi bị xử lý bao gồm việc quảng cáo sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ bị cấm (súng, vũ khí, thuốc lá, thuốc kích dục,...), tiết lộ bí mật nhà nước, gây phương hại đến độc lập, chủ quyền quốc gia, xúc phạm danh nhân văn hóa, anh hùng dân tộc, danh dự, uy tín, nhân phẩm của tổ chức, cá nhân.

Quản lý các nền tảng xuyên biên giới là thách thức không chỉ đối với Việt Nam mà còn với tất cả các quốc gia trên thế giới.

Đơn vị cung cấp dịch vụ quảng cáo xuyên biên giới tại Việt Nam cũng phải tuân thủ quy định tại Khoản 1, Điều 8 của Luật An ninh mạng. 

Theo đó, các đơn vị này không được đặt sản phẩm quảng cáo vào các vị trí có nội dung câu kết, xúi giục, mua chuộc, lừa gạt, lôi kéo, đào tạo, huấn luyện người chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Những nơi chứa các nội dung xuyên tạc lịch sử, thông tin sai sự thật, hoạt động mại dâm, tệ nạn xã hội, mua bán người và xúi giục, lôi kéo, kích động người khác phạm tội sẽ không được phép đặt quảng cáo. 

Nghị định cũng yêu cầu doanh nghiệp cung cấp dịch vụ quảng cáo xuyên biên giới phải có giải pháp bảo đảm người phát hành quảng cáo ở Việt Nam có khả năng kiểm soát, phát hiện và loại bỏ các sản phẩm quảng cáo vi phạm quy định pháp luật.

Khi chính thức được phê duyệt, Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 181/2013/NĐ-CP ngày 14/11/2013 sẽ là một trong những sở cứ quan trọng, tạo hành lang pháp lý cần thiết để quản lý các nền tảng xuyên biên giới như Facebook, Google. 

Bên cạnh đó, trong năm 2021, Bộ Thông tin & Truyền thông cũng sẽ ban hành bộ quy tắc ứng xử trên không gian mạng và yêu cầu các mạng xã hội phải định danh người dùng. Đây sẽ là một trong những giải pháp căn cơ, giúp loại bỏ suy nghĩ người dùng có thể ẩn danh để lẩn tránh trách nhiệm khi phát ngôn trên môi trường mạng.

Trọng Đạt

Google, Facebook có thể bị phạt nặng nếu vi phạm đạo luật của EU

Các tập đoàn công nghệ lớn có thể bị phạt đến 6% doanh thu nếu họ không có những biện pháp mạnh mẽ hơn để giải quyết các nội dung bất hợp pháp và công bố lợi nhuận từ quảng cáo.

Công bố đáp án chính thức môn Ngữ văn thi tốt nghiệp THPT 2023

Mục đích nghiên cứu của nhóm là khám phá các cơ chế bảo mật để ngăn chặn truy cập trái phép vào dữ liệu trong thiết bị di động, các cách truy cập dữ liệu không được phép và cách cải thiện để ngăn chặn truy cập trái phép. Đối tượng nghiên cứu là iOS và nền tảng Android. Nhà nghiên cứu chính của iOS Maximilian Zinkus cho biết: “Đặc biệt là trên iOS, cơ sở hạ tầng mã hóa nhiều lớp này đã được sử dụng và nó thực sự tốt. Nhưng tôi thực sự ngạc nhiên khi thấy nó chưa được tận dụng vào thời điểm đó”.

Khi iPhone khởi động, tất cả dữ liệu được lưu trữ ở trạng thái “được bảo vệ hoàn toàn”, và người dùng phải mở khóa thiết bị trước khi giải mã bất cứ thứ gì. Mặc dù làm như vậy rất an toàn nhưng nhiều nhà nghiên cứu nhấn mạnh rằng khi thiết bị được mở khóa lần đầu tiên sau khi khởi động lại, một lượng lớn dữ liệu sẽ đi vào trạng thái mà Apple gọi là “được bảo vệ trước trạng thái xác thực người dùng đầu tiên”.

Vì thiết bị hiếm khi khởi động lại nên hầu hết dữ liệu đều ở trạng thái “được bảo vệ với xác thực người dùng đầu tiên”, chứ không phải “được bảo vệ hoàn toàn”. Ưu điểm của trạng thái kém an toàn này là khóa giải mã được lưu trữ trong bộ nhớ truy cập nhanh và có thể được các ứng dụng truy cập nhanh.

Về lý thuyết, tin tặc có thể tìm và sử dụng một số loại lỗ hổng bảo mật nhất định trong hệ thống iOS để nhanh chóng truy cập vào khóa mã hóa trong bộ nhớ, giúp nó giải mã một lượng lớn dữ liệu trong thiết bị. Đây cũng là nguyên lý hoạt động của nhiều công cụ truy cập điện thoại thông minh, chẳng hạn như công cụ truy cập pháp y số Grayshift.

Ngoài bản thân hệ thống iOS, iCloud chuyển một lượng lớn dữ liệu người dùng đến các máy chủ của Apple, những dữ liệu này cũng có thể bị truy cập từ xa bởi tin tặc hoặc cơ quan thực thi pháp luật trái phép. Apple sử dụng bộ xử lý bảo mật SEP để hạn chế nghiêm ngặt những cuộc tấn công đoán mật khẩu, nhưng có bằng chứng cho thấy ít nhất trong năm 2018, tin tặc đã sử dụng công cụ GrayKey để bẻ khóa SEP.

Những kẻ tấn công cần lỗ hổng hệ điều hành cụ thể để lấy dữ liệu và Apple, Google sẽ áp dụng nhiều bản vá khi họ phát hiện ra các lỗ hổng đó, nhưng điều này có thể tránh được bằng cách ẩn các khóa mã hóa sâu hơn.

Matthew Green, một nhà mật mã học tại Đại học Johns Hopkins cho biết: “Điều này thực sự khiến tôi bị sốc vì khi bước vào dự án này, tôi nghĩ rằng những chiếc điện thoại sẽ thực sự bảo vệ được dữ liệu của người dùng, nhưng thực tế lại khác. Cơ chế bảo mật của iOS đang vô tình tạo ra cửa hậu cho tin tặc”. Các nhà nghiên cứu cũng trực tiếp chia sẻ phát hiện của họ và một số lời khuyên kỹ thuật với Apple.

Người phát ngôn của Apple đưa ra tuyên bố công khai: “Các thiết bị của Apple được thiết kế với nhiều lớp biện pháp bảo vệ an ninh để chống lại nhiều mối đe dọa tiềm ẩn khác nhau. Chúng tôi không ngừng nỗ lực để bổ sung những biện pháp mới cho người dùng. Khi lượng thông tin nhạy cảm được lưu trữ trên thiết bị tiếp tục tăng lên, chúng tôi sẽ tiếp tục phát triển thêm một số biện pháp bảo vệ trên phần cứng và phần mềm để bảo vệ dữ liệu của người dùng”.

Ngoài ra, mặc dù nhiều dịch vụ đám mây của Apple quảng cáo việc sử dụng công nghệ mã hóa đầu cuối, nhấn mạnh rằng chỉ người dùng mới có thể truy cập dữ liệu đám mây, nhưng các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng khi sử dụng dịch vụ sao lưu iCloud, tính bảo mật của một số dịch vụ mã hóa nhất định sẽ bị xâm phạm.

Thực tế, nỗ lực bảo mật của Apple chủ yếu tập trung vào việc bảo vệ người dùng khỏi tin tặc, kẻ trộm và tội phạm muốn đánh cắp thông tin cá nhân. Họ cũng chỉ ra rằng những kiểu tấn công được các nhà nghiên cứu nhấn mạnh là rất tốn kém để phát triển, yêu cầu quyền truy cập vật lý vào thiết bị mục tiêu và chỉ có thể hoạt động trước khi Apple phát hành bản vá. Apple cũng nhấn mạnh mục tiêu của họ đối với iOS là cân bằng giữa an toàn và tiện lợi.

Ngược lại, tình hình của nền tảng Android có vẻ phức tạp hơn. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng các mẫu Android hàng đầu mới nhất có thể cung cấp cơ chế bảo vệ mạnh mẽ, nhưng sự mất kết nối giữa Google và các nhà sản xuất thiết bị Android dẫn đến tiến độ cập nhật phần mềm không đồng đều, khiến cơ chế kiểm soát bảo mật và quyền riêng tư của hầu hết điện thoại Android không nhất quán.

Phong Vũ

Lý do nhiều đối tác không dám nhắc tên Apple

Nhiều đối tác của Apple xem việc nhắc tên công ty này là điều cấm kị.