Super Tank Rumble

Các họa sĩ cho biết, sở dĩ lấy tên triển lãm là Ngộ bởi chữ này có nhiều nghĩa.

Ngộ là sự thức tỉnh, hiểu rõ hơn về ý nghĩa cuộc sống hay đơn thuần chỉ bất ngờ khi gặp được điều mới mẻ, khác lạ gây chú ý cho người đối diện một cách rất cảm tình; Là nét ngộ nghĩnh, tươi trẻ trong từng khoảnh khắc thanh xuân nhất của cảnh sắc, hoa cỏ được hiển hiện bằng màu nước trên lụa hay phấn màu trên giấy; Là lòng thấp thỏm, lo được lo mất những thứ không nắm bắt được, không níu giữ nổi của tạo hóa; Là ẩn chứa chút hoang dại của nghệ thuật…

Chia sẻ về triển lãm Ngộ, họa sĩ Lương Xuân Đoàn, Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam bày tỏ: "Nhóm Ngộ đang tự ngộ trong từng tác phẩm".

Triển lãm Ngộkhai mạc ngày 13/9 tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam và kéo dài tới hết ngày 19/9.

Nhà văn, liệt sĩ Nguyễn Thi từng có quan niệm giản dị nhưng sâu sắc về vai trò, trách nhiệm của các thế hệ: “Chuyện gia đình cũng dài như sông, mỗi thế hệ phải ghi vào một khúc. Rồi trăm con sông của gia đình lại đổ về một biển mà biển thì rộng lắm”, “rộng bằng cả nước ta và ra ngoài cả nước ta”.

Nếu Nguyễn Thi còn sống, tôi tin ông sẽ là một trong những nhà văn lão thành có mặt hôm nay để nói với chúng ta về một thời đại hào hùng mà ông và nhiều nhà văn khác đã sống và viết. Tất nhiên, câu chuyện của Nguyễn Thi không bó hẹp trong phạm vi của một gia đình mà rộng hơn là đóng góp của mỗi thế hệ cho dân tộc và nhân loại.

Chuyện nhà, chuyện đời suy cho cùng cũng là chuyện của văn chương, nghệ thuật. Mỗi thế hệ nhà văn, bằng tài năng, tâm huyết của mình sẽ góp phần tạo nên sự giàu có và trường cửu của một nền văn học. Vì thế, việc ghi nhận, tôn vinh đóng góp của mỗi thế hệ nhà văn, đặc biệt là các nhà văn lão thành là một ứng xử thấm đầy tính nhân văn, phù hợp với đạo lý “uống nước nhớ nguồn” của văn hoá Việt.

Hầu hết các nhà văn lão thành là những người được sinh ra và trưởng thành trong 2 cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc. Trong số họ, nhiều người từng trực tiếp cầm súng chiến đấu, có mặt ở nhiều chiến trường ác liệt, thường xuyên đối mặt với đạn bom, cái chết. Từ thực tiễn sinh động của cách mạng và kháng chiến, họ viết nên nhiều tác phẩm gây được sự chú ý của công chúng nghệ thuật.

Đóng góp nổi bật nhất của các nhà văn lão thành là họ đã cùng những nhà văn của thế hệ mình tạo nên một thời đại văn học mới khác hẳn văn học trước 1945, cả về quan niệm và thi pháp nghệ thuật. Niềm cảm hứng bao trùm trong sáng tác của họ là ngợi ca vẻ đẹp của đất nước và con người Việt Nam trong những thời khắc hào hùng nhất của lịch sử. Nhân vật trung tâm trong văn học kháng chiến là quần chúng nhân dân lao động vươn lên làm chủ cuộc đời mới, sẵn sàng hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc.

Vẻ đẹp ấy được thể hiện sinh động trong tác phẩm của nhiều nhà văn lão thành, trong đó, đáng chú ý là Đất nước đứng lên của Nguyên Ngọc xuất hiện ngay sau khi cuộc kháng chiến chống Pháp vừa kết thúc, Sống như anh của Trần Đình Vân xuất hiện vào thời điểm cuộc kháng chiến chống Mỹ bước vào giai đoạn cực kỳ ác liệt.

Về bản chất, lão thành là tên gọi mang ý nghĩa tôn xưng khi nói đến những bậc cao niên có nhiều đóng góp cho xã hội. Ngược chiều thời gian, tôi muốn nói đến một phương diện khác liên quan đến ý niệm thời gian. Đó là việc các nhà văn lão thành từng hiện diện trong đời sống văn học nghệ thuật ngay từ khi họ còn rất trẻ. Điều đó có thể nhìn thấy rõ trong thời kỳ chống Pháp. Đến giai đoạn chống Mỹ, văn học Việt Nam lại được chứng kiến sự xuất hiện của một thế hệ trẻ đầy tài năng và khát khao sáng tạo. Về thơ, đó là Nguyễn Duy, Hữu Thỉnh, Thanh Thảo, Nguyễn Khoa Điềm, Vũ Quần Phương, Phan Thị Thanh Nhàn...

Về văn xuôi là Ma Văn Kháng, Đỗ Chu... Chính họ, vào thời điểm ấy đã đem đến cho văn học nước nhà những tiếng nói mới mẻ, tươi tắn, tràn đầy niềm lạc quan. Cùng với các thế hệ đi trước, họ góp phần hoàn chỉnh mô hình nghệ sĩ - chiến sĩ và kiến tạo diễn ngôn văn học của thời đại bằng tâm thếVóc nhà thơ đứng ngang tầm chiến lũy(Chế Lan Viên).

Trong điều kiện chiến tranh gian khổ, họ biết cách tạo dấu ấn riêng của thế hệ bằng quyết tâm và sự chân thành:

Không có sách chúng tôi làm ra sách

Chúng tôi làm thơ ghi lấy cuộc đời mình

(Hữu Thỉnh)

Họ sẵn sàng từ giã cái cũ để thiết lập ý thức mỹ học mới:

Những tráng ca thuở trước

Còn hát trong sách thôi

Những thanh gươm yên ngựa

Giờ đã cũ mèm rồi

Bài ca của chúng tôi

Là bài ca ống cóng

(Thanh Thảo)

So với văn học chống Pháp, chất hùng ca trong văn học thời chống Mỹ được đẩy lên tầm mức rất cao. Đó là lý do vì sao tính sử thi và cảm hứng lãng mạn trở thành đặc điểm nổi bật của văn học giai đoạn này.

Ứng xử thông minh của các nhà văn thời kỳ kháng chiến là họ luôn biết tạo nên sự thống nhất hài hòa giữa chất hùng ca và chiều sâu trữ tình. Nhờ thế mà văn học phát huy được tối ca sức mạnh cảm hoá và cổ vũ: Em ơi em đất nước là máu xương của mình/ Phải biết gắn bó san sẻ/ Phải biết hoá thân cho dáng hình xứ sở/ Làm nên đất nước muôn đời (Nguyễn Khoa Điềm).

Chưa bao giờ các biểu tượng nghệ thuật nói về sức mạnh quật khởi, truyền thống hào hùng của dân tộc được sử dụng và tái tạo nghĩa một cách linh hoạt như văn học chống Mỹ. Đó là huyền thoại về Thánh Gióng, Lạc Long Quân và Âu Cơ, về Thạch Sanh hay miếng trầu, cây đa, bến nước, sân đình...

Tìm về với văn hóa dân tộc như nguồn dưỡng chất nội sinh, các nhà văn đã thiết lập được chiến lược giao tiếp nghệ thuật hợp lý nhằm tạo nên sự cộng hưởng to lớn giữa sáng tạo và tiếp nhận. Trong cái nhìn của họ, hệ biểu tượng này mang ý nghĩa kết nối kỳ diệu giữa hiện tại và quá khứ, và từ đó mở hướng đến tương lai.

Sau 1975, đặc biệt từ sau 1986, nhiều nhà văn lão thành vẫn tiếp tục niềm đam mê sáng tạo. Đây là giai đoạn chứng kiến những đóng góp quan trọng của các nhà văn lão thành đối với tiến trình đổi mới văn học. Cùng với sự thay đổi về điều kiện lịch sử, văn hóa, xã hội, mỹ học sử thi trong văn học dần chuyển sang mỹ học của cái thường ngày.

Theo đó, các nhà văn cũng dần chuyển từ “bè cao” sang “giọng trầm”, quan tâm nhiều hơn đến thân phận con người trong nhiều mối quan hệ phức tạp của đời sống thời bình. Người đọc nhận thấy Hữu Thỉnh nghiêng nhiều về phía suy tưởng, suy tư, Nguyễn Duy đổi mới thi pháp lục bát và đưa thơ về gần với lối nói “xẩm ngọng” thông minh và tinh quái, Thanh Thảo tiếp tục đẩy chất trí tuệ và cấu trúc giao hưởng theo hướng cách tân...

Trong lĩnh vực văn xuôi, cùng với những nỗ lực của Nguyễn Minh Châu, Nguyễn Khải, nhà văn lão thành Ma Văn Kháng tạo ấn tượng sâu sắc với Mùa lá rụng trong vườn và nhiều tự sự mới mẻ về sự đảo lộn các giá trị trong đời sống kinh tế thị trường. Đỗ Chu vừa tiếp tục thế mạnh trữ tình vừa vươn về phía “thăm thẳm” của cõi nhân sinh và chiều sâu văn hóa ...

Những đổi mới về cảm hứng, giọng điệu nghệ thuật cũng được thể hiện trong sáng tác của các nhà thơ Vũ Quần Phương, Nguyễn Đức Mậu, Anh Ngọc, Vương Trọng... Bên cạnh những cây bút đã khẳng định được tài năng trong thời kỳ kháng chiến là những cây bút ngày càng khẳng định được vị thế trong đời sống văn học đương đại như Lê Minh Khuê, Trung Trung Đỉnh, Bảo Ninh, Trần Nhuận Minh... Ở họ, tinh thần nhập cuộc luôn song hành với khát vọng đổi mới. Những nỗ lực không mệt mỏi và sự hiện diện của họ trên từng trang sách là minh chứng sinh động nhất về việc các nhà văn lão thành luôn đồng hành với các thế hệ nhà văn sinh ra và trưởng thành sau 1975.

Nói đến các nhà văn lão thành không thể không kể đến đóng góp của các nhà lý luận, phê bình văn học. Đó là những nhà lý luận, phê bình giàu kinh nghiệm, gắn bó với đời sống văn học từ thập kỷ 60 - 80 của thế kỷ trước như Hà Minh Đức, Phong Lê, Phương Lựu, Lại Nguyên Ân, Vương Trí Nhàn, Ngô Thảo, Trần Đình Sử, Lê Ngọc Tra, Mã Giang Lân, Nguyễn Ngọc Thiện...

Trước những yêu cầu mới của đời sống văn học, họ luôn có ý thức bám sát thực tiễn, mở rộng hệ quy chiếu, đánh giá các giá trị văn học từ tầm nhìn nhân văn, hiện đại. Nhờ nỗ lực của họ, bên cạnh việc mở rộng hướng nghiên cứu xã hội học quen thuộc là sự vận dụng sáng tạo những lý thuyết văn học mới, góp phần hiện đại hóa lý luận, phê bình văn học ở Việt Nam.

Tôi muốn nói đến ở đây những thành tựu nghiên cứu về thì pháp học, tự sự học với đóng góp quan trọng của Trần Đình Sử, phân tâm học và văn hóa học với Đỗ Lai Thúy, những công trình khoa học giàu tính phản tư và kích thích đối thoại của Lê Ngọc Trà. Trong bối cảnh khoa học xã hội và nhân văn hiện đại chú trọng đẩy mạnh hướng tiếp cận liên ngành, vẫn có thể nhìn thấy đóng góp của các nhà nghiên cứu cao niên trước những đòi hỏi hiện đại hóa lý luận, phê bình văn học như là nhu cầu đổi mới nội tại của chính họ.

Quá trình hiện đại hóa và sự mở rộng giao lưu văn hóa trong kỷ nguyên toàn cầu hóa đã làm thay đổi hệ hình tư duy và diễn ngôn văn học. Công chúng văn học đương đại cũng đòi hỏi cần phải có những thực đơn tinh thần mới. Đó là biện chứng của phát triển và là nhịp điệu tất yếu của đời sống. Các nhà văn lão thành, bằng thành tựu và kinh nghiệm nghệ thuật của mình đã trở thành tấm gương lao động nghệ thuật cho thế hệ trẻ. Họ xứng đáng được tôn vinh và ngưỡng mộ. Bởi đó là những nhà văn chân chính, cao đẹp cả về nhân cách và văn cách.

Nguyễn Đăng Điệp

Ông Hòa cho biết, một điểm nhấn là trong Luật là các quy định được thiết kế hướng đến việc "xóa địa giới hành chính" trong khám chữa bệnh.

Luật quy định đồng bộ với Luật Khám chữa bệnh về phân cấp chuyên môn thành 3 cấp gồm: Chuyên sâu, cơ bản và ban đầu.

Trong đó, việc chuyển cơ sở khám chữa bệnh không phụ thuộc vào tuyến (xã, huyện, tỉnh, trung ương như trước) tạo điều kiện tối đa cho người bệnh, giảm thủ tục hành chính khi chuyển cơ sở khám chữa bệnh.

Bên cạnh đó, việc đăng ký khám chữa bệnh ban đầu có quy định, tiêu chí rất rõ ràng. Người đăng ký khám chữa bệnh ban đầu ở cấp cao sẽ được khám chữa bệnh ở cấp thấp hơn.

Đặc biệt là việc người tham gia bảo hiểm y tế được hưởng 100% mức hưởng khi khám chữa bệnh tại cơ sở y tế cấp cơ bản hoặc cấp chuyên sâu trong trường hợp chẩn đoán xác định, điều trị một số bệnh hiếm, bệnh hiểm nghèo, bệnh cần phẫu thuật hoặc sử dụng kỹ thuật cao theo quy định của Bộ trưởng Bộ Y tế.

Như vậy, đối với một số trường hợp mắc các bệnh hiếm, hiểm nghèo, cần phẫu thuật hoặc sử dụng kỹ thuật cao... người bệnh không cần phải chuyển tuyến theo quy định mà vẫn được hưởng 100% mức hưởng.

Theo Bảo hiểm xã hội Việt Nam, Luật cũng quy định khắc phục tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế, đảm bảo quyền lợi cho người bệnh khi phải mua thuốc bên ngoài…

Bên cạnh đó, Luật cũng quy định về trách nhiệm của Bộ Y tế trong rà soát và cập nhật thường xuyên phác đồ điều trị để bảo đảm thuận tiện trong khám chữa bệnh và thanh toán bảo hiểm y tế; quy định về đánh giá sự hợp lý của việc cung cấp dịch vụ khám chữa bệnh...

"Đây là những cải cách lớn, tạo thuận lợi rất nhiều cho người dân trong khám chữa bệnh bảo hiểm y tế. Bảo hiểm xã hội Việt Nam sẽ phối hợp chặt chẽ, thống nhất với Bộ Y tế trong triển khai đồng bộ, đồng thời truyền thông rộng rãi cho người dân hiểu", Phó Tổng Giám đốc Nguyễn Đức Hòa nói.

Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam chỉ đạo Ban Thực hiện chính sách bảo hiểm y tế, Trung tâm Giám định Bảo hiểm y tế và Thanh toán đa tuyến chủ động, bám sát các bộ, ngành liên quan tham gia xây dựng Nghị định, Thông tư hướng dẫn thực hiện.

Đồng thời, cơ quan này chuẩn bị nội dung để truyền thông, tập huấn, hướng dẫn cho bảo hiểm xã hội các địa phương.

Bảo hiểm xã hội các tỉnh, thành phố chủ động lên kế hoạch, phương án để triển khai Luật ngay từ những ngày đầu có hiệu lực; kịp thời đảm bảo quyền lợi cho người tham gia bảo hiểm y tế.

Lĩnh vực sân khấu gồm 4 hạng mục: Nam diễn viên sân khấu được yêu thích nhất, Nữ diễn viên sân khấu được yêu thích nhất, Diễn viên hài được yêu thích nhất, Vở diễn sân khấu được yêu thích nhất.

Lĩnh vực điện ảnh - truyền hình với 4 hạng mục gồm: Nam diễn viên điện ảnh - truyền hình được yêu thích nhất, Nữ diễn viên điện ảnh - truyền hình được yêu thích nhất, Phim truyền hình được yêu thích nhất, Phim điện ảnh được yêu thích nhất.

Còn lĩnh vực chương trình có 2 hạng mục: Người dẫn chương trình (MC) được yêu thích nhất, Chương trình truyền hình - nền tảng số được yêu thích nhất.

Khán giả đề cử nghệ sĩ mình yêu thích bằng cách truy cập vào trang web Mai Vànghoặc Facebook Mai Vàng kết nối. Thời gian vòng đề cử diễn ra đến hết ngày 25/11. 

Ở mỗi hạng mục, khán giả chỉ được đề cử một lần cho một cá nhân, tập thể nghệ sĩ, tác phẩm hoặc chương trình truyền hình - nền tảng số. Những phiếu đề cử lặp lại sẽ không có giá trị.

Ngoài 15 hạng mục nêu trên, Mai Vàngcòn có 2 giải thưởng Nghệ sĩ vì cộng đồngvà Tác phẩm văn hóa - nghệ thuật xuất sắc năm 2023.

Các giải thưởng này không tổ chức bầu chọn, mà sẽ được chuyển cho các hội chuyên môn có ý kiến trước khi đưa ra Hội đồng Nghệ thuật xem xét. Kết quả cuối cùng do Ban Biên tập - Ban Chỉ đạo giảiMai Vàng2023 quyết định. 

Vòng bầu chọn giải Mai Vànglần thứ 29-2023 sẽ diễn ra từ ngày 7/12 đến hết ngày 6/1. Dự kiến lễ trao giải và gala (ghép chung một chương trình) sẽ diễn ra vào tối 18/1/2024, tại Nhà hát thành phố (TP.HCM).

Hội thảo có sự tham dự của đại diện Cục Bản quyền tác giả, Viện Khoa học hình sự - Bộ Công an, Trung giám định và triển lãm các tác phẩm mỹ thuật, nhiếp ảnh, lãnh đạo và đông đảo họa sĩ, nhiếp ảnh gia, hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam, nhà nghiên cứu mỹ thuật, nhiếp ảnh.

Tại hội thảo, ông Vi Kiến Thành, Cục trưởng Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm, Phó Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam khẳng định giám định tác phẩm mỹ thuật; tác phẩm nhiếp ảnh ở Việt Nam là công việc hoàn toàn mới, chưa có tiền lệ, chưa có kinh nghiệm, chưa có máy móc trang thiết bị kỹ thuật. Tất cả chỉ là con số không.

Bức tranh này từng được mang ra đấu giá và gây lùm xùm dư luận bởi giả mạo tác giả  - cố hoạ sĩ Vũ Giáng Hương.

Đời sống mỹ thuật, thị trường mỹ thuật trong nước đã bắt đầu phát triển, giao lưu, trao đổi, các hoạt động mua bán kinh doanh tác phẩm mỹ thuật ở trong nước và nước ngoài ngày càng phát triển. Nhu cầu giám định tác phẩm của các nhà sưu tập, các bảo tàng, người chơi tranh, mua tranh, ảnh, người kinh doanh, mua bán tác phẩm mỹ thuật – nhiếp ảnh là nhu cầu có thật và đang diễn ra hàng ngày. Mặc dù hiện nay, môi trường hoạt động của công tác giám định còn rất e dè, thiếu tin tưởng luôn thường trực trong tâm thức của nhiều người… 

“Công tác giám định tác phẩm mỹ thuật, nhiếp ảnh đang đứng trước 3 khó khăn lớn. Đó là thiếu các điều luật quy định về hoạt động giám định tác phẩm, nghệ thuật. Nếu có cũng rất sơ sài, chung chung, khó áp dụng. Tâm lý nghi ngờ, ai cũng cho mình là giỏi, hiểu biết và không muốn công nhận khả năng của người khác, không công nhận “trọng tài” đang là suy nghĩ đề nặng trong nhiều người”, ông Vi Kiến Thành phát biểu. 

Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam từng phải tìm lai lịch thật, giả cho các tác phẩm trưng bày.

Ông Thành cho hay, để làm các kiểm tra kỹ thuật, hiện nay phải hoàn toàn nhờ vào con người và máy móc của Viện khoa học hình sự - Bộ Công an. Đây là những trở ngại rất lớn, không thể khắc phục một sớm một chiều.

Tuy nhiên, cũng theo ông Thành, ở các nước có thị trường mỹ thuật, tức là có mua bán, kinh doanh tác phẩm mỹ thuật, nhiếp ảnh đều có các tổ chức, cá nhân làm công tác giám định tác phẩm, cấp giấy chứng nhận giám định tác phẩm để tác phẩm đó tham gia và hoạt động mua, bán đấu giá. Việt Nam là nước duy nhất trên thế giới giám định tác phẩm mỹ thuật lại do cơ quan quản lý Nhà nước thực hiện.

Trên thế giới, lĩnh vực giám định tác phẩm mỹ thuật đều là các đơn vị tổ chức phi chính phủ hoặc tư nhân. Không có nước nào công tác giám định tác phẩm lại do cơ quan Nhà nước thực hiện. Vì vậy, ông Thành thiết tha kêu gọi các tổ chức, cá nhân hãy nhiệt tình và mạnh dạn thành lập, tổ chức hoạt động giám định tác phẩm mỹ thuật để Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm sớm rút ra khỏi hoạt động này. 

Phó giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam Bùi Thị Thanh Mai cho rằng, sự thành công của thị trường nghệ thuật phụ thuộc phần lớn vào niềm tin về tính xác thực của tác phẩm nghệ thuật. Vì vậy, việc xây dựng hồ sơ nghệ sĩ sẽ góp phần lớn vào công việc giám định các tác phẩm nghệ thuật. Với nhà lý luận, phê bình nhiếp ảnh Nguyễn Thành, người làm thẩm định nên thường xuyên theo dõi thị trường, hiểu biết đời sống của mỹ thuật và nhiếp ảnh, phải là người nghiên cứu chuyên sâu về nó. Quan trọng hơn, cần có sự tuân thủ pháp luật của cả giới sáng tác và kinh doanh nghệ thuật; đạo đức, tự trọng của nghệ sĩ… 

Để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp cho các tác giả, đưa thị trường mỹ thuật vận hành theo hướng chuyên nghiệp, tránh tình trạng tranh chấp bản quyền tranh, ảnh mạo danh tác giả, tranh sao chép không đúng quy định, tranh nhái phong cách tác phẩm, vi phạm bản quyền tác giả đang tác động xấu đến thị trường mỹ thuật Việt Nam ở trong nước và quốc tế, Thanh tra Bộ VHTT&DL đề xuất: Tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bản quản lý đối với mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm; sửa đổi, bổ sung nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quyền tác giả, quyền liên quan; văn hóa, thể thao, du lịch và quảng cáo (trong đó bổ sung hành vi vi phạm về mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm); nghiên cứu thực hiện xã hội hóa đối với Trung tâm giám định và triển lãm tác phẩm mỹ thuật, nhiếp ảnh.

Tình Lê 

Làm giả tác phẩm nghệ thuật ở Việt Nam quá tinh vi, giám định thật - giả kiểu gì?

Đây là băn khoăn của nhà nghiên cứu Phan Cẩm Thượng cũng như nhiều người trong buổi ra mắt Trung tâm Giám định và Triển lãm tác phẩm Mỹ thuật, Nhiếp ảnh.