Nhận định, soi kèo Al Ahli Amman vs Ma'an SC, 21h00 ngày 18/10

Việt Nam nên đứng ở đâu trong cuộc chiến AI này? Chúng ta nên trở thành một người chơi, hay nên là người đứng ngoài hưởng lợi nhờ những người chơi trong cuộc chiến đó?

Trần Việt Hùng: Các sản phẩm Generative AI mà mọi người đang trải nghiệm như ChatGPT, Bing, hay Gemini đều có một mô hình ngôn ngữ cỡ lớn (Large Language Model) với hàng trăm tỷ tham số. Các mô hình này được đào tạo từ một khối lượng dữ liệu khổng lồ.

Để đào tạo, cập nhật và vận hành các mô hình ngôn ngữ cỡ lớn, các công ty phải bỏ ra một số tiền lớn. Ví dụ, chỉ riêng việc vận hành ChatGPT, OpenAI phải chi ra khoảng 700.000 USD mỗi ngày. Còn để đào tạo được một phiên bản mới thì cũng tốn tới 100 triệu USD.

Chính vì vậy, chỉ một số công ty lớn mới đủ khả năng để đào tạo và vận hành các mô hình lớn. Các công ty khác sẽ tập trung vào xây dựng ứng dụng dựa trên Generative AI và hiệu chỉnh các mô hình cỡ nhỏ hơn để phục vụ cho các tác vụ rất cụ thể. 

Hiện tiếng Việt chưa được hỗ trợ tốt bởi các mô hình ngôn ngữ lớn, cả những mô hình độc quyền cũng như các mô hình mã nguồn mở. Việc này phần nào đã hạn chế các ứng dụng Generative AI ở Việt Nam. 

Theo quan điểm cá nhân tôi, Việt Nam nên tập trung xây dựng một bộ dữ liệu tiếng Việt thật tốt và cung cấp công khai để ai muốn đào tạo các mô hình ngôn ngữ đều có thể sử dụng. 

Tiếp theo, cần xây dựng một bộ dữ liệu đánh giá khả năng xử lý tiếng Việt của các mô hình Generative AI để các công ty, các nhà phát triển ứng dụng có thể lựa chọn mô hình phù hợp cho ứng dụng cụ thể của mình. 

Nếu làm được hai việc này, cả Việt Nam và những người đào tạo mô hình ngôn ngữ lớn đều sẽ “win-win” (chiến thắng - PV). Tại thời điểm này, tôi cho rằng Việt Nam nên tập trung vào ứng dụng thay vì đào tạo mới một mô hình ngôn ngữ cỡ lớn. 

Chúng ta nên tập trung phát triển những giải pháp, ứng dụng AI thế nào để vừa sức người Việt, đồng thời mang lại những lợi ích, hiệu quả có thể nhìn thấy ngay?

Trần Việt Hùng: Các nghiên cứu về Generative AI đã có từ những năm 2017, nhưng nó chỉ được quan tâm nhiều hơn với sự ra đời của ChatGPT 5 năm sau đó. Nếu đi theo hướng ứng dụng, Việt Nam có thể đi cùng với thế giới, vì thế cơ hội mà Generative AI mang lại rất lớn. 

Theo như phân tích của Bill Gates, hai lĩnh vực mà Generative AI có thể mang lại ảnh hưởng sâu rộng là y tế và giáo dục. Ở Việt Nam, hai mảng này cũng còn quá nhiều việc cần phải làm. Có lẽ đây nên là nơi bắt đầu cho các ứng dụng Generative AI của người Việt.

Các nhà phát triển AI Việt liệu có cơ hội cạnh tranh với các ông lớn tại thị trường Việt Nam? Và xa hơn là AI Việt liệu có cơ hội tiến ra thế giới?

Trần Việt Hùng: Các mô hình ngôn ngữ lớn hiện chưa hỗ trợ tiếng Việt tốt. Đây là cơ hội để các doanh nghiệp trong nước tìm kiếm giải pháp. Theo tôi, nếu các nhà phát triển Việt Nam tạo được bộ dữ liệu tiếng Việt tốt để tinh chỉnh và đánh giá các mô hình ngôn ngữ lớn thì sẽ có lợi cho tất cả. 

AI có tạo ra giá trị lớn hay không phụ thuộc vào cả việc tạo ra các ứng dụng chứ không chỉ có các mô hình. Generative AI cũng còn có nhiều ứng dụng khác nữa chứ không chỉ có chatbot hay trợ lý ảo.

Nhìn chung, cá nhân hay tổ chức nào thực sự hiểu bài toán cần giải và đưa ra giải pháp tốt thì sẽ có cơ hội cạnh tranh, không quan trọng là công ty trong nước hay nước ngoài , thị trường nội địa hay toàn cầu.

Với chủ đề liên quan trực tiếp tới AI, ông đánh giá những chương trình như Thách thức Đổi mới sáng tạo Việt Nam (VIC 2024) sẽ tác động thế nào tới sự phát triển của thị trường giải pháp AI trong nước?

Trần Việt Hùng:Hiện có nhiều chương trình, diễn đàn được tổ chức để thúc đấy sự phát triển của trí tuệ nhân tạo tại Việt Nam. Chương trình Thách thức Đổi mới sáng tạo Việt Nam (2024) do Bộ Kế hoạch & Đầu tư, Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia và Meta phối hợp tổ chức mới đây là một ví dụ.

Đây là chương trình nhằm tìm kiếm và vinh danh các giải pháp, ứng dụng AI nhằm xây dựng, phát triển doanh nghiệp, gia tăng năng suất công việc. Những chương trình như vậy sẽ là nơi để người dùng, các doanh nghiệp đưa ra mong muốn cụ thể. Từ đề bài này, những người làm công nghệ sẽ bị hấp dẫn rồi tìm cách phát triển các giải pháp Generative AI để giải quyết nhu cầu.

Với sự hỗ trợ cả về kiến thức chuyên gia, cơ sở hạ tầng và tài chính cùng cơ hội phát triển thị trường, hy vọng những hoạt động này sẽ thu hút được lượng lớn các cá nhân và tổ chức tham gia. Từ đây, rất có thể sẽ có một số giải pháp thành công, mang lại giá trị lớn cho người dùng.

Đây là ngôi trường thứ 17 mà anh Nguyễn Bình Nam (chủ nhiệm câu lạc bộ Bạn Thương nhau) và các cộng sự đã vận động xây dựng cho các học sinh miền núi khó khăn nhất ở Quảng Nam, Quảng Bình, Quảng Ngãi, Kon Tum. 

Những điểm trường “cổ tích”

Ý tưởng xây dựng điểm trường của chàng kỹ sư điện Nguyễn Bình Nam bắt nguồn trong một chuyến đi tình nguyện Tết vùng cao ở huyện Nam Trà My (Quảng Nam) cách đây 13 năm. Đau đáu khi chứng kiến cảnh cô trò điểm trường Nước Ui phải học trong một lớp học dựng bằng gỗ, hở hoác 4 bề, nền đất sình lầy đã thôi thúc anh bắt tay vào việc kiên cố lại điểm trường này. Ngôi trường mới khánh thành sau 2 tháng với chi phí hơn 200 triệu đồng nhờ sự đóng góp, kêu gọi qua mạng xã hội. 

Với phương châm “Đi thật xa- nơi thật khó- đến tận nơi- trao tận tay” hơn 10 qua, anh Nam và các cộng sự đã băng rừng, lội suối xoá hàng chục điểm trường tạm cho học sinh miền núi. Các điểm trường mới, ngoài phòng học còn có phòng nghỉ cho giáo viên, bếp, khu vệ sinh. Kinh phí cho một điểm trường từ 400-500 triệu đồng, có nơi lên tới gần 1 tỷ. 

Anh Nam chia sẻ, để xây dựng được một điểm trường ở miền núi là cả một hành trình vất vả, không hề dễ dàng. Có những điểm trường mất gần cả năm mới hoàn thiện do đường xá đi lại vô cùng khó khăn, hầu hết phải vận chuyển vật liệu bằng sức người.

Như tại điểm trường Ông Deo (huyện Nam Trà My), đường đến điểm rất xa và nguy hiểm vì đường mòn rất nhỏ, một bên là vách đá, một bên là vực sâu. Nếu không có người dân địa phương cùng hỗ trợ rất khó  hoàn thành.

“Thời điểm đó, mọi người phải cõng từng bao cát, gạch, tôn, thép… đi bộ suốt 2 tiếng, trèo qua hai, ba ngọn núi mới đến điểm tập kết. Chỉ riêng quá trình vận chuyển vật liệu đã mất hơn 4 tháng. Sau gần một năm với nhiều nỗ lực, điểm trường cũng hoàn thành, giúp gần 100 em học sinh mầm non và tiểu học có nơi học khang trang”, anh Nam kể.

Điểm trường mới gần đây nhất là Ông Bình cũng mất 4 tháng ròng rã mới hoàn thành với kinh phí gần 1 tỷ đồng.

“Năm 2017, chúng tôi trèo đèo lội suối gần 5 tiếng mới tới điểm trường Ông Bình. Không nghĩ là sau 6 năm, lại có thể xây được ngôi trường trên núi đó. Một nơi không có điện lưới quốc gia, không có sóng điện thoại nay mọc lên một ngôi trường mới hiện đại, có đầy đủ mọi thứ. Trường có hệ thống điện mặt trời, có điện chiếu sáng, có quạt, tivi, tủ lạnh… Nhìn ngôi trường mới được dựng lên giữa rừng xanh, không chỉ lũ trẻ mà người lớn cũng mừng rơi nước mắt”, anh Nam tâm sự.

Ngoài xây dựng điểm trường, câu lạc bộ còn của anh Nam còn tổ chức các chương trình như: Bữa cơm miền núi, Tủ sách vùng cao, Sữa vùng cao, Én nhỏ vùng cao; Đi dạy trên núi… để các em ở những điểm trường xa xôi bớt khó khăn và đi học thường xuyên hơn.

Trong đó, chương trình “Bữa cơm miền núi” được duy trì từ năm 2014 đến nay. Câu lạc bộ tài trợ mỗi điểm trường mỗi tuần một bữa cơm trưa có thịt cá.

Tháng 9/2022, anh Nam triển khai thêm chương trình “Đi học trên núi” nhằm giúp đỡ trẻ em mồ côi, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Dự án đến nay đã giúp đỡ 360 em của 6 huyện miền núi Quảng Trị, Quảng Ngãi và Quảng Nam với tổng số tiền hơn 2 tỷ đồng/năm.

Anh kêu gọi bạn bè, mạnh thường quân ở thành phố bảo trợ mỗi em 500 nghìn đồng/tháng. Hàng tháng, thầy cô nhận tiền từ dự án để mua sắm quần áo, sách vở, nhu yếu phẩm hỗ trợ cho các em và gia đình. Dự án cam kết sẽ hỗ trợ cho các em đến lúc học xong lớp 12.

Đặc biệt mới đây, câu lạc bộ của anh Nam đã tổ chức chương trình “Bạn trẻ vùng cao xuống phố” đưa các em xuống tham quan TP Đà Nẵng. Đó như một món quà tinh thần, giúp các em có thêm động lực để phấn đấu, cố gắng học hành.

“Những đứa trẻ xuống phố là những bạn đặc biệt vì có hoàn cảnh khó khăn, rụt rè. Lần đầu tiên các con được đi biển, xem pháo hoa, xem phim… Nhìn những toà nhà cao tầng, những ánh đèn lấp lánh, các con ngạc nhiên, vui mừng đến mức chỉ biết ồ lên đẹp quá.

Lúc xuống biển, các con còn hỏi chú Nam ơi sao nước mặn thế? Con lấy chai nhựa đựng nước mặn mặn này về núi được không? Những câu hỏi ngô nghê của các em khiến người lớn rưng rưng”, anh Nam nói.

“Hi vọng khi được xuống phố, nhìn thấy thế giới rộng lớn, bao la các em sẽ cố gắng để đến trường, chăm chỉ học hành. Chỉ có học, chỉ có con chữ mới giúp các em thay đổi tương lai, thay đổi mảnh đất quê hương”, anh Nam nói.

Chia sẻ về kế hoạch trong thời gian tới, anh Nam cho biết, anh chuẩn bị khởi công thêm một điểm trường ở huyện Nam Trà My. Đây là điểm trường thứ 18 dành cho trẻ em vùng sâu, vùng xa. 

Trao đổi với VietNamNet, bà Phạm Kiều Trang (SN 1978, Phó Hiệu trưởng Trường THPT Chu Văn An) cho biết, tiết mục được biểu diễn trong trại xuân “Tuổi trẻ Chu Văn An”diễn ra ngày 2/2.

“Khoảng 10 ngày trước trại xuân, tôi đã chuẩn bị bài hát và đã luyện tập cùng học sinh trong hơn 1 tuần”, nữ hiệu phó cho biết. Bà Trang chia sẻ, bản thân đã 24 năm công tác ở trường. Đây không phải là lần đầu tiên nữ hiệu phó xuất hiện trên sân khấu tuy nhiên bà vẫn không khỏi hồi hộp.

“Giờ học sinh đều thuộc thế hệ GenZ, giáo viên cần phải khuấy động phong trào như vậy mới hoà đồng, gần gũi hơn với các em”, Phó Hiệu trưởng Trường THPT Chu Văn An nói thêm.

Thầy Khôi cho rằng, thay đổi nhỏ như đã nêu trên và những hướng dẫn cụ thể, chi tiết cho quá trình ôn tập đã được Sở GD-ĐT TP.HCM phổ biến rất rõ và chuyển đến giáo viên các trường.Việc làm này của Sở đã thể hiện sự nghiêm cẩn, chu đáo đối với công tác tuyển sinh 10 trong năm học này cũng như sự tôn trọng nhất mực đối giáo viên và học sinh.

Căn cứ vào những hướng dẫn cụ thể của Sở về kì thi tuyển sinh lớp 10 đối với môn Ngữ văn trong năm học này và kinh nghiệm dạy học cá nhân, thầy Khôi đề xuất, cần giáo viên và học sinh hệ thống hóa kiến thức. Trong quá trình học và ôn tập, đại đa số giáo viên đã cung cấp các sơ đồ tư duy, bảng biểu để cô đọng, hệ thống hoá kiến thức Văn học và Tiếng Việt. Trên cơ sở này, với các tác phẩm văn học, học sinh còn có thể chủ động gom lại thành những nhóm nhỏ theo từng chủ đề gần gũi như: Ứng xử với thiên nhiên; Trân trọng người phụ nữ; Mãi xanh màu áo lính; Gia đình yêu dấu; Đất nước trong tôi… Chính những chủ đề này sẽ hỗ trợ các em rất tốt để vừa ôn tập đúng định hướng vừa đáp ứng được yêu cầu phân hoá (liên hệ, so sánh hai tác phẩm) nếu có trong đề 1 của câu Nghị luận văn học trong đề thi. 

Học sinh cũng chú ý việc rèn kĩ năng như với phần Đọc hiểu, cần quan tâm đến việc tìm đọc các văn bản thuộc phong cách báo chí, chính luận, khoa học… có nội dung phù hợp với lứa tuổi, gắn với tình hình thời sự… để luyện tập các kỹ năng phát hiện, nhận diện, giải mã từ ngữ, chi tiết, hình ảnh… cũng như tìm các vấn đề Tiếng Việt đã học có trong văn bản để tập xử lý tình huống.

Với phần Nghị luận xã hội, các em cần rèn luyện nhiều đề để tập xác định đúng vấn đề cần nghị luận, biết cách triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm, vận dụng tốt các thao tác lập luận (giải thích, chứng minh, bình luận, phân tích), kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng, rút ra bài học nhận thức và hành động khéo léo, hợp lý, tránh khiên cưỡng, gượng ép, máy móc. Những việc này sẽ giúp tránh được việc bài viết vận dụng các thao tác lập luận chưa hiệu quả (dẫn chứng chưa sát với vấn đề, thiếu phân tích dẫn chứng để làm rõ vấn đề…)  hoặc chưa rút ra được bài học cho bản thân thông qua việc bàn luận về vấn đề, các ý bàn luận chưa phong phú, chưa sâu sắc, còn sơ sài.

Với phần Nghị luận văn học, học sinh cần rèn luyện kĩ năng phân tích, cảm nhận tác phẩm văn học theo thể loại: Tự sự, trữ tình; Tập tóm tắt văn bản (với truyện) và xác định chủ đề (với thơ); Nối kết các văn bản văn học với nhau để liên hệ, đối chiếu, nối kết văn bản văn học với thực tế cuộc sống, đưa ra quan điểm cá nhân về những vấn đề xã hội có thể rút ra trong văn bản. Bên cạnh đó, học sinh cần đọc thêm các tác phẩm ngoài sách giáo khoa cùng thể loại và chủ đề với tác phẩm trong sách giáo khoa để có thể so sánh khi cần. 

Mặt khác, thí sinh phải tăng cường kinh nghiệm giải quyết đề thi. Theo thầy Khôi, hiện thị trường sách tham khảo dành cho kì thi lớp 10 là rất phong phú, đa dạng. Tuy vậy, vì đề thi lớp 10 của TP.HCM mang tính đặc thù và phân hóa cao, học sinh không nên tìm đến những tài liệu ôn tập khái quát hoặc những bài văn mẫu. Điều các em cần là những tài liệu cung cấp hệ thống các bài tập rèn kĩ năng (đọc hiểu văn bản, nghị luận xã hội, nghị luận văn học), những đề thi minh hoạ sát cấu trúc đề thi của Sở GD-ĐT để tăng kinh nghiệm, mài sắc kĩ năng, chuẩn bị tâm thế vững vàng để đối diện với đề thi trong thực tế. 

Bên cạnh đó, học sinh cần thể hiện thái độ chủ động, tự tin trong học tập, không nên suy đoán hay nghe theo dự đoán của dư luận, đặc biệt là trong giai đoạn ôn thi nước rút sát kì thi. Các em nên hiểu rằng dự đoán của dư luận chắc chắn người ra đề cũng ít nhiều nắm bắt được. Do vậy, việc học tủ, ôn tủ nhiều khả năng sẽ gây nên hệ quả tiêu cực cho kết quả bài thi. 

Thầy Võ Kim Bảo, Giáo viên Ngữ văn, Trường THCS Trường THCS Nguyễn Du, cho rằng, đề thi lớp 10 nếu gọi là thay đổi cũng không quá lớn. Sở GD-ĐT TP.HCM chỉ xác định rõ hơn cách thức đề sẽ ra như thế nào để giáo viên và học sinh có thể chuẩn bị kỹ lưỡng hơn. Điều này không làm ảnh hưởng đến quá trình học tập và ôn thi của học sinh. Bởi cách ra đề này đã từng được thực hiện ở nhiều năm học trước.

Theo thầy Bảo, việc đề sẽ định rõ một tác phẩm cụ thể nhằm giúp cho học sinh xác định đúng yêu cầu của đề bài, tránh mơ hồ, lạc đề, sai thể loại, sai phương pháp làm bài so với kiểu đề mở (học sinh được chọn bất kỳ tác phẩm nào miễn đúng chủ đề và thể loại quy định). Nhiều học sinh có tính nóng vội, chưa có thói quen đọc đề, phân tích đề cẩn thận nên dễ sai sót hơn khi làm đề mở. Vì vậy, quyết định của Sở là để hạn chế tối đa những trường hợp đáng tiếc khi học sinh làm sai yêu cầu của đề.

Thầy Bảo cho rằng, đây không phải là một sự thay đổi lớn nên cách thức học và ôn tập cũng đã trở nên rất quen thuộc, gần như không có khác biệt so với các năm học trước. Học sinh cần lưu ý ôn tập ngay từ bây giờ vì khối lượng kiến thức cần học khá lớn. Theo thầy Bảo, sau khi nghỉ Tết, nhiều học sinh đã quên kiến thức ở học kì 1. Vì vậy, ở thời điểm hiện tại, các em học sinh vừa học chương trình học kỳ 2 vừa ôn tập song song chương trình học kì 1. Sau khi đã vững kiến thức nền tảng, học sinh bắt đầu chuyển sang giai đoạn luyện đề. Học sinh có thể xem đề thi các năm học trước để tham khảo và luyện giải. Khi luyện đề, học sinh cần phải đảm bảo thời gian làm bài trong quy định, tránh bỡ ngỡ trong kì thi thực tế.

Thay đổi quan trọng trong đề thi lớp 10 TP.HCM

Quá trình đàm phán giữa hai bên kéo dài từ 3 tuần nay. Mùa giải mới đã bắt đầu nên Mikel Arteta cần có Merino để tiến hành lắp ghép đội hình.

Sau 2 mùa giải liên tiếp kết thúc ở vị trí á quân Ngoại hạng Anh, Arteta xem Merino là bổ sung quan trọng nhằm hướng đến chức vô địch.

Mikel Merino là mẫu tiền vệ xử lý bóng rất tốt, có thể giúp giải tỏa đáng kể khối lượng công việc cho Declan Rice.

Cá nhân Merino đã sớm đạt thỏa thuận với Arsenal, sau khi anh xác nhận không gia hạn với Sociedad (hợp đồng kết thúc tháng 6/2025).

Tiền vệ 28 tuổi từ chối Barca lẫn Atletico để đến London vì bị thuyết phục bởi dự án bóng đá của Arteta - người đồng hương xứ Basque.

Chuyên gia Fabrizio Romano cho biết, giữa Arsenal và Sociedad cũng đạt được tiếng nói chung về vụ chuyển nhượng.

Hai đội đang giải quyết khâu cuối cùng, chủ yếu về phương thức thanh toán phí chuyển nhượng và các điều khoản đi kèm.

Sociedad vừa có động thái cho thấy Merino sẽ sớm rời sân Anoeta (hay Reale Arena theo tài trợ): loại anh khỏi danh sách đá trận mở màn La Liga 2024-25 với Rayo Vallecano (0h00 ngày 19/8).

HLV Imanol xác nhận: "Tôi loại Merino khỏi đội hình vì đang có những cuộc đàm phán với các CLB khác. Đây là giải pháp tốt nhất hiện nay".

Trực tiếp bóng đá Chelsea vs Man City: Vạn sự khởi đầu nan